Баылау жмысын тексеру шарттары.
Р трлі есептерді растыру принципі: материалды крделілігіне, маынасына, мазмнына байланысты, есеп шартыны берілуіне, шешу тсіліне жне т.б. байланысты
Таырыпты баылау жмыстарын дайындау: принципі, масаты жне міндеті, таырыбы. Баылау жмысын тексеру шарттары. Малімні баылау жмысын баалаудаы санды жне сапалы лшемдер.
Баылау жмысында іскерлік пен дадыны педагогикалы жне психологиялы негізін арастырады. Білімні, іскерлік пен дадыны зара салмаы ртрлі оу пндерінде андай екенін, алатын орнын: творчестволы ойлау, здігінен ебек ету,кітаппен жмыс істеу, жоспар жасау, шыарма,реферат, баяндама дайындау, техникалы есептер ралдарымен тжірибе ою, байау ерекшелігін арастырады.
Малімні таырыпты баылау жмысын дайындауды маызында кіл аударатын мселелер ксіби дайындыын ктеру.
Баылау жмысында малім таырып бойынша баылау жмысыны е алдымен негізгі формасы – саба екендігін, азір сабаа ойылатын дидактикалы басты талаптар жне сабатарды типтері мен оны рлысы жайлы сз ету керек. Сол сияты сабаты тиімділігін арттыруда , оыту процесін жандандыруда, оушыларды танымды рекетін дамытуда, педагогикалы ылымыны жетістіктеріне тоталу керек.
Жазбаша жмысты трлері.азіргі кезде физикадаы жазбаша жмысты ке тараан мынандай трлері бар: физикалы диктант, ыса мерзімді зіндік жне баылау жмыстары. Жазбаша жмыстарды мтінінде оларды барлыына орта трт дидактикалы ызмет (функция) орындалуы керек: йретушілік; баыттаушылы; тексерушілік; трбиелік.
Баылау жмысын тексеру шарттары.
Баылауды йретушілік мні- оушыларды игерген білімі, біліктілігі мен дадысы дегейлерін одан рі жйелеп жетілдіру, тілі мен ойын, зейіні мен зердесін дамыту. Баылауды баыттаушылы мні - жеке оушы мен бкіл сыныпты оытуды тпкі масатына арай жетелеу. Баылауды тексерушілік ызметі - оытуды белгілі бір кезеінде бадарлама талабына сай оушыларды білімі мен біліктілігі, оларда алыптасан дады дегейлерін анытау.аылауды трбиелік мні - оушыларды жауапкершілік сезімін арттыру, сол арылы ебек сйгіштікке, ділдікке, тзімділікке баулу.
Ерекше айтатын бір жайт стазды ксіби шеберлігіні дегейі жоарыда крсетілген оыту мен баылауды трт дидактикалы ызметін бір – бірімен йлесімді штастыра білетіндігімен лшенеді. кінішке орай, кптеген малімдер з жмыстарында дидактика талаптарынан туындайтын дамыта оытуды йретушілік, баыттаушылы, тексерушілік жне трбиелік ызметтеріні жарасымды бірлігін р кез орындай алмайды. Дидактикалы бірттастылыты бзып, тек баыттаушылы немсе тексерушілік, т,б. ызметтермен ана шектелсек, сыаржатылыа рынамыз. Осыдан барып малім мен оушыны, оушы мен оу ралыны арасында жатсыну психологиясы алыптасады.
Оу мазмныны екі трлі дегейі бар. Біріншісі – барлы оушылара міндетті оу мазмнын жалпыа бірдей дегейі, яни е тменгі дегей. Екіншісі – тередетілген білім дегейі, мны мегеру оушыны абілеті мен ынтасына байланысты Оу мазмнын оушыны ай дегейде мегергенін байау шін таырып бойынша орындалатын жазбаша жмыстар тмендегідей ш сатыдан рылады.
Бірінші саты:
1) физикалы шамалар жне оларды ріптік белгіленуі;
2) физикалы былыстарды суреттелуі.
3) Физикалы ралдарды атауы, шартты трде белгіленуі;
4) Физика тарихына жекелеген фактілерді білу.
Екінші саты:
1) талданып отыран былысты негізі болып табылатын теорияларды білу;
2) физикалы задарды оылуы мен математикалы жазылуын білу;
3) физикалы шамаларды анытамаларын, лшем бірліктерін білу;
4) физикалы ралдарды жмыс істеу принципін тсіну, оларды блік нын, лшеу шектерін, крсетулерін анытай алу дадысыны алыптасуы.
шінші саты:
1) теорияны кейбір осалы былыстарды тсіндіруде олдана білу;
2) біртекті былыстар тобын сипаттайтын р трлі белгілерді зара байланысын ыну;
3) физикалык шамаларды зара байланысын графиктік кескіндеу, осы байланысты сипатын анытау;
4) жауабын экспериментпен штастыру, оан ажетті кралдарды іріктеу;
5) белгілі формулаларды олдана отырып есептеулер жргізу;
6) физиканьщ жекелеген тарауларыны тарихи дамуы
туралы малмат.
Бірінші сатыда тапсырманы репродуктивтік (кайталап айту) трлері орындалады. Мндай тапсырмаларды орындауда негізінен зердеге сйенеді. Ал екінші сатыдаы оу мазмнын тексеру шін окушылара репродуктивті-рефлекторлы тапсырмалар сынылады. Бл масатта тек ана зердеге сйену жеткіліксіз, ой елегінен ткізіп сараптау да кажет. Крделірек тапсыр-маларды орындау нтижесінде шкірт карапайым психологиялык операция кабылдаанын айта жаыртумен катар, былыстарды танып-білуде олданылатын крделі психологиялык ойлау ызметіне дадыланады. шінші сатыа сйкес келетін білім мен дадыны баылауда тапсырмань рефлективтік трлері пайдаланылады. Тередетілген тапсырмаларды орындауда окушылар жйелі ойлап-талдаулара негізделген, ой кызметіні діс-тсілдерін мегеріп, оларды трлі жадайда олдануа дадыланады.
Малімні баылау жмысын баалаудаы санды жне сапалы лшемдер.
Жазбаша жмыстарды мтіні оу мазмнынын р сатысысындаы ерекшеліктерді ескере отырып арастырылуы тиіс. Бл білім мазмнын балаларды алай мегергенін жіктеп-саралап баылауа ммкіндік береді. р жазбаша жмысты з масаты болады. Мысалы, физикалык диктантть негізгі масаты - оушылар білімін болжау, білімдегі олылыты алдын алу, оку процесіне тиісті тзетулер енгізу.
а) Физикалы диктантжеке сратардан трады. Сратар мына мселелерді амтиды:
—физикалы шамаларды ріптік белгіленуі, оларды лшем бірліктері (1-саты);
— физикалык шамаларды анытамалары, оларды лшем бірліктері, бірліктерді араатынасы (1- жне 2-саты);
— физикалы кбылыстар мен задарды тжырымдамасы, физикалы шамаларды зара математикалык байланысы (2-саты);
— физикалъ шамалардь зара графиктік байланысы (2,3-сатылар);
— физикалы ралдардь атаратьн ызметі жне оларды жмыс істеу принциптері (1- жне 3-саты).
Физикалы диктантты ткізу дістемесіні иындыы жо. Малім оушылара мтінні сраын оып береді (екі рет айталап оыса жеткілікті) немесе магнитофонды жазуды, проекциялы кралдарды пайдаланады. Нсалар саны екіден артпайды. Оушылар ойылан сратара берілген уаыт ішінде жауаптарын жазады.
) зіндік жне баылау жмыстары
Зіндік жмысты негізгі масаты - оылан білімді айталап бекіту, жалпылау, жйелеу; келесі кезедегі оку материалынокуа кшу ммкіндігін анытау. Жаа оу материалынбастау шін бірінші жне екінші сатыдаы білім мазмнын барлы оушыны 80 пайызы мегеруі міндетті.
Оушылар окулыты, дптердегі мліметтерді, анытама дебиеттерді пайдалана отырып, тапсырманы з бетіменорьндайды. зіндік жмысты орьндау стінде олар малімнен кмек алады, зара пікірлеседі: Оушыларды зіндік жмысы деп біз арнаулы осы жмыс шін берілген уаыттаы, оларды малімні тікелей атысуынсыз, біра оны тапсыруымен, оны былауымен жне басшылыымен орындайтын жмысын тсінеміз. здік жмыс малімні сынан тапсырмасыны нерлым тиімді тсілдерін іздестірумен, жмыс нтижелеріні анализімен байланысты оушыларды белсенді аыл-ой рекетін амтамасыз етеді.
Оушылар сабата зіндік жмысты андай трін орындаса да, жетекшілік роль малім болуа тиіс.
Ол мселені анытайды, рбір зіндік жмысты мазмны мен клемін, оны сабаиаы орнын анытайды, зіндік жмысты р илы трлеріні оыту методтарын ойлыстырады, зіндік жмыс істеу дрежесіні біртіндеп суіне арай тапсырмалар растырылады.
Баылау жмысы - мектепте алан білімді тексеру жне есепке алуды маызды рамдас блігі. Оны нтижесі бойынша стаз белгілі бір уаыт аралыындаы оу жмысыны орытындысын шыарады. Баылау жмысынын крсеткіші бойьшша оу материалыны игерілу сапасы ба-аланады, оушыларды келесі оылан материалды абылдауа даярлы дрежесін айындайды. Блар малімні оу процесін жасарту шараларьн белгілеуге ммкіндік береді.
Баылау жмыстарын оушылар толыымен з беттерімен орындайды. Мтінні мазмнында есепті шыаруа ажетті барлы шамалар беріледі.
зіндік жне баылау жмыстарыны мазмнын жоарыда крсетілген білім мазмныны ш сатысына сйкес аналитикалы, графикгік жне эксперименттік есептер мен сратар райды.Оларды типтік трлері баылауа дейін зіндік жмыстар арылы орындалады. Бл жеткіншектерді психологиялы дайындыын, жауапкершілігін арттырады, оу уаытын дрыс жоспарлап, тиімді пайдалану ммкіндігін туызады.
ралдаы баылау жйесі былай рылды. Жаа таырыпты оу стінде алдымен зіндік жмыстар, физикалы диктанттар, ыса мерзімді баылау жмыстары (оларды орындалу реті жне саны жмысты мазмнымен жне клемімен аныталады) ткізіледі.