Сбаттасу. Науас шаымы.

Дріс таырыбы:Жрек ан тамырлары жйесіні аурулары бар науастарды тексеру тсілдері. Негізгі синдромдары.Жректі пальпация дісімен тексеру.

Дріс жоспары:

1.Субьективті зерттеу.

2.Негізгі синдромдары.

3.Жректі пальпация дісімен тексеру.

4.Пальпация жасау ережелері.

Зерттеу реті:

1 .Субьективті зерттеу: науас шыымы, науас ауруыны тарихы мен мір тарихы.

2. Обьективті зерттеу: арау, пальпация, перкуссия, аускультация.

3. Зертханалы зерттеу.

4. Аспапты зерттеу.

Сбаттасу. Науас шаымы.

Жрек ан тамырлар жйесі ауруымен науас шаымы: жрек тсыны немесе тссйегіні арты жаыны ауырсынуы, жректі жиі соуы (тахикардия), си рек соуы (брадикардия), шалыс соуы немесе ретсіз соуы (аритмия) ентігу, де мікпе, денені ісінуі, несеп млшеріні азаюы, рса клеміні лаюы, бас ау ру, бас айналу, элсіздік. Жрек тсында ауырсыну пайда боланда науаспен сбаттасып тмендегі белгілерге кіл аудару керек:

1.ауырсыну симптомыны пайда болу себептері.

2.ауырсынуды орналасан орны (жрек тсы, жрек маы, тссйегіні арты жаы)

3.ауырсынуды наты сипаты (сыымдау, кйдіру, ысу, сыздау, тйнеу, шаншу)

4.ауырсынуды амтитын клемі (иррадиация)

5.ауырсынуды мерзімдік сипаты.

6.ауырсынуды затыы.

7.ауырсынуды тотатып, бседетуге кмегі тиетін емні трі.

Жрек тсындаы ауру.(ауру-dolor)

Жрек тсындаы ауырсыну сезімі жрек ишемия ауруларында (стенокар дия, инфаркт), кпе артериясыньщ тромбоэиболиясында, атпарлы ола аневризма сында, жрек абаттары абынада (перикардит, эндокардит, миокардит), кардионеврозда, пневмония, кпе туберкулезінде, плевритте, пневмоторакста, еш ауруларында (эзофагит, ешті атерлі ісігі, еш дискинезиясы) сйек – блшы ет жйесіні патологиясында (остеохондроз, артриттер, артроздар,
миозиттер, абыраны жарааттануы немесе сынуы),абырааралы невралгияда, плекситте байалады. Ауырсыну симптомыны пайда болу себебі, орналасан орны, сипаты, затыы бойынша жоарыда аталан р бір патоло гияа тн ерекшелігі бар.Стенокардия - жрек ишемия ауруыны ауіпті тріні бірі.Стенокардия стамасымен науаста тссйегіні арты жаында ысан, сыымдаан трізді жаымсыз сезім стамалы трде, бірнеше секундтан 5-10 мин дейін пайда болып, сол жа, мойын, білекті амтып, науас жрісін немесе жмы сын тотатып немесе тіл астына нитроглицерин таб. ойаннан со бсендейді. стамалы ауырсыну жиі науас жріп келе жатанда, физикалы жмыс кезінде (кштемелік стенокардия), атты ойланып кйзелгенде, жылы блмеден суы кезде сырта шыанда, шамадан арты таматаннан кейін, ауасы нашар тар блмеде, орынышты тс кргенде, кейде тынышты алыпта (вазоспастикалы стенокардия) немесе йы кезінде байалады.Стенокардия стамасы кезінде S-T сегментіні ткінші згеріске шырауымен (тмен деуімен) сипатталады. Стенокардия стамасына тн симптомдар жрек ишемия ауруында ана емес коронаритте, ола аауларында, гипертрофиялы кардиомиопатияда байалуы ммкін.Миокард инфаркты, кпе артериясыны тромбоэмболиясы мен атпарлы ола аневризмасы ауруларында кеуде тсында кенеттен те атты ауырсыну пайда болып, 20 минуттан арты уаыта созы лады. Миокард инфарктымен науас жрегіні тсында немесе тс сйегіні арты жаында кйдіргендей, те кшті стамалы ауырсыну жиі физикалы жмыстан кейін немесе жйке кйзелісінен со пайда болады, ауырсыну сол жа иы, жауырын, ола кейде баса айматара таралады, затыы 20-30 минута, кейде бірнеше саата, тулікке созылады, нитраттар (нитроглицерин) сер етпей ді. стамалы ауруды те кштілігінен науас аласрып, кейде тіпті талыпта а луы ммкін. ткір кезеінде ЭКГ-да згерістер аныталады. Инфаркты даму ына трасыз стенокардия себепші болады.кпе артериясыны тромбоэмболия сы жиі имыл озалысы аз арт адамдарда, ая пен жамбас кк тамырларыны т ромбофлебитінде жне жыбырлы аритмия да кездеседі.ат парлы ола аневризмасы ола згеріске шыраанда жне ан ысымы те жоары кез келген жастаы науаста дамиды.Миокард инфарктында, ола аневриз масы мен кпеартериясыны тромбоэмболиясында ан ысымы тмендеп, жректі жмыс істеу ритмі бзылып шок дамуы ммкін, кейде кенет коронар лы ліммен асынады.Диагностикасында ЭКГ, ан рамындаы ферменттер ді белсенділігін анытау, кеудені рентгенографиясы, кпе сцинти графиясы кмек береді.Ерте басталан диагностика дістеріні тромболизистік терапияны таайындауда маызы лкен. з уаытысында таайындалан тром болизистік терапия миокард инфарктынде, кпе артериясыны тромбоэмболия сында асынуды алдын алса, ал атпарлы ола аневризмасында таайындауа болмайды.Перикардитте кеуде тсындаы ауырсыну абыну процесімен байланысты, тере тыныс аланда, жтелгенде кшейеді, кейде ауырсыну траты, р трлі сипатта болады, нитроглицерин сер етпейді жне перикард ты йкеліс ні естіледі.Жректі ішкі абаты мен блшы ет абаты абын анда стенокардиядаыдай ауырсыну ткір, стамалы емес, бседеу болады.

Плевра заымдаланда ауырсыну ткір, стіртін, тыныс алу жтелмен байланысты, жиі кпені заымдалан аймаыны тменгі бліктерінде орналасады жне плевраны йкеліс шуы естіледі. Кеуде тсындаы ауырсыну ккірек уысы абынанда (медиастинитте), ккірек уысыны ісігінде, пневмомедиастинумде байалады. еш патологияларында (эзофагит, ешті атерлі ісігі, еш дискинезиясы) кеуде тсындаы ауырсыну тс сйегіні арты жаында орналасады жне таматанумен байланысты пайда болады, ауырсынумен атар дисфагия ыжыл байалып, науас ждейді. Диагностикасында рентгенологиялы зерттеу, манометрия кмек береді.

Жйке кйзелісінен туындаан ауырсыну (кардионевроз) кбінесе жрек шында орналасады, траты, баса аймаа таралмайды жне науасты кіл кйімен (эмоциямен) байланысты болады, атты имылдаанда бседейді. ола заымдаланда мысалы: мерез салдарынан дамыан мезаортит, ола аневризмасы, гипертония ауруынан оланы кееюі т.б. кеуде тсындаы ауырсыну стенокардиядаыдай ткір стамалы болмайды, траты болып сыздап ауырады. Жрек ааулары жне баса жрек аурулары салдарынан ан
айналым бзыланда науасты о абыра асты аймаындаауырсыну сезімі пайда болады. Кеуде тсындаы ауырсыну сйек блшы ет жйесіні патологияларында жиі кездеседі. Сйек блшы жйесіне шамадан тыс ауырлы тсіп, созылмалы процесстер айталаанда - ( артроз, артриттер, остеохондроз), заымдалан аймата ауру пайда болып, анальгетик абылдааннан кейін жойылады. Кеуде тсыны ауыруыны дифференциальды диагностикасы: кеуде тсыны ауырсынуы тмендегі патологиялы жадайларда мысалы: нейроциркуляторлы дистония, вегетативті-дизовариальдік кардиомиопатия, гипервентиляциялы синдром, миокардит, митральдік пролапс т.с.с себебі белгісіз патологияларда кеуде тсында ауырсыну болатындыын ескерген жн.

Ентігу (dyspnoe).

Ентігу жрек ауруларында жиі кездесетін сіресе сол арыншаны жетіспеушілігімен байланысты инспираторлы сипатта байалатын симптом.

Науаспен сбаттасанда ентігуді пайда болу себебін, мерзімдік сипатын (траты немесе стамалы ) жне кемейту шін андай шара олданатынын анытау керек. Ентігуді пайда болу себептері: жрек ааулары сіресе митральді апаша стенозыны декомпенсация кезеінде, атеросклерозды кардиосклерозда, лпершек маындаы лпаны абынуы (перикардит) мен уысына жалыты жиналуы (выпотной перикардит). Жрек жетіспеушілігінде ентігуді пайда болуы кіші ан айналу шеберінде анны іркілуінен кпеде газ алмасу процесі бзылып, лкен ан айналу шеберінде анны аымы баяулаулайды, нтижесінде анда кмірышыл газыны, толы тотыпаан заттарды млшері кбейіп тыныс орталыын оздырады. Ентігу алашы кезде физикалы жмыс кезінде, баспалдапен жоары ктерілгенде, кейін жрек ызметіні нашарлауынабайланысты шамалы жргенні зінде, сйлескенде, кейін тынышты алыпта отыранны зінде байалады.

Кенеттен тншыу стамасы трінде дамитын ентігу- демікпе (астма), ол кпе артериясыны эмболиясында, пневмоторакста, сол арыншаны ткір жетіспеушілігінде байалады. Сол арыншаны ткір жетіспеушілігі салдарынан альвеола абыраларыны ісініп, бронхиолдармен алвеолаларды транссудатпен толуы (шеменні сары суы) жрек демікпесіні стамасымен кпе ісінуіне келеді. (asthma cardiale). Жрек демікпесіні стамасымен науас кеяеттен тнде тншыып оянып, ортопноэ жадайында отырады. Науаста алашыда ра жтел, кейін ашы ызыл тсті кепіршікті ан аралас аыры блініп, тыныс алуы бзыльш, кпені тменгі бліктерінде ылалды сырылдар естіледі. Сол арыиша жетіспеушілігіні соы сатыларында ентігу траты болып алады, науас кереуетте бас жаын ктерікі етіп жатады.

Жрегі науас адамда ентігуді баса себептеріне; о арынша жетіспеушілігінен дамитын лкен клемді гидроторакс, асцит пен бауыр клеміні лаюынан ккетті жоары болуы, кпе сабаы артериясы жйесіндегі гипертензия, туа біткен жрек аауларындаы гипоксемия, кпедегі асынулар (кпе инфаркты, ошаты пневмония) жатады.