Орындау: озалтышты жылулы жне динамикалы есебі
Курсты жмысты орындалуы шін, келесі тізбектіліктегі есептерді ткізу ажет:
a) озалтышты жылулы есебі;
b) озалтышты негізгі лшеміндерін анытау;
c) озалтышты индикаторлы диаграммасын трызу;
d) Кейбір графиктерді трызу, озалтышты динамикалы есебі.
Курсты жмысты орындалуында прототипі бойынша жне баса да озалтыштарды егжей-тегжейлі материалдардан араудан бастау ажет. Осы материалдарды мегеруде прототиптегі озалтышты о жне теріс сапасыны ысаша сараптама жасау керек. Сонымен ойылан тапсырманы, конструктивті жзеге асыру масатында есептелінгелі отыран озалтыш, прототипке араанда жасы технико – экономикалы крсеткіштерде болуы тиіс.
Оларды дамуыны рдістерін ескере отырып, белгіленген конструктивті жзеге асырулармен сйкес озалтышты негізгі параметрлерін тадап алу ажет.
Бірінші кезекте тадалынады:
оршаан орта параметрі: P0=0.1МПа; Т0=297 К;
арапайым отын рамы (салыстырмалы салматы блігі) жне оны жануыны жылулыы 3.1.1. кесте бойынша.
Кесте 3.1.1- арапайым отын рамы (салыстырмалы салматы блігі) жне оны жануыны жылулыы
| Отынны трі | qc | qH | q0 | Hu, Дж/кг |
| Бензин | 0,855 | 0,146 | 4,38 107 | |
| Дизельді отын | 0,870 | 0,126 | 0,004 | 4,26 107 |
мндаы: qc-кміртегіні салматы блігі;
qH-сутегіні салматы блігі;
q0- оттегіні салматы блігі.
Бдан баса, тапсырмадын алшатамас брын, параметрді атарыны маынасын тадау ажет. Бл параметрлер келесі:
1) ысуды дрежесі -
2) Арты ауа коэффициенті -
3) Цилиндрге тсу кезінде оспаны жылыту - , [К]
4) алды газды ысымы мен температурасы - Pr МПа; T2, [K]
5) Толуды коэффициенті - V
6) Политропты ысуды крсеткіші - n1
7) Политропты кееюді крсеткіші - n2
8) Жанудаы жылу блу коэффициенті -
9) ысымны жоарылауыны дрежесі (тек дизельді есептеуде тадалынады) -
10) механикалы к.п.д. - m.
Курсты йренуде алынан білім, прототип деректері бойынша параметрлерді тадауда «Тракторлар жне автокліктер», «Автоклік озалтышыштары», «Клік озалтыштары» жне сынылан дебиеттерде келтірілген деректерді сараптамасы бойынша ткізу тиіс. Параметрді тадалан маынасына міндетті трде ыса сипаттама беру ажет. Мысала, карбюраторлы озалтыштарда ысуды дрежесін тадауда октанды сана андай жаармай жобалананы есептелінеді, жану камерасыны лгісі андай жне поршеньні андай материалы олданылатыны крсету ажет. Арты ауа коэффициентін тадауда, жылу есебі е жоары кште дірілетіні есте сатау керек.
Дизельді жобалауда арты ауа коэффициентін тадауда абылданан оспа зірлеуімен сабатастыру тиіс.
Тадалынатын параметрлерді болжам маынасы 3.1. кестеде кретілген.
Негізгі параметрлерді тадааннан жне негіздегеннен кейін негізгі есепті орындалуына кірісуге болады.
Жылулы есепті орындауда ерекше назарды оны натылыына аудару керек, себебі есептегі бір ате крсеткішіні зі артына барлы есепті брмалаушылыына келеді. Осыан байланысты алынан жылу есебіні негізгі параметрлері сынылады, жобаланан озалтыш шін рдайым сас параметрлермен лайыты таайындаумен жне лгісімен салыстырылады. 3.1.2. кесте бойынша
Кесте 3.1.2- Параметрді болжама маыналары
| озалтышты лгісі жне таайындауы | Т, К | Р2, МПа | V | ||
| шын ттанатын озалтыш жеіл кліктер шін | 7.5-10 | 0.88-0.95 | 10-20 | 0.12-0.13 | 0.72-0.78 |
| шын ттанатын озалтыш жк кліктер шін | 6-8 | 0.85-0.92 | 15-20 | 0.11-0.12 | 0.78-0.82 |
| Автокліктік дизель с непосредственным впрыском | 14-16 | 1.5-1.7 | 10-20 | 0.11-0.12 | 0.80-0.85 |
| Автокліктіквихрекамерныйдизель | 16-18 | 1.3-1.5 | 10-20 | 0.11-0.12 | 0.80-0.85 |
| Автокліктікпредкамерный дизель | 16-18 | 1.3-1.5 | 10-20 | 0.11-0.12 | 0.80-0.85 |
Кесте 3.1.3- Параметрді болжама маыналары (жаласы кесте 3.2)
| озалтышты лгісі жне таайындауы | n1 | n2 | T2 | ||
| шын ттанатын озалтыш жеіл кліктер шін | 1.38-1.40 | 1.24-1.26 | 0.83-0.85 | - | 900-1000 |
| шын ттанатын озалтыш жк кліктер шін | 1.38-1.40 | 1.25-1.27 | 0.83-0.90 | - | 1000-1100 |
| Автокліктік дизелі бріккіш | 1.35-1.38 | 1.24-1.26 | 0.75-0.80 | 1.9 -2.2 | 700-800 |
| Автокліктік йынды камералы дизелді | 1.35-1.37 | 1.25-1.27 | 0.77-0.82 | 1.7 -1.9 | 800-900 |
| Автокліктік камера алдыдизелді | 1.35-1.37 | 1.25-1.27 | 0.77-0.82 | 1.7-1.9 | 800-900 |
Кесте 3.1.4 Наты рдістерді параметрлері мен орта параметрлеріні шектеріні згерістері
| озалтышты лгісі жне таайындауы | Pa, МПа | Ta , K | Pc, МПа | Tc , K | Pz , МПа | Tz ,К | Рв , МПа |
| шын ттанатын озалтыш жеіл кліктер шін | 0,075-0,090 | 340-400 | 0,19-2,0 | 650-800 | 3,5-6,5 | 2500-2900 | 0,3-0,6 |
| рілмеген дизельді | 0,075-0,092 | 310-360 | 3,5-5,5 | 750-920 | 6,0-12,0 | 1800-2000 | 0,2-0,5 |
| рілген дизельді | 0,14-0,20 | 320-400 | 3,5-10 | 800-1000 | 10-15 | 1800-2300 | 0,2-0,5 |
Кесте 3.1.5 – Наты процестеріні параметрлері мен орта параметрлеріні згерісіні шектері (жаласы)
| озалтышты лгісі жне таайындауы | Tв, К | Pi, МПа | e | ge, г/(кВтч) | Pe, МПа | |||
| шын ттанатын озалтыш жеіл кліктер шін | 1300-1700 | 0,04-0,10 | 1,05-1,12 | 3-4,5 | 0,8-1,3 | 0,28-0,34 | 250-350 | 0.5-1.1 |
| рілмеген дизельді | 1000-1300 | 0,02-0,05 | 1,01-1,06 | - | 0,8-1,2 | 0,38-0,45 | 220-280 | 0.5-0.85 |
| рілген дизельді | 1000-1300 | 0,02- 0,04 | 1,01-1,04 | - | До 2 | 0,38-0,45 | 220-280 | До 2 |