ТАЫРЫП.. Дріс №6. Балаларды психологиялы трыда мектепке даярлауды бгінгі жадайы мен болашаы- 1 саат

Жоспары:

1.азіргі заманы азастанда балаларды мектепке дайындыыны жадайы.

2.Балаларды мектепке даярлыын зерттеу халыаралы тжірибесі.

 

1.азіргі заманы азастанда балаларды мектепке дайындыы мектепке дейінгі білім беру сапасымен аныталады. 2014 жылы міндетті мектеп алды дайындытан 99,6% бала тті.

Мектепке дейінгі мекемелерді (бдан рі - МД) ішкі мониторингіні деректері балаларды білім зыреттерін игеруіні жоары дегейін (86%) крсетеді. Алайда, сауалнамаа сйкес, ата-аналарды штен бірі балаларды мектепке дайындауа арналан осымша ызметтерді пайдаланады. Сондытан, бастауыш мектеп малімдеріні кпшілігі бірінші сынып оушыларыны дайындыы р трлі дегейде екендігін айтады.

PISA-2012 орытындысы бойынша ЭЫД елдерінде МД-а баран жне бармаан балаларды лгерімі арасындаы айырмашылы 66 балла те, азастандытарда бл - бар жоы 32 (52%-а кем). Осылайша, халыаралы зерттеулер азастандаы мектепке дейінгі білім беру сапасыны салыстырмалы трде тмен екендігін крсетеді.

МД тлектеріні одан рі білім алуа дайындыыны сапасын кім жне алай анытайды?

Бгінгі кнге дейін, лтты дегейде балаларды мектепке дайындыыны сапасын сырты баалау жзеге асырылан жо. Осыан байланысты, КР Білім жне ылым министрлігі 2015ж. мектеп алды дайынды сапасыны мониторингі бойынша МД ызметін зерттеуге бастама жасады. Зерттеуді Р БжМ Апараттык-сараптамалык орталыы елімізді 5 аймаынан 3 600-ден астам мектеп алды дайынды субъекттерін (трбиешілерді, бастауыш мектеп малімдерін, діскерлерді, басшылар мен трбиеленушілерді тарта отырып, 54 білім беру мекемелерінде ткізді.

Нтижесінде бгінгі кні мектепке дейінгі білім беру сапасы амту параметрлері бойынша баыланатыны белгілі болды: желіні, педагогтарды сапалы-санды рамны, МТБ, бадарламаларды, жоспарларды т. б. бар болуы. Тлектерді дайынды дегейі ішкі мониторинг нтижелері бойын­ша аныталады, оны дістемесін МД з бетінше тадайды. Оны стіне «Балаларды мектепке дейінгі білім беру бадарламаларыны базалы мазмнын мегеруі мен игеруіні сапасын баалау жне лшеу дістемелерін» (Астана, 2004) МД-ларды 57%-ы олданады, 24%-ы - «1 жастан 6 жаса дейінгі балаларды зыреттілік даму крсеткіштеріні жйесін» (Костанай, 2010), 19%-ы - баса диагностикаларды пайдаланады.

Стандартталан ралдарды жотыы деректерді объективті болмауына жиі келеді, сондытан орытынды мониторингіні крсеткіштері балалар зыреттілігіні бастапы дегейінен 50-70%-а арты.

Осылайша, Білім беру йымдарын мемлекеттік аттестаттау ережесіні (24.12.2007ж. №1270 кімет аулысымен бекітілген) 25-тармаына сйкес ішкі баалауды растыын сырты сарапшыларды кез келген тікелей лшеуі немесе балаларды тестілеу арылы анытау ммкін емес. Трбиеленушілерді дайынды дегейін мемлекеттік баылау орташаландырылан деректерге ызметкерлермен, ата-аналармен жргізілген пікіртерімдерге жне МД-ны зін-зі баалау материалдарына негізделеді. Білім жне ылым саласындаы баылау комитеті траасыны орынбасары Т. Н. Даированы пікірінше, ішкі баалау, субъективті сипатта болады, йткені оны, соы нтижесі баалаушыны дайынды дегейі мен жеке тсілдеріне байланысты. Баалауды объективтілігін арттыру шін, ОЖСБ, БТ, ТКТ сияты сырты лшемдер рсімдері жргізіледі. Е жоары тиімділікке ішкі жне сырты баалау нтижелерін салыстыру жне талдау кезінде ана ол жеткізуге болады.

2.Елдерді халыаралы тжірибесін зерттеу МД тлектерін орытынды аттестаттауды е сраныса ие жне жиі олданылатын дісіні болуы керектігін крсетеді. Мысалы, 2012 ж. ЭЫД елдері арасында мектеп жасына дейінгі балаларды тікелей тестілеуді пайдаланан 5 ел болан болса, азір оларды саны 7-ге жетті. Мектеп жасына дейінгі балаларды жетістіктерін баалауды бірыай стандартталан ралы республика бойынша балалар дайындыыны тегерімін амтамасыз етуге ммкіндік береді. Австралияда, Канада жне Америка рама Штаттарыны кейбір ауматарында деректер рбір 2-3 жыл сайын жиналады жне мектепке дейінгі білім беруді дамытуды лтты стратегияларыны негізгі масаттарыны жетістіктерін талдауды негізін райды.

Сонымен атар, ЮНЕСКО-ны 2014 Баланы дамытуды тегіс амту индексінде жне Білім жетістіктерін баалау жніндегі халыаралы ауымдастыыны (IЕА) 2013 ж. кіші жастаы балаларды біліміне жргізілген зерттеулерінде балаларды мектепке дейінгі білім беру масаттарына сйкес келуі жніндегі параметрлер амтылан.

Апаратты-талдау орталыыны зерттеу деректері бойынша азастанда трбиеленушілерді жетістіктерін орытынды баалау кезінде МД-ларды 70 %-ы баалауды жанама дістерін (баылау, портфолио, т. б.), ал 30 % - тікелей тестілеуді олданады. азіргі кезеде МД-даы сапаны ішкі баалауды біріздендіру мен мемлекеттік мониторинг жне сырты баалау рсімдерін баылау жйесін енгізу ажеттілігіні кезі келді.

КР БжМ-да балаларды мектепке дайындау сапасын арттыру жне мектепке дейінгі білім беру жйесін жетілдіру аясында жмыстар жргізуде. Білім беруді дамытуды 2016-2020 жылдара арналан мемлекеттік бадарламасыны жобасында «Мектепте жаа стандарттар бойынша оытуа арналан жеткілікті дадылар мен машытарды игерген балалар лесі» индикаторы амтылан. Мектепке дейінгі трбие мен оытуды мемлекеттік жалпыа міндетті стан­дарты 6-7 жастаы балаларды зыреттілік дегейіне ойылатын талаптармен толытырылды. «азастан Республикасында мектепке дейінгі трбие мен оытуды жалпы білім беретін типтік бадарламасы» жне «Балаларды мектеп алды даярлауды жалпы білім беретін бадарламасы» сынатан туде. Апаратты-талдау орталыы МД-да балаларды мектеп алды дайындауды са­пасын Баланы мектепке дайындыы мбебап картасымен жне 6іріктіртген диагностикалы ралдармен баалау дістемесін зірледі. Зерттеуді 2016-2017 жылдары жаластыру мектепке дейінгі трбие мен оытуды лтты рейтингін жасауа баытталан.

Бл шаралар балаларды мектепке дайындыы туралы сраа аны жауап беруге, стейкхолдерлер шін нтижелерге апаратты ол жеткізілімді ашуа жне азастанда мектепке дейінгі жне бастауыш білім беру дегейлеріні сабатастыын жаыртуа кмектеседі.

Семинарлы сратар:

1.Мектеп алды даярлыында ауытушылытары бар балаларды оыту дістері.

2. Мінез-лында жне атынастарында ауытушылытары бар балалар;

3. Балаларды мектепке даярлауда ата-аналарды ролі.

СОЖ тапсырмалары.

Балаларды мектепке даярлатарыны белсенді дістері.

СЖ.:Психикасында ауытшылытар балалармен жмыс жасау.

 

ДЕБИЕТТЕР

1. Кравцова Е.Е. Психологические проблемы готовности детей к обучению в школе. - М.,1991.

2. Мухина В.С.Детская психология.- СПб., 1992.

3. Овчарова Р.В. Практическая психология в начальной школе.- М.:ТЦ Сфера, 2002.

4. Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога в образовании.- М., 1995.

5.Чейпи Дж. Готовность к школе: Как родители могут подготовить детей успешному обучению в школе / Пер.с англ. – М.: Педагогика –Пресс, 1992.