Реагенттер туралы жалпы мліметтер

Коагулянттарды ішінде е жиі пайдаланатындар: алюминий сульфаты Al₂(SO₄)₃, темір сульфаты FeSO₄ жне хлорлы темір FeCl₃.

Al₂(SO₄)₃-ды ккірт ышылымен алюминийді оксидін, гидроксидін, бокситтерді, коалиндерді ерітіп дайындайды.

Тазалауа арналан суа алюминийді сульфатын осанда оны диссоциациясы басталады

Al₂(SO₄)₃ 2Al³⁺ + 3SO₄^2-

Одан кейін алюминий сульфатыны артыы гидролиз процесі жруі арасында тнбаа тсетін алюминийді гидроксиді пайда болады.

Алюминий гидроксидіні жапалатары тменге шккенде зімен бірге бетіне жабысан алыма заттарды да ала кетеді.

Сутегіні катиондары бл процесті жруіне кедергі жасайды. Оны серіні тмендеуіне себеп болатыны оларды судаы бикарбонаттармен реакцияа тсуі, соны арасында сутегіне байлап нейтрализация жасау.

Н⁺ + Н СО₃^- СО₂ + Н₂О

Ал бл реакцияны туіне суды з сілтілгі жетіспесе, суды осымша сілтілейді. Ол шін суа Са (ОН)₂ немесе содан Na₂SO₃ осады. к осанда сутегі иондарыны байлауы мына тедеуімен теді

Н⁺ + НО^- Н₂О

 

ал соданы осанда

2 Н⁺ + СО₃^2- СО₂ + Н₂О

 

Коагулянт ретінде хлорлы темірді олданса темірді гидроксидіні пайда болу реакциясы былай теді

FeCl₃ Fe³⁺ + 3Cl^-

Fe³⁺ + 3H₂O Fe (OH)₃ + 3H⁺

Коагулянтты ажетті млшері М_к табии кзді суын технологиялы талдау арылы немесе осы суда жмыс істейтін тазарты имараттарды пайдалану тжірбиесіне сйкес аныталады.

Талдауды млімететрі жо болса алдын ала шама есептерге суды млдірету шін коагулянтты млшерін тазалауа арналан суды лайлыына сйкес Кесте 2 бойынша абылдаймыз.

Кесте 2

Суды лайлыы, мг/л	Лайлы суды деуге арналан сусыз коагулянтты млшері, мг/л.
100-ге дейін 100-ден 200-ге дейін 200-ден 400-ге дейін 400-ден 600-ге дейін 600-ден 800-ге дейін 800-ден 1000-а дейін 1000-нан 1500-ге дейін	25 – 35 30 – 40 35 – 45 45 – 50 50 – 60 60 – 70 70 – 80

 

Ал суды тстілігін тмендету шін коагулянтыны млшерін эмпирикалы формуламен анытауа болады

М_к = 4 50 мг/л (2.1)

мндаы, Т – суды тстілігі, град.

Осы екі млшерді лкенін абылдаймыз. Коагулянтты млшерін анытап жне табии суды сілтілігін біле трып суды сілтілігін кбейтуге керек кетіп млшерін анытауа болады:

M = 28 мг/л (2.2)

мндаы, 28 – кті эквиваленттік массасы;

М_к – коагулянты млшері, мг/л;

С – суды сілтілігі, мг-экв/л;

1 – сілтілік резерві, мг-экв/л.

Осы формулалармен есептелген млшерлер минус болып шыса онда сілтілікті кбейтуді ажеті жо.

Суды максималды лайлыы 500 мг/л, тстілігі 40 градус. Кесте 2 бойынша коагулянтты ажетті млшері 50 мг/л те. Сонымен бірге суды жоары тстілігі 40 градустан санитарлы ережені талабы бойынша 20 градуса тмендету шін коагулянтты млшері жоары болу керек

Суда алыма заттармен бірге тстілігі де жоары болса екі млшерді лкенін абылдайды. Коагуляндыру процесін арындату шін флокулянт ретінде полиакриламидті (ПАА) жне активті кремний ышылын (А) пайдалануа сынады. Оларды млшері енгізетін жерге имараттарды жмысыны тртібі мен тріне бапталатын суды физика-химиялы асиеттеріне байланысты.

Флокулянттарды млшерін (коагулянттарды млшеріне осымша ретінде) былау абылдау керек:

а) полиакриламидті

Тндырыштар немесе алыма тнбасы бар млдіреткіштерді алдында енгізуде Кесте 3 бойынша.

 

Кесте 3

Суды лайлыы мг/л	Суды тстілігі, град.	Сусыз ПАА-ны млшері, мг/л
10-а дейін 10-нан 100-ге дейін 100-ден 500-ге дейін 500-ден 1500-ге дейін	50-ден арты 30 – 100 20 – 60 -	1 – 1,5 0,3 – 0,6 0,2 – 0,5 0,2 – 1

 

екі сатылы схемада сзгілерді алдында енгізуде 0,05 – 0,1 мг/л;

бір сатылы схемада тйіскен млдіреткіштерді немесе сзгілерді алдында енгізуде 0,4 – 0,6 мг/л;

б) активті кремний ышылды тндырыштар мен алыма тнбасы бар млдіреткіштерді алдында температурасы + 5 - –7-ден арты суа енгізуде 2-3 мг/л; температурасы +5 - +7⁰С-ден арты суа енгізуде 2-3 мг/л; температурасы +5 - +7⁰-ден тмен суа енгізуде 3-5мг/л;

екі сатылы схемада сзгілерді алдында енгізуде 0,2-0,5 мг/л;

бір сатылы схемада тйіскен млдіреткіштерді немесе сзгілерді алдында енгізуде 1-3 мг/л.