ІІ. й тапсырмасын срау: ткен таырып бойынша й тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жаа сабаты тсіндіру жне саба жоспары:
Жастар мдениеті. "Жастар мдениеті" деген ымны даусыз, бірізді айындамасы жо. детте, біз жастар мдениеті дегенге демографиялы санат ретінде жас деп аталынатын адамдар тобыныц басым кпшілігіні ттынатын жне уестенетін мдени туындыларыны жиынтыын сыйдырамыз. Демек, бл жерде сз 16 мен 30 жас аралыындаыларды мдениет туындыларына сранысы мен оларды анааттандырылуы туралы болып отыр деп тсіну керек.
Жастар мдениеті мселелеріні басын ашып алу шін кейде субмдениет деген ым олданылады.
Субмдениет(латын. sub — астында, тменде) — екі трлі маынада олданылады
а) белгілі бір леуметтік, демографиялы топты мдениеті;
) ттас лтты мдениет жйесіндегі леуметтік ауымдастыты шектеулі мдениеті, сол топтаыларды мір салты жене ойлау стилі.
азіргі жастар таламдары жаынан зіндік стильдерімен ерекшеленеді. Стильді ш негізгі элементі бар:
1) Сырты сын (бан киіну стилі, шаш ою, шекейлер, бояну жатады);
2) зін стауы, мнері, жздесу станымдары (бейнелілік, имылы, ымишара, жрісі);
3) Сйлеу ерекшелігі (арнайы сздік оры).
Жастарды зіндік мдениеті деп макромдениет ішіндегі жастарды здеріні бейнесі, ылытары, стильдері крініс беретін; оларды санасына сыйымды, абылдауына жаын; моральды, кркемдік-эстетикалы талаптарын анааттандыратын микромдениетті айтамыз. Екінші сзбен айтанда, жастарды зіндік мдениеті (субмдениет) дегеніміз — оларды эстетикалы таламдарына сай келетін, мдени сранысын белгілі дегейде анааттандыратын, лтты жне жалпыадамзатты мдениетті рамдас блігі болып табылады.
Жастар — мдени дстрді, рпатар сабатастыын жаластырушылар. Жастар ашанда жалпы мдениетті ішінен рып алады. Оларды кей-біреулері мдениетті мектеп бітіру, жоары оу орнында оу, бірнеше тіл білу, дискотека мен тнгі клубтара бару деп тсінеді.
Жастарды тиянаты, сапалы білім алуы. "Адамды білім сатайды", — деп А. Йгінеки айтандай, білім — мдениетті маызды блшегін райды. Білімсіз рпа — келешегі жарын оамды ра алмайды. Жастар здеріні рухани байлыына ерекше кіл блуі керек.
"Адамны бойындаыны бері — оны келбеті де, киімі де, жан дниесі де, ойы да слу болуа тиіс... Мен кркі мен киіміне араанда кз сйсіндіріп, бас айналдыратын адамдарды жиі кремін, ал жан дниесіне ілсе — даи сатасын! п-демі сырты абыты ішіндегі жанны ап-ара болатыны сонша, оны ештеемен жуып кетіре ал-майсы", — деген екен орысты лы жазушысы А.Чехов.
Трлі рпа кілдеріні арасындаы мдени сабатасты. Мдениетті даму рдісіні екі жаы болады. Бірі — траты, екіншісі — дамушы, жаалыа толы жаы. Траты жаы — тарихи даму рдісіндегі адамзатты жинатаан тжірибесі. Бл — мдени дстр. Жаа рпа сол тжірибеге сйене отырып, оны кеей-теді, дамытады. Мдени сабатасты — оам дамуыны барлы сатыларында кездесетін зады былыс. йткені, ол рпатан-рпаа жетістіктер мен ндылытарды, тжірибе мен дадыны жаластырып отырады. Ата-бабаларымыздан алан тарихи мдени ескерткіштер азіргі кезде де зіні рухани, ізгілік ызметін крсетіп келеді. Мдени мралар рашанда рпакты рухани азыыны негізі болан. Дниежзілік мдениетті озы туындылары, сонау антикалы дуірден саталан ескерткіштер талай мыжылдытар тсе де, зіні тарихи маызын жойан жо. р рпа жинаталан тжірибе мен игерілген жетістіктерді абылдап, рі карай оан жаа ндылытар осып отырады. Тарихи мралар, аыздар, жырлар мтін мен бейне арылы бір рпатан келесі рпаа беріледі. Трлі рпа кілдеріні арасындаы мдени сабатастыкты жарын мысалдары аза халыны лтты мдениетіні даму рдісінде аз болмаан.
Мысал
1841 жылы Орда жерінде алашы орыс-аза мектебін йгілі Жгір хан ашан болатын. Жетісу лкесінде Есенл мен Сейітбаттал Мамановтар ашан мектеп "Мамания" мектебі деген атпен белгілі болды. Маман рпатары мешіт салдырды, аза дебиетіні ксегесін кгерту шін, бйге тігіп, аза топыраында тыш роман жарысын ткізді, з мектептерінен шыан ынталы оушыларды аражатын ктеріп, ірі шаарлара оуа жіберді. "аза" газетіне иынды туанда да баспахана ашу шін аражат аударды. "Мамания" мектебінде Білел Слеев, Ілияс Жансгіров, Мхамеджан Тынышбаевтар оыды. "Мамания" мектебін 200-ге жуы шекірт бітірді.
Мдени дстрлер жне жастарды таламы. Мдени дстр — мдениетті дамуындаы траты жаы. Адамдар мдениетке андай да бір жаалы енгізетін болса, сол дстр клемінде енгізеді.
Мдени дстрлер адамдарды з халын, Отанын сезінуге, оларды матан ттуа, рметтеуге трбиеледі. Отбасында мейірімділік пен ізгілікке баулуды, лкендерді кішіге, кішіні лкендерге ілтипатын, ебек ету дадыларын адір тту, лтты мдениетке йрету, тарихын рметтеу, жастарды жігерлілікке трбиелеу, туан жеріне деген сйіспеншілік, оны орауа дайын болу, эстетикалы талам мен кркем дебиетті сатауды брі мдени дстрлер негізінде орнайды. р кезеде оам ала басан сайын мдени дстр де алыспай, кнеден жааа тіп отырады.
Сратар
1. Мдениетті жастар міріндегі маызы неде?
2. Мдени сабатасты дегенді алай тсінесіздер?
3. Мдени дстрлерге не жатады?
4. азіргі жастарды таламдары андай?
Сабаты орытындылау: таырып бойынша пысытау
Оушыларды баалау:
йге тапсырма беру: § 52
| Пн:Адам, оам, ы | Сынып:9 б | Саба: 61 | Кні: |
Таырыбы:Руханият
Оыту мен трбиелеуді міндеттері:
Білімділік: Оушылара Руханият туралы жйелі білім беру
Дамытушылы:Саба барысында оушыларды тарихи танымды ойлау, талдау, салыстырып, орытынды жасау жне абілеттерін дамыту.
Трбиелік:Оушыларды здігімен жмыс істеуге жне жауапкерлікке трбиелеу
Сабаты трі:1)жаа материалды мегеру;2) біліктерін,іскерлік пен дадыларын жетілдіру жне пысытау;3) Алан білімдерін тиімді пайдалану;4)мегерілген материалдарды жйелеу,орытындылау;5)аралас;6)іздену,ой-орытындылау
Сабаты дісі: 1)сра - жауап;2)баяндау;3)гімелесу;4)ізденіс;5)топпен жмыс; 6)проблемалы;7 )ойын сабаы;
рал – жабдытар:оулы
Сабаты барысы:І. йымдастыру кезеі:1)Амандасу;2)Оушыларды сабаа атысу дегейін анытау;3)Ынта-зейіндерін сабаа аудару;