Лабороториялы жмыстар дісі.

Тжірибеде длелденгендей, лабороториялы жмыстар оыту дісіне ойылатын талаптарды анааттандыра алады. Оушы жмысты бл тсілі арылы айнала мір шыдыын жне айналадаы блыстарды, оларды арасындаы зара байланысты, кпшілік жадайда, оларды арасындаы ішкі тартысты, байланысты, састыты тсінеді жне бл діс онымен жмыс істеуге йретеді.

Лабараториялы жмысты ртрлігі, оны психологиялы зіндік ерекшелігі, оу-танымды сері болуы ешбір талас туызбайды. Кейбір жадайларды байау дісіні зі оушыларды з бетінше орытынды жасауына, ой орытуына, тіпті натылы ойлау прцесін тсінуге кедергі келтіреді. Лабараториялы жмыс кбінесе натылы ой операциясыны компоненттері ретінде ызмет атарады. Байау айналада болып жатан былысты наты бір белгілерін анытауа кмектеседі. Ал, эксперимент сол былысты ішкі байланысын, оны сырты серді абылдауын, онымен араатынасын оушылара ашып береді. Эксперимент оушыны наты ойлауа йретеді. Бл дісті тн бір ерекшелігі имылды актілі болуы, бл акті таным ралыны ызметін атарады.

Лабораториялы жмыс барысында оушылар тек басымен ойлап ана оймай тікелей олымен де жмыс істейді. Демек, лабораториялы діс тек оыту процесіне ана емес, трбие жмысында да ойдаыдай нтиже береді. Е бастысы, ол танымды сапаны арттыру ралыны ызметін атарады. Сонымен бірге, аыл-ой, дене трбиесі танымды сер береді, сырты абылдауды кшейтеді. Дрыс йымдастырылан лабораториялы жмыстар оушыларды з бетінше топшылауа, зінше дрыс орытындылауа баулиды. Лабораториялы жмысты таы бір ерекшелігі оушылар тек тыдап оймай, здерін «тыдатады» жне олар баылу жргізуге йренеді, ой орытындысын жасай алады. Оушылар жмысты немесе сабаты техникалы мазмнын тсінеді. Техникалы ралдармен жмыс істеу тсілін анытайды.

Лабораториялы жмысты білім берерлік дет пен дадыа йретерлік ауымы лкен. Ол орындалатын істі немесе тілетін сабаты масаты мен міндетін, ралын, баылау жасау жолдарын тек жан-жаты тсіндіріп оюмен бітпейді. дісті е басты ерекшелігі ол техникамен жмыс істеуге дадыландырады, оуды мамандандыруа кмегін арттырады жне оушыларды аналитикалы-синтез принциптерімен жмыс тсіліне баулиды.

Гіме дісі.

Оыту процесінде гіме ртрлі дістерді олданан кезде тек тсіл ретінде ана олданылмайды. гіме дісі педагогикалы процесті кптеген салаларынан орын алады. Оыту дістері жйесінде жеке діс трінде олданылады. гіме кезінде малімні сзімен бірге, оушыны да сйлеуі пікірлесуі жиі пайдаланылады. Малімні сзі кп ретте сра трінде беріледі жне тсіндірумен толытырылады. Ал, оушыларды сзі кбнесе жауап трінде болады. Малім жйелі сратар ою арылы тиісті тсініктер орын ашады жне пікір таласын туызады. Содан кейін оушыларды сраын пайдалана отырып, малім брыны белгілі былыстар мен ережелерді арасындаы жаа байланыстара оушыларды ойын брады жне соан баыттайды.

Психологиялы кйді зіндік ерекшелігі бл дісті пайдалананда айындала тседі. гіме-ойлау мектебі, еске тсіру жне ойлау процесіндегі жаттыу болып табылады гіме кезінде ойлау актісі сз тріндегі озу туызады, демек сра жне тзету арылы малімні шеберлігі арта тсетін болады. гімені баса дістерден айырмашылыы ол оушыларды бірлесіп немесе тоталып ойлау абілеттіліктерін туызады. Бл дісті кп тірлігін гімені психологиялы келбетін жне дісті жоары баалыын крсетеді.

гіме, барлы дістер секілді, негізгі тсілдер тізбегін райды. Бл дісті шеберлікпен пайдалану, дісті олдананда малімні иындыа сопай тіп кетуіне жрдемдеседі. гімені олданандаы негізгі тсіл–оушыларды бойындаы білімдерді есептелуі. Бл гімені олданудаы «шикі зат» ретіндегі материал болып табылады. детте малім гімені олдананда алдын-ала сра-жауап ткізеді. Соны ізінше материал оушыларды есінде саталып тран стте гіме дісін олдану ажет. р трлі дістерді пайдаланып, бірден оушылара жаа материалдарды тсіндіретін жадайларда кездеседі. Малімні шеберлігіне байланысты гіме дісін трлендіре тсуге болады.

Мысалы, малімні баяндауы, кітап тексін оу, байау дістерін пайдалану, осыдан кейін гіме дісіне кшу. Ол материалды толы тсінуге жадай жасады. гіме барысында оушыларды логикалы ойлауы дамиды.

Мектеп тжірибесінде малім гімені кіріспе гіме, орытынды гіме, айталау гіме, пікірлесу гіме сияты трлерін оу материалыны ерекшелігіне сай, сабаты масатына сай олданады.