Орытынды баылау шін материалдары
Аралы баылау сратары
1. аржы саясатыны мні мен мазмны
2. аржы стратегиясыны анытама
3. аржы тактикасыны анытама
4. аржы саясатыны басарудаы ызыметі
5. аржы саясатыны леуметтік-экономикалы саладаы рлі
6. азіргі жадайда аржы саясатыны негізгі баыттары
7. азіргі жадайда аржыны басару.
8.аржы ызметі мен аржылы есеп-исаптары басаруды автоматтандырылан жйелері.
9.аржы атынастарын ыты ызметін амтамасыз ету.
10.аржы саясатыны масаттары
11. аржы саясатыны міндеттері
12. аржы саясатыны аидалары
13.аржылы саясатты жзеге асыру процесінде аржы жйесімен шешілетін негізгі мселелер андай
14. аржы саясатыны негізгі субъектісі
15.аржы механизміні тсінігі
16.аржы механизміні блогі
17.аржы механизіні элементі
18.осалы жйелер тсінігі
19.аржы механизмі — экономикалы жне леуметтік даму шін олайлы жадайлары
20.аржы механизміне тн ерекшеліктері
21. Бюджет саясат тсінігі
22.Мемлекетті аржысыны алыптасуы
23Бюджеттен тыс аржы орларыны рылуы
24.аржылы атынастарындаы бюджет саясатыны рлі
25.Бюджет кодексіні жалпы ережелері
26.Бюджет жоспарын жасау, бекіту жне орындалуына сипаттама беру.
27.Мемлекетті салы саясатын алыптастыруды ерекшеліктері.
28.осылан на салынатын салы: жмыс істеуі жне даму проблемалары.
29.Мемлекетті акциз саясаты.
30.Р-да жер-ойнауын пайдаланушылардан алынатын тлемдер жйесіні дамуы.
31.Жергілікті бюджеттерді аржылы жаынан амтамасыз етудегі салытар мен міндетті тлемдерді рлі.
32.Ресурстар шін тлемдер мен мемлекетті кірістері жйесіндегі алынатын орны.
33.Салы кодексі салы жйесіні іс-рекет етуіні негізі ретінде.
34.Корпорациялы табыс салыы жне оны бюджет кірістерін алыптастыруды рлі.
35.аржы орларына халыты табыстарын жмылдыруды дістері.
36.Мемлекеттік бюджетті экономикалы мні.
37.Мемлекетті леуметтік- экономикалы міндеттерін шешудегі бюджетті рлі.
38.азастан бюджетін алыптастыруды ерекшеліктері.
39.азстанны бюджет жйесіні дамуы.
40.Бюджет жйесіні жеке буындары арасында кірістер мен шыыстарды блу.
41.Мемелекеттік бюжетке табыстарды жмылдыруды нысандары мен дістері жне оларды жетілдіруді міндеттері.
42.Жергілікті бюджеттер жне ауматарды дамытудаы оларды рлі.
43.Бюджетаралы атынастар: жай-кйі мен дамуы.
Аралы баылау сратары
1. Салы саясатыны тсінігі
2. Мемлекетті бюджетіні алыптасуы
3. Бюджеттен тыс аржы орларыны рылуы
4. аржылы атынастарындаы салы
5. Аша-несие саясатыны тсінігі
6. Аша-несие саясатыны масаты мен міндеттері
7. рылымды саясатыны тсінігі
8. аржылы атынастарындаы аша-несие саясатыны рлі
9. Валюта саясатыны мні
10. Валюта саясатыны масаты мен міндеттері
11. Валюталы саясатты дістері, нысандары мен баыттары
12. Валюталы саясатты жзеге асыруды ралы
13. аржылы атынастарындаы валюта саясатыны рлі
14. Салы-бюджет саясатыны негізгі баыттары
15. азастан Республикасындаы валюталы операциялары
16. Валюталы саясатты дістері, нысандары мен баыттары
17. Аша-несие жне валюта саясатыны стратегиялы масаттарын
18. Р экономика жне бюджетті жоспарлау министрлігі ызыметі
19. Р аржы министрлігі жне оны комитетіні ызыметі
20. Р аржы баылау органдарыны ызыметі
ГЛОССАРИЙ
Жалпы дістемелік нсаулар:
1) ымдарды тсініктемелерін зейінмен оыыз;
2) анытамаларда тсініксіз терминдер кездессе, толы малмат беретін анытамалы, энциклопедиялы сздікті немесе шет ел сздеріні сздігін араыз;
3) жмыс барысында алдымен ымны мазмнын, мнін, оны ерекшелік белгісін айындаыз.
1. Акция – бл акционерлік оамны жарылы капиталына лес осандыын куландыратын жне басару іісіне атысуа ы беретін, сондай-а иесіне табыс келетін баалы ааз.
2. Аллонж –вексельді шінші бір тлаа аударып жазуа арналаан осымша бет.
3. Айырбастау баамы – шетел валютасына бейімделген сол елді аша бірлігіні баасы.
4. Аша базасы– орталы банкті баылауында болатын елдегі аша сынысыны бір блігі.
5. Биметаллизм– жалпыа балама рлi екi баалы метала (алтын мен кмiске) негiзделген аша жйесi.
6. Валюта – бл біріншіден, сол елді аша бірлігі; екіншіден, шетел мемлекеттеріні аша белгілері; шіншіден, халыаралы есептесу бірліктері жне тлем ралы СДР, еуро.
7. Валюталы баам – бір елді аша бірлігіні екінші бір елді аша бірлігіне атысты бейнелейтін баасы.
8. Валюталы саясат - валютаа, валюта баасына, валюталы операциялара сер ету арылы елді ішінде жне тысары жерлерде жргізілетін мемлетті экономикалы саясаты мен сырты экономикалы саясатыны рамдас блігі.
9. Валюталы операциялар - шетел валютасыны сауда сатты жасау, шетел валютасын тлемі ралы ретінде пайдалану, лтты валютаны сырты экономалы ызметі жзеге асыру барысында пайдалану шетелден валютаны келу жне шетелге шыару валюталы ндылытарды аударып жіберумен байланысты операциялар.
10. Валюта нарыы (валютный нарыы) - сраныс пен сыныса байланысты нарыты баалар бойынша шетел валютасы, чектер, вексельдер, аккредитивтермен сауда-сатты жасалатын орын. Валюта нарыы биржалы (азастан ор биржасы) жне биржадан тыс (банкаралы) болып блінеді. Е ірі дниежзілік ваюта нарытары АШ-та, лыбританияда, Германияда, Франсияда, Швейцаряда, Японияда, Сингапурде орналасан.
11. Дефляциялы саясат – бл аша-несие саясаты арылы ашаа деген сранысты шектеудi, салы механизмiн олдану арылы мемлекеттiк шыыстарды азайту, несие шiн пайыз млшерiн реттеу жне аша массасын шектеу дiстерiнi жиынтыы.
12. Дивиденд – акционерлерге олында бар акцияларыны ндылытарына арай жылсайын тлеп отыратын жне акционерлер (акция иелері) арасында блінетін акционерлік оам пайдасыны бір блігі.
13. Дисконт– тлеу мерзімі жеткенге дейін вексельді есепке алу жне айта есепке алу барысында алынатын пайыз.
14. Инфляция(латын. inflatio, аудармасы - “абыну”, “iсiну”) - бл бааны суiнен, тауарлар тапшылыынан жне тауарлар жне ызметтер сапасыны тмендеуiнен туындайтын ашаны нсыздануы, сондай-а лтты валютаны сатып алу абiлетiнi тмендеуi.
15. Инвестициялы банк - ірі жобалара крделі аржы жмсау, замерзімді несиелер беру жне ндірістік корпорацияларды акцияларын сатып алу арылы инвестициялы саясатты жргізетін маманданан банк.
16. аржылы механизм.аржыны йымдастыру, жоспарлау жне басару трлеріні, нысандарыны жне дістеріні жйесі болып табылады. .
17. аржылы механизмні элементтері.оамды ндіріске атынасушылар алыптасатын арапайым шаруашылы нысан.
18. аржылы нормалар мен нормативтер.аржылы ресурстарды ру, блу, реттеу жне блістіруде аржылы жоспарлауа ыпал ететін минималды, орташа жне максималды шекті лшемді крсеткіштер
19. аржылы резервтер.Ксіпорындарда, банктерде, экономика салаларында кездейсо шыындар мен арнайы ажеттіліктерді жабу масатында резервте жинаталатын ашалай аражаттар
20. аржылы реттеу.Жоспарлы тапсырмаларды орындау шін аржы ресурстарын шебер жне икемді жмсау
21. аржылы саясат.1.Субъектіні аржылы атынастарын жзеге асыру мен орау аидасын білдіреді.
22. аржылы стратегия.Ала ойылан масата жету шін пайдаланылатын аржыларды жалпы баыттарын анытайды яни оамны леуметтік дамуы мен экономиканы ірі клемді міндеттерін атару шін дайындалатын, за мерзімді келешекке баытталан жоспар.
23. аржылы тактика.Ала ойылан масата жету барысындаы жеке байланыстар мен атынастарды жйесі яни ктуді ажет етпейтін міндеттерді шешуге, елді, айматы, экономикасыны жне алыптасатын аржылы ауытуларды шешуге атысты жеке байланыстарды жиынтыы жне стратегияны натылануы.
24. Міндетті-шыын саясаты.Экономикалы субъектлерді мемлекеттік тауара салы тріндегі тлем атынастарын (ораныс, лтты басару жне лтты уіпсіздікті амтамасыз ету) сипаттайды
25. Наты тлемдер.жымны ызметіне байланыссыз факторларды негізінде алыптасан ксіпорынны пайдасыны бір блігіні мемлекетті кірісіне алыну нысанын айтамыз.
26. Нарыты атынастарды дамыту мен баламалы экономикалы рылымдарды йымдастыруа жне р трлі меншік нысанында ксіпорындара олдау крсетуге баытталан орлар.
27. Оперативті жоспарлау.Белгілі бір уаыттаы аымдаы жоспарлау
28. зін-зі жабу. Бл шаруашылы жргізуді негізгі аидасы болып табылады жне ол шаруашылы субъектіні німін ткізуден тскен табыс негізінде німді ндіру мен жеткізуге кеткен барлы шыындарды жабуа міндетті болып табылады.
29. зін-зі аржыландыру.Ксіпорынны німді ндіру мен ткізуге атысты шыындарын здеріні меншікті аражататарыны негізінде жабу ммкіндігі
30. німні зіндік ны.німді ндіру мен ткізумен байланысты ашалай трдегі ашалай шыындар.
31. Резервтік ор.йымны кездейсо алыптасатын шыындарын жабуа жне арналан жне блістірілмеген пайда негізінде алыптасатын ашалай аражаттар болып табылады
32. Сатандыру саясаты.оамда сатандыру орларын алыптастыру мен пайдалану барысындаы экономикалы субъектлерді материалды атынастарын жзеге асыру жне ораумен байланысты атынастар.
33. Салы саясаты.Салыты р трі бойынша салы рамын, млшерлемесін, клемін анытауды жзеге асыратын саясат трі
34. Салыты емес тсімдер.Республиканы актілерімен бекітілген бюджетке тленетін міндетті айтарымсыз тлемдер
35. Салыты тсімдер.Салы кодексімен бекітілген бюджетке тленетін салытар мен баса да міндетті тлемдер
36. Сраныс инфляциясы.Зады жне жеке тлаларда ашалай аражаттарды массасыны кбеюіне байланысты тауарлар мен ызметтерге , німдерге сранысты арту жадайы
37. Табыс саясаты.Субъектіні оамдаы, жымдаы орны мен леуметтік-экономикалы ызметімен сипатталады жне аз шыын шыарып, кп пайда табу аидасына негізделеді.
38. Тактикалы жоспарлау.Стратегиялы жоспарлауды натылануы
39. Тедестірілген инфляция.Инфляция кезінде ртрлі таурларды баасы бір-біріне атысты згерусіз алады
40. Тедестірілмеген инфляция.Инфляция кезінде ртрлі тауарлар мен ызметтерді баасыны бір-біріне араатынасы жиі згеріп отырады.
41. Трансферт.1.Шет елдік валютаны бір елден екінші елге ауыстыру
42. Трансферттік тлемдер.Мемлекеттік бюджеттен халыа, жеке ксіпорындара оларды мемлекеттік ызметті атаруына байланыссыз трде блістірілуі
43. Ттыну орлары.ндірістік емес ажеттіліктерді анааттандыруа, сонымен атар ндірістік емес аядаы йымдарды аржыландыруа пайдаланылатын лтты табысты бір блігі болып табылады. Материалды игіліктер мен ызметтерден тратын ттыну орыны негізгі кздеріне ажетті клемдегі нім мен осалы нім жатады.
44. Ттыну саясаты.Жеке тлалармен, зады тлалармен, мемлекетпен мемлекетаралы рылымдармен жзеге асырылатын ЖІ оамда пайдалынуы.
45. йымдарды аржысы.Негізгі капитал мен айналым аржыларыны алыптасуы мен пайдалануы, німді ндіру мен ткізу, лтты шаруашылыта ашалай аражаттарды жинатау рдісіндегі экономикалы атынастар жиынтыы.
46. йымдастыру. Басаруды барлы буындарыны айындыын, аржылы аппаратты жоары нтижелігін жне басару ызметкерлеріні жауапкершілігі мен тртіптілігіні жоарылыын білдіреді.
47. йымны балансы.аржы кздерімен (пассив) оларды пайдалану баыттарын(активтер) сипаттайтын зады тланы арнайы аржылы жаттары
48. йымны аражаттары.оамны экономикалы субъектлері арасында ашалай аражаттарды ру жне пайдалану бойынша алыптасатын атынастары
49. Фискалды саясат.Мемлекетті салыты-бюджеттік саясаты жне оны экономикалы процестердегі жзеге асыру механизмі.
50. Халыаралы тлем ралдары.р трлі мемлекеттер арасында сырты экономикалы байланыстар мен халыаралы есеп-айырысудаы ашалай бірліктер.
51. Шаруашылы субъектлерді аржылары.нім мен ызметті ндіру мен ткізу барысында ашалай кірістерді, жинатар мен орларды пайдалну мен блуге атысты экономикалы атынастар жиынтыы
52. Шаруашылы субъектілер. здері активтерді басарып, міндеттемелерді алып, экономикалы ызметтерді жне баса да операцияларды жзеге асыратын экономикалы бірліктер
53. Шыын саясаты -р трлі тауарлар мен ызметтерді шыындарына атысты субъектлерді зара байланысы
54. Шыындар инфляциясы.Шаруашылы субъектлерді ебекаы шыындарыны, несие бойынша пайыз млшерлемелеріні, шикізаттар мен материалдара бааны, ызметтерге бааны артуына байланысты шыындарды артуы
55. Экономиканы мемлекеттік аржылы реттеу.Бл макроэкономикалы тепе-тедікке жне экономиканы жмыс істеуіні рбір натылы натылы кезеінде оны демелі дамуына сер етуі шін, сондай-а аржы ресурстарын тиімді пайдалануды кнделікті рдісін амтамасыз ету шін шаруашылы субъектіге мемлекеттік аржылы ыпал етуді дістері мен нысандары.