АНАТТЫ СЗДЕРДI ТРБИЕЛIК МНI 7 страница

Бл анатты сз «табыса жету шiн бiраз уаыт тедi» деген ойды бiлдiру шiн олданылады.

 

МСКЕУДI ЛГIЛI АЛАА АЙНАЛДЫРАМЫЗ - драматург М.Шатровты анатты сзi. «Кемелденген социализмнi» жалынды рандарыны бiрi осы болатын. Кеес Одаыны кптеген алалары осы ранды з аласын кркейтуге пайдаланды.

 

«МЕМЛЕКЕТ ДЕГЕНIМIЗ – БIЗ» - В.И.Лениннi жмысшылар диктатурасы арылы жмысшылар басаратын мемлекет орнайды дегендi мезеп айтан анатты сзi.

 

«МЕМЛЕКЕТ ДЕГЕНIМIЗ - МЕН» – бл сз Франция королi Людовиктi матанышпен айта-айта айтатын сзi. Ол Францияны абсолюттiк монархия дрежесiне ктердi. з билiгi жнiнде аса лкен пiкiрде болды, елдi басару iсiн тек бiр зi ана шештi. ХІV Людовик той кештерiн, а аулау кезiнде де мемлекеттiк маызды мселе хаында шешiм абылдай беретiн.

«Баыныштыларды ы жо, тек ана мiндеттерi ана бар» - деген сздi айталап айтудан ол жалыан емес.

 

МЕМЛЕКЕТТIК МАШИНА – аылшын философы Т.Гоббстi (1588-1679) 1651 жылы жазан шыармасынан алынан анатты сз. Ол мемлекет рылысын машинаны детальдарымен салыстыран.

 

МЕМЛЕКЕТ IШIНДЕГI МЕМЛЕКЕТ - мемлекет задарына, онда алыптасан тртiпке баынбайтын, оны мойынснбайтын, сол мемлекеттi iшiндегi белгiлi бiр адамдар тобы, йымдар туралы айтанда олданылатын сз.

Алаш рет француз жазушысы Агриппа Д,Обиньенi (1550-1630) «Король мен оан баыныштыларды мiндеттерi» деген шыармасында олданылды.

 

«МЕН БОЛАША РПАТЫ АСЫПАУЫ ШІН АСЫАМЫН» -Бауыржан Момышлыны бейнелі сзі.

- Немене, батя, ыси асытырав бересі, - деп Блоха наразылы білдірді. – Соыста асытыраны жн. Енді тынышты кезде асытырмасашыв.

- Молчать! – деді Бауыржан мрты тікірейіп. – Мен болаша рпаты асыпауы шін асыамын. Понятно тебе? (.Нршайыов, Аиат пен аыз. Роман-диалог, «Жазушы» баспасы, 1992 жыл, 14-бет)

 

«МЕН ДНИЕ ЖЗІНЕ БИЛЕУШI БОЛАМЫН» – бл анатты сздi Наполеона дейiн Аса Темiр, Шынысхан айтты. Алайда шектен асан сенiмдiлiк ешайсысын да з ойларына толы жеткiзбедi.

 

«МЕН - АЗАПЫН, МЫ ЛIП, МЫ ТIРIЛГЕН» – Жбан Молдаалиевтi «Мен - азапын» атты поэмасынан алынан анатты сз.

Мен - азапын, мы лiп, мы тiрiлген,

Жргегiмде таныстым мы тiлiмен.

Жылаанда жрегiм, кн ттылып,

уананда клкiмнен кн трiлген». (Ж.Молдаалиев, «ыран дала», 270-бет, 1990 жыл).

 

«МЕН СЕНI АНА ТОЙЫЗАМЫН» - Персияда б.э.д. VI асырда алыптасан Ахеминидтер мемлекетi Закавказье мен Орта Азия халытарына ауiп тндiрiп отырды. Парсы патшасы Киррдi скерлерi Арменияны баындыран со, массагеттер жерiне (Арал теiзiнiн отустiк шыысы) басып кiрдi. Сйтiп 28 жыл патшалык дурен ран Кирр массагеттерден жеiлген со, аза тапты. Массагеттер ханымы Тмар (Томирис) местi адам анына толтырып, аза тапандарды арасынан Киррдi лiгiн iздеп табуа мiр еттi. Табылан со, ол оны басын меске салып, оны орлап, былай дедi: «Менi сенi шайасып жегенiмдi крiп трсам да, сен менi лымды злымдыпен лтiрiп, менi ауыр айыа салды, сондытан менi орытанымдай сияты, сенi ана тойызамын. зi мартып жне ешашан тоймаан мына анды iшiп той», - деген жазуы бар ан йылан торсыа салып оюа мiр еттi.

 

«МЕНI БАР БIЛЕТIНIМ - ЕШТЕЕ БIЛМЕЙТIНIМ» – Сократты сзi. Ол туралы Платонны «Сократты апалогиясы» деген шыармасында жазылды.

 

«МЕНI УНИВЕРСИТЕТТЕРIМ» - М.Горькийдi 1923 жылы жазылан мiрбаянды шыармасыны аты. Онда ол «менi университеттерiм» деп жасты кезiнде ткiзген мiр мектебiн айтан.

Бл сз адамны з басына тскен иыншылытарды, сынатарды жее отырып, мiрлiк тжiрибе жинатаанын бiлдiрген кезде олданылады.

 

«МЕНI ЙIМ - МЕНI АМАЛЫМ» – аылшын загерi Э.Кокты (1532-1634) аламынан туан анатты сз. Ол оны алаш рет аылшын ы туралы жазан «Институциялар» деген ебегiнде олданды.

 

«МЕНI ШЕБЕРIМЕ ТИIСПЕ» - грек математигi Архимедтi сзi.

Архимед тран жердi басалар жаулап алады, бiр кнi бiр жауынгер келiп: «Кiмсi?», - деп срайды. Сонда ол: «Менi шеберiме тиiспе, менi шеберiмдi озама», - деп жауап берген екен.

МЕРКУРИЙ - рим мифологиясы бойынша «ызыл сздiн, сауданы дайы, дайды елшiсi».

Ауыспалы маынада: «хабар, елшi» деген ойды білдіру шін олданылады.

МЕФИСТОФЕЛЬ – Гетенi «Фауст» (1808) трагедиясындаы тамты атыгездiкке дем беретiн, жааны жоа шыарытын рухы.

Сзiнде кекесiндiк, атыгездiк сезiлетiн адамды осылай атаймыз.

 

МЕЦЕНАТ - бай рим патрицийi Гай Цильний Меценат (б.э.д. 74-8) з мiрiнде суретшiлер мен аындара табынан. Ол туралы кейiнiрек Гораций, Вергилий, Проперций сынды аындар да з жырларында жазды.

«Меценат» деп нер мен ылымды сйiп, оан наты аржылай тегiн кмек крсеткен адамды айтамыз.

 

«МИЛИЦИЯМ МЕНI - ОРАП ТР МЕНI» - В.В.Маяковскийдi «Жасы» поэмасынан алынан цитата. Онда:

«Менi Моссоветiмде,

Револьверi сарыш.

Кн-кре реi,

Милициям менi

орап тр менi» - деп жазан (В.В.Маяковский, Тадамалы, Алматы, 1983 жыл, 267-бет).

 

«МИЛЬТИАДТЫ ДАЫ МААН ЙЫ БЕРЕР ЕМЕС» –бл сз афинылы мемлекеттік айраткер жне олбасшы Фемистоколге (б.э.д. 527-460 жылдар) тиісті. Ол Мильтиадты ол астында ататы Марафон шайасына атысып, парсы патшасы Дарийді Мильтиадты ойсырата жегенін кзбен крді. Оны атамарлыын оятан осы соыстан кейін «Мильтиадты даы маан йы бере емес» деп кп айтатын болан.

«МОГИКАННЫ СОЫ ТЯЫ» – «жоалып бара жатан оамды топты, рпаты соы кiлi» дегендi бiлдiру шiн олданылатын бейнелi сз.

Шыу тарихы - Ф.Купердi (1789-1851) «Могиканны соы тяы» (1826) атты романы жарыа шыуына байланысты алыптасан.

 

МОНТЕККИ МЕН КАПУЛЕТТИ – Шекспирдi «Ромео мен Джульетте»(1597) драмасыны бiр-бiрiне жау кейiпкерлерi.

Жауласан адамдар туралы айтанда осы бейнелi сздi олданамыз.

 

МОРФЕЙ - грек мифологиясы бойынша йы дайы, Гипносты лы, анатты тс кру дайы. Ауыспалы маынада: «йы» деген ымды бередi.

 

«МИЯТТЫЛЫ (ДЛДIК) – КОРОЛЬДI КРЕГЕНДIЛIГI» - француз королi ХVІІІ Людовик айтан сз.

 

«МЫНА ПИРАМИДАЛАР ТЫРЫНАН СIЗДЕРГЕ 40 АСЫР АРАП ТР» - 1798 жылы 21 шiлдеде египет пирамидалары тбiндегi шайас алдында генерал Н.Бонапарт солдаттара арнау-жiгерлендiру сзiн осылай бастаан екен.

 

«МЫ БIР ТН» ЕРТЕГIСIНДЕЙ – «...гiменi адам елiгетiндей немесе зерiгетiндей шбалаы айтанды халыты «Мы бiр тн» ертегiсiндей» дейтiнi бар» (Н.Трелов, «анатты сздер»).

«ажайып, «Мы бiр тннi» аызындай,

Трленген ты жерiмнi келешегi».

(Ж.Сыздыов, Тадамалы,1961,278-бет).

 

МIНЕ, РОДОС, ОСЫ ЖЕРДЕН СЕКIР – Эзопты мысалдарынан алынан анатты сз.

Бiрде бiр адам Родос алыбыны стiнен секiргенiн жне оны крген куларыны бар екенiн матан еттi. Шыдамаан бiр кiсi: «Дос, айтаны рас болса, саан кулердi ажетi жо, мiне-Родос, айта секiр», - деді.

«Сзбен емес, iспен длелде» деген ойды бiлдiру шiн олданылады.

 

МЮНХГАУЗЕН – соыс жне ашылы кезiнде иял ажайып саяхат пен ммкiн емес бастан кешу оиаларын ткiзген адам туралы гiменi кейiпкерi.

Оны есiмiмен «матанша, су жпас, тiрiкшi» адамды теестiремiз.

 

 

Н

 

«НАЫЗ АДАМ ТУРАЛЫ АЫЗ» - 1946 жылы жазылан Б.Полевойды романыны аы. Роман шыш А.П.Маресьевтi лы Отан соысы кезiнде жасаан ерлiгiне арналады. Ол кезектi бiр шу сапары кезiнде, самолетiне о тиiп, зi жаралы болады. 18 кн бойы нр татпай, аяздан сiп кеткен аятарын кесiп тастауа мжбр болады. йтсе де ол протез аяымен жрудi, билеудi, жгiрудi, аыр сонында шаа отыруды да мегередi.

Адамдарды матанышына айналан белгiлi бiр адам туралы айтанда олданылатын бейнелi сз.

 

«НАДАНДЫ - КЕШIРIЛМЕЙТIН АУЫРТПАЛЫ» - б.э.д.VI асырды оратасында мiр срген философ Фалестi гректер осы айтан анатты сзi шiн ана данышпан атарына жатызан.

 

НАЙЗАНЫ ШЫМЕН, БІЛЕКТІ КШІМЕН – кш пен рухты аясында намысты олдан бермеу деген маынада олданылатын бейнелі сз.

«А найзаны шымен, а білекті кшімен болуды, жрт болуды ойладар».

 

НАПАЛЕОН КОДЕКСІ – Напалеон I-ні атысумыен жасалан французды буржуазиялы азаматты кодекс. Ол 1804 жылы 21 наурызда бекітіліп, Азаматты кодекс деп аталды. Ал 1807 жылы «Напалеон кодексі» болып згертілді. 1816 жылы айта згертіліп, ал 1852 жылдан бастап осы аты траты алыптасты.

Тарихта бл кодекс за жылдар бойы олданыста боландыымен ерекшеленеді.

 

НАРЦИСС - грек мифологисяы бойынша зен дайы Кефистi слу лы. Адам баласын жасы крмейтiн ол бiрде зеннен су iшерде з бейнесiн су бетiнен крiп алады, зiне зi ашы болып алады, аыр соында кйзелiстен айтыс болады да, оны денесi глге айналады.

«зiн зi жасы кретiн» адамды айтанда оны есiмiн олданамыз.

 

НЕКТАР- грек мифологиясы бойынша дайларды мгi лмейтiн еткен таам.

Ауыспалы маынада - ерекше дмдi таам, сусын.

 

НЕМЕЗИДА- грек мифологиясы бойынша ылмыс атаулыны айыптаан дiлдiк пен дiл жазаны дайы.

Бл есiм - «дiл жаза» туралы айтанда олданылады.

 

НЕРВТЕР СОЫСЫ - герман фельдмаршалы Гинденбург бiрiншi дние жзiлiк соысты осылай атаан.

 

НЕ МІТ, НЕ АЙЫР – біреуден кмек кту негізсіз деген ойды білдіретін анатты сз.

«йсін, Дулат, ырыз, араалпа, з басыфна Орта жз бен Кіші жзді ауыр жадай ы тссе ана ата онады. Ал оны бержаыфнда олардан не міт, не айыр!» (І.Есенберлин, ахар).

 

«НЕ IСТЕУ КЕРЕК?» - Н.Г.Чернышевский мен В.И.Лениннi осы аттас шыармаларыны аты.

Чернышевскийдi бл кiтабы орыс дебиетiндегi жаа жанр – адамны оамдаы мiрiн крсететiн философиялы баытта жазылан. Ол «Не iстеу керек?» деген сраа Рахметовты шпес бейнесi арылы жауап бердi.

 

Н ПАЙАМБАР КЕМЕСІНДЕЙ – «атер ортасында алу» деген маына беретін бейнелі сз.

«Адам баласыны келешегі тйыа тіреліп, топан су ортасында Н пайамбарды кемесіндей бір талшы іздеп тра ма?» (.Нрпейісов).

 

 

О

 

ОБЛОМОВШЫЛДЫ –1869 жылы жазылан Иван Алдександрович Гончаревті (1812-1891) «Обломов» атты романыны кейіпкеріне атысты сз.

Ол – помещик, мерекелі жне тойлы уаыт ткізуге мар адам болды.

Жалау адамды айтанда осы есімді олданамыз.

 

«О-ДРIНI РА САТАНДАР» (Держать порох сухим) - ХVІІІ асырдаы аылшын буржуазиялы революциясыны ксемi Оливер Кромвельдi сзi. Ол те атал адам болса да, шыр ойлылыымен жне сз тапырлыымен кзге тстi.

1650 жылы онын скерлерi король армиясына соы беру шiн зеннен тер алдында жауынгерлер алдында сз сйлеп, сзiнi соын: «О-дрiнi ра сатадар» деп аятады, яни креске ркез дайын болу ажет екенiн айтты.

 

«О-ДРIСI БАР БШКЕГЕ ЖЙ ТСТI» - 1517 жылы Мартин Лютердi индульгенцияларынан кейiн елдi обалжыандыын Ф.Энгельстi бейнелiп айтаны.

 

О ЗАМАНДА, Б ЗАМАН – «белгілі бір ойа брын да, бгін де о кзарас болан емес» деген ойды білдіреді.

«О заманда, б заман жгініске келген те арсы биді анды мойын айыпкер етіп тергеуге аланын крген бар ма?» (М.уезов, Абай трагедиясы).

 

«О, АСИЕТТI АРАПАЙЫМДЫЛЫ» (O, sancta sumlicitas) - чех лт-азатты озалысыны батыры Ян Густi ота ртеп жатанда бiр кемпiр келiп, алауа отты бсендететiн бiр зат латыран кезде айтылан сз.

 

О ТИМЕЙДI, ПЫША ДАРИДЫ - лы орыс олбасшысы А.В.Суворовты кiтабынан алынан бейнелi сз. Яни, атан о далаа кетуi ммкiн, ал мылтыты пышаымен арсы алдыдаы бiрнеше адамды лтiруге болатындыы мезелген.

 

«ОЫ, ОЫ ЖНЕ ОЫ» - В.И.Лениннi 1923 жылы жазылан «Аз болса да, жасы болсын» деген мааласынан алынан анатты сз.

«зiмiздi мемлекеттiк аппаратымызды жаарту шiн бiз алайда з алдымыза: бiрiншiден - оу керек, екiншiден - оу керек жне шiншiден - оу керек деген мiндет оюымыз керек, содан со ылымны бiзге ткке трысыз нрсе болып немесе снге айналан желсз болып алмауын, ылымны шынымен ан мен тнге сiнуiн трмысты рамдас бiр элементiне толы жне шыдап айналуын тексерiп отыруымыз керек» (45 том, 431-бет).

 

ОРТА АСЫРЛАР - айта рлеу дуiрiнi гуманистерi тарихты ежелгi дние мен айта рлеу дуiрiне дейiнгi кезедi араылы пен наданды уаыты деп жариялап, «орта асырлар» деп атады.

 

«ОРЫСТЫ СЛ ШЫП КРСЕIЗ, ТАТАРДЫ КРЕСIЗ» - Н.Бонапарт айтан сз.

 

«ОСЫ ЖЕРДЕ ТРМЫН, ОСЫ ЖЕРДЕ АЛАМЫН» - француз генералы Мак-Магон 1855 жылы 8 ырйекте Малахов оранына жаын трды, алайда з басшыларынан ол жерде алу ауiптi екенiн, йткенi орыстар оны жаруа ниеттенгенiн жеткiзген.

Сол стте Мак-Магонны айтаран жауабы осы болды. Бл бейнелi сз бiр нрсеге з ын натылаысы келгенде, айтанынан айтпайтынын бiлдiрген ретте айтылады.

 

«ОТАН-АНА ШАЫРАДЫ» - 1941 жылы лы Отан согысы кезінде салынан И.М.Тоидзенi гiттеу плакатыны аты. Бл плакат аншама адама жігер берді.

 

ОТАННЫ ОТААСЫ - Цицерон Катилинаны йымдастыран астандыын жойан со, рим сенатыны оан берген рметтi атаы. Бл ататы кейiн император Август та алды.

Ал Ресейде I Петрге Швецияны жеген со, Ништад бiтiмiнен кейiн берiлдi.

 

ОТАНДЫ ОРАУ ДЕГЕН МАМАНДЫ БАР (Есть такая профессия – родину защищать) – 1971 жылы тсірілген «Офицерлер» атты фильмінен айлынан бейнелі сз.

 

 

ОТЫЗ ТІСТЕН ШЫАН СЗ, ОТЫЗ РУЛЫ ЕЛГЕ ЖАЙЫЛАДЫ – аза мтелі.

 

ОТЫРАР АПАТЫ – Шыысханны батыса жасаан жойын жорыы тарихта осы атпен белгілі болан оиадан басталды (азаты кне тарихы, Алматы, «Жалын», 1993).

 

ОТЕЛЛО – Шекспирдi осы аттас трагедиясыны кейiпкерi. Ол жалан сзге ерiп йелiн лтiрiп, ашу стiнде зiне де ол салады.

Оны есiмi «ызанша» адам туралы айтанда олданылады.

 

ОТА МАЙ Я ТСУ - «арадату» деген маынаны бiлдiретiн рим аыны Горацийдi (б.э.д.65-8 жылдар) сатирасынан алынан сз.

 

«ОЯН, АЗА» – патшаны отарлау саясаты, халыты нер-бiлiмнен марым алуы, трмыс кйiнi кйзелiсi, баса да неше трлi асiрет атаулы М.Дулатовты мына ле жолдарына сыйан:

«Кзiдi аш, оян, аза, ктер басты,

ткiзбей араыда бекер жасты.

Жер кеттi, дiн нашарлап, хал харам боп,

азаым, ендi жату жарамасты.»

 

 

 

«ЗГЕНI МОНАСТЫРЫНА З ЖАРЫНМЕН КIРМЕ» - «з йiнен баса жерде сол йдi, жердi дстрiн, салтын мойында» деген маынада олданылатын бейнелi сз.

VІ асырда Русьте алаш монастрлер пайда болды. Оларды райсысыны з Жарысы болды. Монастра кiрген адам сол Жарыны мойындауа тиiстi еді.

 

«З АЖЕТIМНI БРIН ЗIММЕН АЛЫП ЖРМIН» - парсы патшасы Кир Иона мемлекетiндегi Приену аласын басып алан кезде, оны трындары з дние млiктерiнi е баалыларын здерiмен ала кетiп, аланы тастап шыан. Тек ана бiр-а адам бос кеткен. Ол «жетi данышпанны» бiрi Биант болатын. Жерлестерi: «Сен неге бос келесi?», - дегенде. «з ажетiмнi брiн зiммен алып жрмiн», - деп жауап берген.

 

ЗI СОЛАЙ ДЕГЕН – Пифагорды шкiрттерi белгiлi бiр мселердi талылау кезiнде, оны тиянатылыпен тсiндiру орнына «стазымызды зi солай деген» деп айыратын болан.

 

«ЗIМIЗДЕН КЕЙIН ТОПАН-СУ АПТАСА ДА МЕЙЛI» - Франция королi ХV Людовиктi сзi. Оны басшылы ран кезiнде король де, оны маындаылар да уаыттарын ашылы жне ойын-сауыпен ткiздi. Елдi жадайы кйредi. мiрлерiне мастанан олар шiн абсолюттiк монархияны жойан революция сол «топан су» болды.

 

«ЗIНДI ЗI ТАНИ БIЛ» - данышпан Хилонны бл сзi Дельфа аласындаы Аполлон храмыны мадайшасына жазылып ойылан.

 

«ЗIНЕ ЛАЙЫ ПАТШАЛЫ IЗДЕМЕСЕ, МАКЕДОНИЯ СААН ТАРЛЫ ЕТЕР - А.Македонский патша кiшкентайынан матан сйгiш, аса ткппар жан болды.

Оны кесi ІІ Филипп «Бабас» деген атты сатып алуа келгенде, ат маына ешкiмдi жолатпапты. йтседе Александр оны тiзгiндеп, кпшiлiктi тнтi етiптi. Ал патша болса, кзiне жас алып, лын шатап, бетiнен сйдi де: «лыным, зiне лайы патшалы iздемесе, Македония саан тарлы етер», - дептi.

 

ЛІ АРА – «адамдарды міріне белгілі бір иынды ала келетін кезе». «Айды соы» деген ойды білдіру шін олданылады.

«Тамызды ларасы болып алан» (О.Бкеев, амшыгер).

 

ЛI РIП - «iстi мнiне, рухына, маынасы жне мніне арсы» деген ымды бiлдiретiн бейнелi сз.

 

ЛІ ЖАНДАР – Н.В.Гогольді осы аттас шыармасы. Бір жерді есебінде бар, біра наты ол жерге атысы жо дегенді білдіреді.

 

ЛДI МАМАЙ - ОР БОЛДЫ - елге кадiрлi, амор адам арадан кеткенде екiнi бiрi айтатын бейнелi сз.

Мамай ертедегi ноайлы жртыны батыры болан.

 

«ЛІМДІ КТУМЕН ЗАР БОЛАНША, БІРДЕН ЛГЕН АРТЫ»- рим императоры Юлий Цезарьді (б.э.д. 100-44 жылдар) сзі. Оны рим сенаты мгілік диктатор ылып сайлааннан кейін бір жылдан кейін Брут пен Кассий басшылы жасаан астанды жасаушылар тобы императорды лтіреді.

Ауыспалы маынада шешіліп ойылан мселені созбай шешу ажеттігі болан кезде айтылады.

«ЛМЕК ПЕ, АЛМА ПА - ЕНДIГI САУАЛ ЕКI ДАЙ» (Быть или не быть, вот в чем вопрос) – «жаа адам алдында тез шешiм абылдау ажет болан ретте» айтылатын У.Шекспирдi аламынан туан бейнелi сз.

«лмек пе, алма па –

ендiгi сауал екi дай

мiр, лiм-арпалыс.

Татар дтiм

Таусылды деп бас ием бе тадыра,

лде мынау асiреттi селiмен

Жан шыанша жаласып, бларды

Бiтiрсем бе iстерiн?

лмек -

мыт болма».

(У.Шекспир, Тадамалы, 1 том, 332 бет, Алматы,1981 жыл).

 

«ЛIЛЕР ТУРАЛЫ АЙТПАУ КЕРЕК, АЙТСА ТЕК ЖАСЫЛЫТЫ АЙТУ КЕРЕК» - Диоген Лаэртскийдi айтан сзi.

 

«ЛIСПЕЙ – БЕРIСПЕУ» - орыс колбасшысы М.И.Кутузовты 1812 жылды 20 ырйегiнде Мскеудi тастап шыып, Тарутино селосына келiп, Нары зенiнi жаасында солдаттар алдында сз сйледi: «Ендi шегiнерге жер жо. лiспей - берiспеу ажет».

 

«МIР ААШЫ» – Алдыны Азияда рма пальмаларын осылай атады. йткенi одан н тартып, тттi таамдар зiрледi, сйегiн металл орытуа отын ретiнде пайдаланды, абыыны талшытарынан аран естi.

 

МІР ЫРЫ ЖАСТАН КЕЙІН БАСТАЛАДЫ –Уолтер Питкинні (1878-1953) 1932 жылы жары крген кітабыны аты.

«МIРДЕ ЕРЛIККЕ РАШАН ОРЫН БАР» - М.Горькийдi «Изергил кемпiр» атты шыармасыны кейiпкерi Изергилдi Дашо ерлiгi туралы айтан сзi.

 

МIРЛIК КЕIСТIК - немiс-фашист империалистiк саясатыны «герман халкына мiрлiк кеiстiк перу» деген ранын Гитлер зiнi баса территорияларды басып аландыын атау шiн пайдаланды.

 

«МIР ДЕГЕНIМIЗ – КРЕС» - негiзiнен антикалы авторларда кездескен анатты сз.

 

«МIР ЖОЛЫ» - лы Отан соысы кезiнде Ленинград аласы 900 кн мен тн блокадада алды. ала халымен бiр ана жол - Ладоа клi арылы байланыс жасалды. Оны ленинградтытар «мiр жолы» деп атады.