ІІ. й тапсырмасын срау: ткен таырып бойынша й тапсырмасын тексеру

ІІІ. Жаа сабаты тсіндіру жне саба жоспары:

Кез келген мемлекетте зіні Конституциясын, задарын, мемлекет басшысы тарапынан берілетін жарлытар мен баса нормативтік актілері талаптарыны орындалуын амтамасыз етуге тиісті ы орау органдары болады. ы орау органдарына жата­тындар:

- прокуратура,

- ішкі істер органдары,

- лтты ауіпсіздік органдары.

Прокуратура. Прокуратура — мемлекет атынан рекет ететін, мемлекет аумаында задарды, Р Президенті шыаран жарлытарды, зге нормативтік-ыты актілерді наты рі бірыай олданылуын адаалайтын, іздестіру ызметіні, анытау мен тергеуді, кімшілік жне атару істерін жргізуді задылыын баылауды жзеге асыратын мемлекеттік орган. Прокуратура Президентті алдында ана есеп береді, сотта мемлекетті мддесін орайды.

Прокуратура (латын. ргосиго — амын ойлаймын, басарамын) — заны дл орындалуын жоарыдан баылауды іске асыратын орган. Кейбір елдерде ылмысты істерді тергеу жумыстарын кадаалайтын орган. Алаш XIII—XIV асырларда Францияда пайда болан.

азастан Республикасьшдаы прокуратура органдары жйесін Р Бас прокуроры басарады. Жергішкті жерлерде облыстарды, алаларды, аудандарды прокурорлары болады. Прокуратураны басты масаты — барлы мемлекеттік органдарды, мемлекеттік жне мемлекеттік емес йымдарды задар мен баса да нормативтік актілер ережелерін брмалаусыз, дл орындауын баылап отыру. Сондытан прокуратура барлы мемлекеттік органдарды, йымдарды, мекемелерді, ксіпорындарды жмысын мынадай баыттарда адаалайды:

а) прокуратура азаматтарды ытары мен бостандытарыны саталуын адаалайды.

) прокуратура кімшіліктегі іс жргізуді задылыын баылайды. кімшілік жолмен азаматтарды ыы бзылатын болса, оан жол берген кімшіліктегі азаматтарды ыы бзылу жадайларын тексереді, кінліні тауып, жауапа тартады, одан ы бзушылы рекетін дереу тотатуды талап етеді;

б) прокуратура жедел іздестіру жмысын, тергеу ісіні задылыын адагалайды. Тергеу органдары ылмысты істерге тергеу жргізеді, осы масатпен длелдер жинастырады, кдікті адамдардан, кулардан,
жбірлеушілерден жауап алады. Ал прокуратура осындай жмыстарды стінде тергеу органдарыны
ык бзушылы жадайларын, азаматтарды ыктары мен бостандытарыны бзылуын, тергеуді тыйым
салынан дістеріні олданылуын болдырмау жадайларын бакылайды.

Ол шін прокуратура тергеу орындарына тексеру жмыстарын жргізеді. Тексеру задарды бзылуын немесе зге де иянатты жагдайларды болып жатанын крсетіп азаматтар тарапынан жазылган шаымдара байланысты жргізілуі ммкін. йткені, прокуратура органдары мемлекетті гана емес, алдымен рбір азаматты мддесін орайды.

Ішкі істер органдары.Ішкі істер министрлігі республика аумаындаы, облыстардаы, алалардаы ішкі істер басармаларыны бірыай жйесін, клік жйесін, алалык, ауданды, алалардагы ауданды тзету меке-мелерін — абатыларды, лагерьлерді, рттен орау блімшелерін, ішкі скерлерді баскарады.

Азаматтарды ытарын, мемлекетті зады мдделерін орау шін ы орау органдарыны алдына ойылатын ерекше міндеттер жне оларга берілетін ерекше ытар болады.

Ішкі істер органдарыны негізгі міндеттері:

- оамды тртіпті орау жне ауіпсіздікті амтамасыз ету;

- ылмыстарды жне ык бзушылыты баса да трлеріні алдын алу, оларды анытап, жолын кесу;

- анытау жргізу ісін жзеге асыру жне ылмысты жазалар мен кімшілік шараларды орындау;

- кмелетке толмаан балаларды араусыз алуын жне оларды ытарыны бзылуын немесе здеріні ы бзушылы рекеттерін анытау жне болызбау;

- шетел азаматтарыны республика аумаында болу ережелеріні саталуына баылау жасау;

- мемлекеттік жне баса объектілерді орау т.б.

Аталан міндеттерді орындау шін ішкі істер органдарына, оларды ызметкерлеріне мынадай ерекше ытар беріледі:

— азаматтардан оларды оамды тртіпті, оамды ауіпсіздікті сатауын, ы бзушылы рекеттерді тотатуын талап етеді. Бл талаптар орындалмаан жадайда, кштеу шараларын олдануа ылы;

— адамны ылмыс жасааны немесе кімтттілік ыты бзаны туралы кдік пайда болса, оны кім екендігін анытау масатымен жаттарын тексереді, кдікті айындайды;

— жасалан немесе зірленіп жатан ы бзу рекеттері туралы тскен арыздарды арайды, хабарларды тексереді, оларды тіркейді, ондай рекеттерді алдын алу, ашу, ы бзушыларды стау шін дер кезінде шаралар олданады;

— органдарда ылмысты жне баса рекеттер жніндегі материалдар бойынша іс жргізіліп жатанда, солар-а байланысты тсініктер, жаттар, жауаптар алу шін тиісті азаматтарды шаырады. Ал шаырылан адам длелді себепсіз келуден бас тартатын болса, оны кштеп келеді;

— ы бзан скери ызметкерлерді стап, оларды скери комендатура, скери комиссариатка тапсырады;

— кмелетке толмаан, біра ы бзан жасспірімдер мен балаларды стап, оларды абылдайтын жне орналастыратын орындара жеткізеді. араусыз алган балалар мен жассігірімдерді аморшылы жне айырымдылыкпен айналысушы органдара жеткізіп отырады;

— айналадаы адамдара нсан келтіруі немесе оамды тртіпті бзуы ытимал адамдарды арнаулы медициналы мекемелерге жеткізеді;

— "ылмыс жасады" деген кдік туызан адамдарды ізіне тскен жадайда орган ызметкерлері азаматтарды трын йлері мен баса да й-жайларына тежеусіз
кіріп, оларды тексереді;

— кліктерді тотатып, жргізушілерді машина айдауа, жк тасымалдауга ы беретін жаттарын тексереді. Клік жргізу, жк тасымалдау ережелері бзылан болса, зада крсетілген шараларды олданады:

Ішкі істер органдарыны ызметкерлеріне мына жадайларда о-дрілі аруларды олдануа рсат етіледі:

— азаматтарды ылмыскерлерді шабуылынан орау шін жне кепілдіктегі адамдарды босату шін;

— ішкі істер органдарьшы ызметкерлеріне, оларды отбасындаы адамдара, жасашылара жасалан шабуылды тойтару шін; азаматтарды трын йлеріне, мемлекеттік йымдарды кеселеріне жасалан шабуылды тойтару шін.

Ішкі істер органдары жасалан ылмыстар бойынша анытау, жедел іздестіру жмыстарын жргізеді. Ішкі істер кілдері ылмыс жасаан немесе "ылмыс жасауа зірленіп жр" деген кдік туызан адамдарды стайды. Тергеу жмыстарыны суретке тсіру, дыбыс жазу, кино-теледидар бейнелерін жасау, ктерілген ылмысты істер бойынша мемлекеттік органдар мен йымдардан кідіріссіз жне айтарусыз материалдар алу, азамат­тарды шаырып, олардан тсінік срау, жаттар талап ету, жауап алу, ылмысты андай жадайда жасаланын анытау максатымен жртшылыа хабар тарату, оларды осыан жмылдыру шін мемлекеттік баралы апарат ралдарын пайдалану сияты трлерін жргізеді. Тергеушілер ылмыскерлерді шкерелеп, оларды ыл­мысты жауапа тарту шін баса да рекеттер жасайды.

азастан Республикасыны лтты ауіпсіздік органдары. лтты ауіпсіздікті амтамасыз ету — азастан Республикасыны туелсіз мемлекет ретінде дамуыны басты шарты. лтты ауіпсіздік сырты ауіпсіздік, скери ауіпсіздік, апаратты ауіпсіздік, оамды ауіпсіздік, экологиялы жне экономикалы ауіпсіздік болып жіктеледі.

лттык ауіпсіздік объектілеріне жеке адам, оны ытары мен бостандытары, оам жне оны материалды-рухани ндылытары, мемлекет жне оны конституциялы рылысы, туелсіздігі мен ауматы ттастыы жатады.

азастан Республикасыны лтты ауіпсіздігін ам­тамасыз ететін кштер бар. Олара:

- Р арулы Кштері,

- лтты ауіпсіздік,

- ішкі істер,

- сырты барлау,

- скери жне салы полициясы органдары,

- Р Президентіні кзет ызметі,

- салы жне кеден ызметтері,

- ттенше жадайларды зардаптарын жою ызметтері жатады. Р Президентіні жанынан рылан кеесші орган — ауіпсіздік Кеесі бар.

лтты ауіпсіздікті амтамасыз ету жйесі тмендегідей негізгі міндеттерді атарады:

- лтты мемлекетке тнуі ммкін ауіпті болжайды жне анытайды;

- оларды алдын алу жне залалсыздандыру шараларын жасайды;

- лтты ауіпсіздігін амтамасыз ететін кштерді рып, оларды немі зірлікте стайды;

- азастан Республикасыны халыаралы шарттарына сйкес жалпыа бірдей жне ірлік ауіпсіздікті амтамасыз етуге атысады.

Сабаты орытындылау: Таырып бойынша пысытау

Оушыларды баалау:

йге тапсырма беру: § 44

 

 

Пн:Адам, оам, ы

Сынып:9 б

Саба: 49

Кні:

Таырыбы:Азаматты ыбзушылы жне ол шін жауапкершілік

Оыту мен трбиелеуді міндеттері:

Білімділік: Оушылара Азаматты ыбзушылы жне ол шін жауапкершіліктуралы жйелі білім беру

Дамытушылы:Саба барысында оушыларды тарихи танымды ойлау, талдау, салыстырып, орытынды жасау жне абілеттерін дамыту.

Трбиелік:Оушыларды здігімен жмыс істеуге жне жауапкерлікке трбиелеу

Сабаты трі:1)жаа материалды мегеру;2) біліктерін,іскерлік пен дадыларын жетілдіру жне пысытау;3) Алан білімдерін тиімді пайдалану;4)мегерілген материалдарды жйелеу,орытындылау;5)аралас;6)іздену,ой-орытындылау

Сабаты дісі: 1)сра - жауап;2)баяндау;3)гімелесу;4)ізденіс;5)топпен жмыс; 6)проблемалы;7 )ойын сабаы;

рал – жабдытар:оулы

Сабаты барысы:І. йымдастыру кезеі:1)Амандасу;2)Оушыларды сабаа атысу дегейін анытау;3)Ынта-зейіндерін сабаа аудару;