АНАТТЫ СЗДЕРДI ТРБИЕЛIК МНI 8 страница

 

«МIР ЙI» - ежелгi египеттiктер медицина мектебiн осылай атаан.

 

«ТКЕНДI МЫТПА, ОЛ - БОЛАШАТЫ СТАЗЫ» - ытай мтелi. ытайлытар з елiнi тарихын бiлуге мартты, сондытан олар з заманыны тарихшыларыны шыармаларын айта кшiрiп, рпатара алдырып отырды.

 

П

 

«ПАНАМА» - лауазымды адамдарды парамен сатып алуа байланысты iрi алаяты рекетті бiлдiретiн бейнелi сз. «Панама» деген термин Панама каналын азу жнiндегi француз компаниясыны 1889 жылы кйреуiне байланысты жне осы кйреу арылы бiратар саяси айраткерлер мен газеттердi сатыландыын шкерелеу шатаымен байланысты туды.

Бл анатты сз пара алушылы туралы айтан кезде олданылады.

 

ПАРИЖ КЛУБЫ – 1962 жылы Парижде Халыаралы валюта оры мен арыз, несие туралы Бас келісім орнатан «Топтар-10» (Бельгия, лыбритания, Италия, Нидерланды, АШ, Германия, Франция, Швеция жне Швейцария) айналасына шоырланан арыз-беруші мемлекеттерді бейресми бірлестігі. азір рамында 19 мемлекет бар.

 

ПАРНАСА АПАРАТЫН БАСПАЛДА - Парнас Аполлон мен Музды жрген жерi, яни «нер сйер адамны шыатын жолы» деген маынада олданылады.

 

ПАРТИЯ АЙДА БОЛСА – ЖЕIС СОНДА – Кеес Одаы коммунистiк партиясына деген ерекше iлтипатттан пайда болан сз.

Бл Б.Байадамов пен Е.Брусиловскийдi «Бейбiтшiлiк туы берiк олда» деген нiнен алынан:

«Барлы халы, баыт шiн,

Тартан ала, ала.

Бiздi ту - Совет туы, берiк олда,

Партия айда болса,

Партия айда болса –

Жеiс сонда, Жеiс сонда, Жеiс сонда.»

 

ПАТРИОТТАР ОЙЫНЫ –американ жазушысы Том Клэнсиді (1947 жылы туан) халыаралы терроризммен крес туралы детективтік романыны аты.

 

ПЕТРБОР - Петербург аласын азатар осы асырды басында здерiнi астанасына сатып (Орынбор) Петрбор деп атаан.

«Мысалы, Бекет леiн алса мны iшiнде аталатын «Орынбор, Петрбор» деген аласы бар».

(М.уезов, дебиет тарихы, 147 бет, Алматы, 1991 жыл).

 

ПИРРДI ЖЕIСI– бл анатты сз Эллиндiк дуiрдi талантты олбасшысы Пиррдi есiмiмен тыыз байланысты.

Рим скерлерi мен Пирр скерлерi арасындаы шайас кезiнде ол 15 мы адамынан айрылсада да, жеiске жеттi. «Ендi осындай бiр жеiс болса, мен скерiмнен тгел айрыламын», -дедi Пирр.

«Пирр жеiсi» деген анатты сз рбандыты кп талап ететiн кманды жеiс туралы айтан кезде олданылады.

 

ПЛАТОНДЫ МАХАББАТ - сезiмге емес, тек ана жан, рухани ойа негiзделген махаббат. Ол Платонны атымен (шамамен 427-347 жылдар) байланысты.

Бл сздi алаш рет Павзаний зiнi «Пир» деген диалогында лгiлi махаббат ретiнде мысала келтiрдi.

 

«ПЛАТОН МЕНI ДОСЫМ, БIРА ШЫНДЫ ОДАН ДА ЫМБАТ» – Аристотельдi аузынан шыан анатты сз. Шындыты достытан да ымбат екенiн бiлдiру шiн олданылатын бейнелi сз.

 

ПОНТИЙДАН ПИЛАТА ЖОЛДАУ – сра ойан адамны сраына жауап атпай, басаа жолдау деген маына беретін бейнелі сз. Шын мнінде «Понтий Пилат» бір ана адамны аты-жні болатын.

 

ПЛЕБЕЙ - ала кедейлерiнi алын тобын орта асырларда осылай атаан. Жанама маынасында - «халытан шыан адам» деген ымды бiлдiредi.

 

ПРАЙД ТАЗАЛАУЫ - 1646 жылы Англияда Азамат соысы аяталан со, парламент армияны тарату жнiнде шешiм абылдады. Оны сезiп алан полковник Прайд 1648 жылы парламенттi оршап алып, онын мжiлiсiне депутаттарды жiбермей ойды. Беделден айрылан депутаттар парламенттен уылды. Осы рекет тарихта «прайд тазалауы» деген атпен белгiлi болды.

«ПУАНКАРЕ-СОЫС» - 1913 жылы Р.Пуанкаре АШ президентi болып сайланды. Ол Германияа арсы арымта айтару соысын уаыздааны шiн «пуанкаре-соыс» деген ата алды.

 

«ПЫСЫТАУ, АЙТАЛАУ - БIЛIМ НЕГIЗI» (Repetito est mater studiorum) - латын мтелi.

 

 

Р

 

РЕВОЛЮЦИЯНЫ АЛГЕБРАСЫ - А.И.Герцен Гегельдi философиясына анытама бергенде, оны «революцияны алгебрасы» деп баалаан.

 

«РЕВОЛЮЦИЯЛАР – ТАРИХТЫ ЛОКОМОТИВТЕРI» - К.Маркстi «1849 жылы 13 шiлденi салдары» деген мааласында: «...Ал шаруалар табыны сайлау ын пайдаланан кезде алан тжiрибенi тiлi, революцияны екпiндеп дамуында шаруаны стiне бiрiнен со бiрi йылан тiлушiлiктер тiлi брiнен де грi тсiнiктi сйледi. Революциялар - тарихты локомотивтерi». (К.Маркс, Ф.Энгельс, Шыармалары, Т.1, 282-бет, Алматы,1976).

 

«РЕВОЛЮЦИЯЛЫ ТЕРРОР» - Париж Коммунасы зi рылан кннен бастап iшкi жаулармен кресуiне тура келдi. Сол жадайды ерекшелiгiне байланысты жне жауларды рекеттерiне жауап ретiнде орынды рi ажеттi деп табылан «революциялы террор» iске асырылды. Тарих бдан баса «а террор» мен «ызыл террорларды» да бiледi.

 

РЕВОЛЮЦИЯНЫ ДАУЫЛПАЗЫ - М.Горькийдi «Дауылпаз туралы жыр» атты шыармасы жарыа шыан со пайда болан бейнелi сз. Дауылпаз - iрi теiз сы. Ол ауа-райы жайсыз кндерi, атты желге арсы шуды асайды. сты осы асиетi М.Горькийдi шыармасына арау болан. Шыарма жары крген со, дауылпазды революция символы ретiнде абылдай бастады, ал М.Горькийдi «революция дауылпазы» деп атады.

Бл анатты сз газет беттерiнде, публицистикада алдыы атарлы революциялы идеялар шiн кресушi адамды бейнелеу шiн олданылады.

 

РЕЛЬССIЗ ТРАМВАЙ - 1933 жылы Мскеу аласында тролейбустар пайда болды, оны халы осылай атады.

 

«РЕСЕЙ ЛАН - БАЙТА, БIРА ШЕГIНЕРГЕ ЖЕР ЖО - АРТЫМЫЗДА МСКЕУ» - 1941 жылдын 16 арашасы кнi Волоколам тас жолы баытында та срiде ауыр шайас басталды. Клочков бастаан рота рыста немiстi 18 танкiсiн иратты. Бiра кш те емес едi. Таы да жау танкiлерi аптап келе жатты. Сол стте ротаны саяси жетекшiсi В.Г.Клочков жауынгерлердi жiгерлендiру шiн осы сздi айтты.

 

«РЕСЕЙ ШIН ОРЫС ТАРИХЫН АШТЫ» - Н.М.Карамзиннi(1766-1826) «Ресей мемлекетiнi тарихы» атты кiтабын жарыа шыаран кезде, ол туралы А.С.Пушкин осылай деген болатын.

 

«РИМДЕ ЕКІНШІ БОЛАННАН, АУЫЛДА БІРІНШІ БОЛАНЫМ АРТЫ» –рим императоры Юлий Цезарь (б.э.д. 100-44 жылдар) Альпі тауынан асан кезде жадайы нашар бір ауыла тап болады. Жолдастары оан «ататы адамдар осындай жерге бола да уып, бір-бірімен жарысып бас араздыына келіп жатады», - дейді. Сол кезде Цезарь бар ынтасымен «Маан келетін болса, Римде екінші боланнан осы жерде бірінші боланды алар едім» деп жауап береді.

Ауыспалы маынада белгілі бір адамны мірлік мраты туралы сз боланда немесе з табыстарына амалсыздытан риза болан, зін-зі жбатан адам туралы айтанда олданылады.

РОБИН ГУД –басыншылара арсы кресте кедейлер мен халыты ораан халы батыры. Оль туралы В.Шекспирді, В.Скотты шыармаларында кездеседі.

Ауыспалы маынада байларды тонап, олардан алынан заттарды кедейлерге лестіріп беруші деген маынада олдданылады.

РОДОС МІНЕ, ОСЫ ЖЕРДЕН СЕКІР – Эзопты «Матанша» атты шыармасынан алынан бейнелі сз. «Родосты стінен секіре аламын деп матананнан грі, одан секіріп крсету ажет».

 

РУХ АРИСТОКРАТИЯСЫ - зiнi мдени дамуы жаынан зiн басалардан жоары оятын адам туралы айтанда олданылатын бейнелi сз.

Авторы - немiс жазушысы Г.Стеффенс (1773-1845).

 

 

С

 

САБАН ТОЙ – егінді орып, бастырып боланнан кейін ткізілетін мереке.

деті Даыстанны болан салты,

Жылында – егістен со барлы халы,

Жиналып бір тамаша ткізеді,

Сабан той аталатын мны аты (И.Байзаов).

 

САН-СУСИДЕН ШЫАН ФИЛОСОФ – Пруссияны 1740 жылдан королi 11 Фридрих(1712-1786) Сан-Суси замогын жасы кргендiктен, оан кп келетiн. Кейiн оны «Сан-Сусиден шыан философты шыармасы» атты жинаы жары крдi.

 

«САПАРЫ О БОЛСЫН, АУЫЗ СУЫ МОЛ БОЛСЫН» - Ежелгi Грецияда достарын жола шыарып саларда «сапарын о болсын, ауыз суы мол болсын» деп тiлек айтады екен.

йткенi онда жылды ыстан баса мезгiлiнде блтсыз аспанда кн нрын шашып трандытан, зендерi кеуiп алатын болан.

 

САРЫ БАСПАСЗ (Желтая пресса) – АШ-та алыптасан «сапасы тмен, тiрiк, арзан да ткке трмайтын оиаларды жазатын баспасз» деген ым.

Шыу тарихы: 1895 жылы американ суретшi-графигi Ричард Оутколт Нью-Йорктегi «Те Уорльд» газетiнi бетiнде зiл-шыны аралас гiме-суреттер басты. Осы суреттердi басты кейiпкерi сары кйлек киген бала болатын.

Бiршама уаыттан со, осындай суреттi «Нью-Йорк журналы» да баса бастады. Кейiн осы екi газет арасында «сары кйлек киген балаа» тартыс болды.

Осы атыыс туралы 1896 жылы Э.Уордмен маала жазды да, екi газеттi де жалпы атпен - «сары баспасз» деп атады.

 

«САЯСИ ОЙ-АЫМЫ РЕТIНДЕ ЖНЕ САЯСИ ПАРТИЯ РЕТIНДЕ БОЛЬШЕВИЗМ 1903 ЖЫЛДАН МIР СРIП КЕЛЕДI» - В.И.Лениннi «Коммунизмдегi «солшылдыкты» балалы ауруы» атты шыармасынан алынан бейнелi сз.

СЕМИРАМИДА БАЫ - Бабыл аласында Ассирия патшасы Семирамида лемнiн жетi кереметiнi бiрiнен саналатын - аспалы ба салдырды.

Ауыспалы маынада: «ерекше бiр ажайып» деген маынада олданылады.

 

«СЕМСЕРЛЕРIМIЗ БЕЛБЕУДЕ АСУЛЫ ЖРЕДI» - 1520-1566 жылдары Осман империясын дiреттi І Слеймен слтан басарды. Оны басып алан ауматарында лкен империя рылды. Соыс трiк феодалдарыны баюыны кзi болды. Сондытан да ол: «Кндiз-тнi бiрдей бiздi атымыз ерттеулi трады, семсерлерiмiз белбеуде асулы жредi», - дедi.

 

СЕМСЕРДЕН СОА СОЫП, БЕЙБIТ МIРДI БАСТАУ (Перековать мечи на орала) - Библиядан алынан анатты сз. Маынасы: жаугершiлiк пен соыстан шаршаан халыты, бейбiт мiрге оралту шiн айтылатын, яни «семсердi ебек ралына айналдырайы» дегендi бiлдiретiн сз.

1957 жылы Е.Вучетичтi Нью-Иорк аласындаы Б-ны штаб-птерiнi алдында орналасан «Бостанды» ескерткiшi осындай символды мезейдi.

 

СЕНБІ АДАМДАР ШІН, АДАМДАР СЕНБІ ШІН ЕМЕС – Иисусты сзі. Еврей халыны ескі заы бойынша сенбі кні адамдар жмыс істемеуі тиіс болатын.

«Адамны игілігіне арсы задарды орындамауа болады» деген ойды білдіру шін олданылады.

 

«СЕН З ЕРКIМЕН ЖАЗЫЛДЫ БА?» - 1918 жылы суретшi С.Морды осы плакаты жары крдi. Автор Кеес кiметiнi адамдарыны ол жеткен табыстарын орау шiн жауа арсы креске аттануа шаырды.

 

«СЕН ТОСТААНДЫ ОСЫЛАЙ IСТЕГЕНСI» - Франктер деттегiдей соыстан тскен олжаны блiсiп жатан кезде, король Хлодвиг аса ымбат баалы тостаанды з лесiне берудi срады. Сол кезде бiр батыл жауынгер топтан шыып, тостаанды шауып а блдi де: «Сен тек жеребе бойынша тиген нрседен баса ешнрсе ала алмайсы», - дедi. Король iштен тынды, йтсе де кек алуды ойлады.

Бiрнеше айлардан кейiн батыл жауынгердi аруыны ктiмi нашар деп кiн таып, айбалтамен оны басын а айырып, осы сздi айтып, айайлап жiбердi.

 

«СЕНI СЗДЕРIНЕН МАЙДЫ ИСI АЫП ТРАДЫ» - данышпан Демосфен туралы айтылан сз. йткенi ол, «сйлейтiн сзiн кнi брын жазып алып, жаттап алатын; шамны жарыымен тнi бойы дайындалатын, рбiр сзiн мият ойлап пiшетiн». Сондытан оны дшпандары шабыты мен табии абiлетi жо деп кiналайтын да, осы сздi айтып келеке ылатын.

 

СИЗИФТI ЕБЕГIНДЕЙ (Сизифтi тасы) – «ауыр да бiтпейтiн, зейнетi жо жмыс» деген маынада олданылатын анатты сз. Грек мифологиясынан алынан.

Сизиф патшаны дайлара тiл тигiзгенi шiн Зевс дай мгi азапа салуа бйырды. Сйтiп ол лкен тасты тауа сйреп шыуа тиiс болды. рине, ол тасты айта-айта тменге латып алатын.

Бл сз алаш рет рим аыны Прокерцийдi шыармаларында колданылды.

 

«СОЫС АТАУЛЫНЫ БРI САЯСАТТЫ ТЕК ЗГЕ РАЛДАРЫМЕН ЖРГIЗIЛЕТIН ЖАЛАСЫ» - прусс скери теоретигi Карл Клаузевицтi (1780-1831) «Соыс туралы» атты шыармасынан алынан анатты сз.

 

СОЫС БІТКЕН КНІ КЕШКІ СААТ АЛТЫДА (В шесть часов вечера после войны) – чех жазушысы Я.Гашекті (1883-1923) «Сайыпыран солдат Швейкті бірінші дние жзілік соыс кезіндегі басынан кешкендері» (1923) романыны басты кейіпкері Швейк з достарына осылай деп арнау айтып, кабака шаырады.

Бітпейтін тран мселеге атысты алдын ала дл мерзім белгілеу деген маынада олданылады.

 

СОЫСТЫ ЖАНЫ (Nezvw belli) – соыс жргiзу шiн е ажеттi нрсе - ашаны - осылай атаан. Данышпан олбасшы Н.Бонапартты «Соыста жеу шін ш-а нрсе керек: аша, аша жне аша» дегені де бекер емес-ау.

 

«СОЫСТА ЖЕУ ШІ Ш-А НРСЕ КЕРЕК – АША, АША ЖНЕ АША» – Н.Бонапартты сзi.

 

«СОЫС ДЕГЕНІМІЗ ТЕ КРДЕЛІ МСЕЛЕ, СОНДЫТАН ОНЫ ГЕНЕРАЛДАРА СЕНІП ТАПСЫРУА БОЛМАЙДЫ» – Н.Бонапартты сзi.

 

«СОЛДАТ-ИМПЕРАТОРЛАР» - Ежелгi Римде II асырда кiмет басшысы те трасыз болды. Легионерлер кiм кп аша берудi уде етсе, соны император ылды. Олар оны «солдат-императорлар» деп атады.

 

«СОЛДАТТЫ АНАСЫ – РОССИЯНЫ АНАСЫ» -даты олбасшы Бауыржан Момышлыны бейнелі сзі. Ол мны зіне берілгелі тран птерді басаа тиесілі екендігін байап, одан бас тартып, птерді брыы иесіне айта бергізеді.

- Тсінікті, тсінікті, жолдас Момышлы. Тек сізді берген птерден неге бас тартып траныыз тсініксіз.

- Ол солдатты анасы ой. Солдатты анасы деген сзді маынасын тсінесіз бе? Солдатты анасы – Россияны анасы. Енді ыныты ма сізге? (.Нршайыов, Аиат пен аыз. Роман-диалог, «Жазушы» баспасы, 1992 жыл, 30-бет)

 

СОЛОМОННЫ СОТЫ - «дiлазылы, тез жне данышпанды шешiм абылдау» деген маынада олданылатын Библиядан алынан анатты сз.

Бiрде Соломон патшаны алдына екi йел келiп шаым айтты. Бiрi:-Бiз бiрге трамыз. Бiрде мына йел з баласын абайсызда лтiрiп алып, оны орнына менi баламды алып ойды, - дедi. Ал екiншiсi оны терiске шыарды. Сонда Соломон олына ылышты алып трып: «Екеуiне бала керек екен. Олай болса, а блiп берейiн», - деп ылышты ктере бергенде, баланы наыз шешесi:- лтiрмеiз, соан-а бара ойсын, - дедi. Ал екiншi йел болса: - Маан да болмасын, оан да болмасын, лтiре берiiз, - дедi.

Соломон дiл шештi. Бала туан шешесiне айтарылды.

 

СТОЛЫПИННI ГАЛСТУГI - «дар аашы» деген маынада олданылатын бейнелi сз.

1907 жылды 17 арашасында министр П.А.Столыпин 1905-1907 жылдардаы революциялы озалыса атысандарды жазалау шiн ата жазалар олдану туралы за ережелерiнi нсасы туралы баяндама жасады. ата жаза - лiм жазасы болатын.

 

СОЫ ЫТАЙЛЫ ЕСКЕРТУ –1958 жылы 7 ыркйекте ытай кіметі Тайвана атысты АШ кіметіне ескерту жасады. 1960 жылды орта шенінде ескертулер саны 400-ге жетті. Ескерту талабыны орындалмау себебі сол уаытта ытай АШ-а кш крсетуге лсіз болатын.

CЙЛЕУ – КМІС, НДЕМЕУ – АЛТЫН – А.Риварольды «Революцияны лы тлаларыны кішкентай сздігі» атты кітаптан алынан сз. Кп жадайда, ндемеген йдей бледен талытын шынды ой.

 

СРАЙ-СРАЙ КИЕВКЕ ДЕ ЖЕТЕРСI (Язык до Киева доведет) - ерте заманда Киев «орыс алаларыны анасы» саналан. 988 жылы Киев Русi христиан дiнiн абылдаан со, онда iрi шiркеулер салынды. Оан жер-жерден адамдар аылып келе бастады. Оны жолын бiлмейтiндер алаа срай-срай жететiн едi.

 

СР КАРДИНАЛ (Серый кардинал) –XVII асырда кардиналь Ришельені (1585-1642) кмекшісі капуциндік монах Жозеф Франсуа де Клерк дю Трамбей кейді ср кардинал деп атады, ол кардиналды о олы болып, зі крінбесе де, оан кп кмек жасады. Жозеф кей негізінен ср матадан тігілген киім киетін боландытан «ср кардинал» аталды, ал Ришелье алызыл матадан тігілген кардинальды мантия киетін. детте Король жанындаы кеесті басаран Ришельні де ср кардинал деп атаймыз, ол XII Людовик тсында корольге ыпалы зор болып, шын мнінде Францияны басарды.

Баса маынада наты басшыны орнына шешім абылдап, оан о ыпал жасап, сер етіп отыратын тланы айтамыз.

СЛЕЙМЕННІ ЖЗІГІНДЕЙ – «ерекше бір кші бар зат» деген ойды білдіргенде олданылатын бейнелі сз.

«Ол тасты Слейменні жзігіндей, Мсаны асасындай, Дуітті оржынындай асиеті бар».

 

«СУ ЖО ЖЕРДЕ, ЖЕР ДЕ ЖО» - VІІІ асырда рылан Араб халифатында егiншiлiкпен тек суарылан жерде ана шылдануа болатын едi, сондытан да оларда «су жо жерде, жер де жо» деген сз тарап кеттi.

 

«СІЗ САЯСАТПЕН АЙНАЛЫСПАСАЫЗ БОЛАДЫ, АЛАЙДА САЯСАТ СІЗБЕН ЗІ АЙНАЛЫСАДЫ» –француз жазушысы жне саяси айраткері Шарль Форба де Трион де Монталамберді (1810-1870) сзі. Маынасы: саясаттан тыс болуа болмайды, егер сіз сайлауа бармасаыз, онла сіз саясатты объектісіне айналасыз.

СФИНКС ЖМБАЫ - «те крделi, рi иын, аскан алырлы пен аылдылыты ажет ететiн мселе» деген ойды бiлдiретiн бейнелi сз.

Грек мифологиясынан алынан: Сфинкстi кеудесi мен бетi -йелдiкi; денесi - арыстандiкi; анаты стiкiндей адам бейнелi алып жануар. Ол Фиваны мекендеп, жергiлiктi трындара жмбатар айтып отыран. Егер лдекiм жмбаты шеше алмаса, лтiрiлген. Бiр кнi Сфинкс Фив патшасы Эдипке мынадай жмба айтты: «Таерте - трт аятап, кндiз - екi аяпен, ал кешке ш аяпен жретiн кiм?». Сонда Эдип: «Бл - адам, ол таерте, яни балалы шаында ебектейдi; ал кндiз, яни есейген шаында екi аяымен жредi; ал кешкiлiк, яни картайанда сейнiш шiн тая олданады». з жмбаына алаш рет жауап естiген Сфинкс ызадан жарылып, зiн-зi лтiрдi.

 

СЫРТЫ КИIМ АТПАРЫНДА СОЫС ПЕН БIТIМДI АЛЫП ЖРУ (Носить войну и мир в складках тоги) - рим тарихшысы Тит Ливийдi (б.э.д. 54-17 жылдар) шыармаларында екiншi Пуни соысы туралы айтылан жерде кездеседi.

Б.э.д. 218 жылы рим хабаршысы Карфагенге келiп, з киiмiнi сырты атпарын олына жинап трып, былай дептi: «Бiз сiздерге бiтiм не соыс сынамыз: ай алаандарыызды алыыздар».

Карфагендiктер оан з алауыды бiлдiр дегенде, хабаршы сырты киiмiнi атпарын жазып жiберiп, соыс сыныпты.

 

 

Т

 

ТАБАН ЕТ, МАДАЙ ТЕРIМЕН - «бiр зiм нанды ажырлы ебекпен тауып жеу» деген маынада олданылатын бейнелi сз. Библиялы аыздан алынан. дай Адамды жматан уан кезде: «Бiр зiм нанды табан ет, мадай терiмен табатын боласы», - дептi.

 

«ТАБИИ ШЕКАРАЛАР» - саяси ойды бiлдiретiн бл бейнелi сздi алаш рет 1793 жылы француз саяси айраткерi Жозеф Сийес (1748-1836) Франция мен Германияны арасын блiп тран Рейн зенi туралы айтан.

 

ТАБЫСТАН БАС АЙНАЛУ - «з кшiн асыра баалау, бiлгiшсiну» деген ойды бiлдiру шiн олданылады, оны 1930 жылды 2 наурызында «Правда» газетiнде И.В.Сталин ауылшаруашылыын коллективтендiру кезiнде жергiлiктi йымдарды жiберген рескел ателерi туралы айтан.

 

ТАЛАНТТЫ ЖЕРГЕ КМУ (Зарыть талант в землю) - Iнжiлден алынан бейнелi сз.

Бiр бай адам баса жаа кетiп бара жатанда, з йiн арауылдауды 3 адама тапсырды, оны алашысына - 5 талант, екiншiсiне - 2 талант, сонысына 1 талант бердi (талант - ежелгi еврей кмiс ашасы, оны біреуi екi мы сома теестiрiлдi).

5 жне 2 талант алан лдар з ашаларын айналыма жiберiп, пайда тапты. Ал 1 талант алан адам оны жерге кмдi. Кейiн ожайын келген со, олардан есеп срады. Пайда кргендер алан ашасын екi есе ылып айтарды. лбетте, ожайын талантты жерге кмген адама налыды.

«Талант» деген грек сзi алашыда «салма» деген маынада олданыланмен, кейiнiрек «адамдарды ерекше кабiлетi» деген ойды синонимi ретiнде алыптасты.

«Талантты жерге кму» деген анатты сз «талантты суiне жадай жасамау, оны шiру» деген маынада олданылады.

 

«ТАДАНДЫРУ – ЖЕIСКЕ ЖЕТУ» - А.В.Суворовты анатты сзi. Ол 1789 жылы жеті мы скермен одатас австриялы 180 мы солдат оршауа тсiп алан кезде, 100 мыды трiктерге арсы шабуылды бастап, сттi аятады.

Осы ерлiгi шiн императрица оан рметтi «Рымникский» деген осымша ат жалады.

 

«ТА ЖЛДЫЗЫ» - Ж.Арыстановты .Мратбаев туралы кiтабыны аты. Бл кiтапта шыыс жастарыны «та жлдызы» атанан, азастан мен Орта Азия жастарыны жалынды жетекшiсi .Мратбаевты ыса мiрiн барынша маыналы, аса жарын ткiзгендiгi баяндалады.