Кеестік іс жргізу тжірбиесіне баа берііз.

1917 жылды азанындаы большевиктер жеісі, мнан кейінгі Ресей империясы мемлекеттік машинасыны кйреуі іс ааздарын жргізу тарихында ткеріске дейінгі кезеді орытындылап, жаа – кеестік дуірді бастап берді.Бл ретте іс ааздарын жргізу тарихы мысал ретінде келтіріліп отырандытан, кеестік кезенен тек бір ана жйтті бліп атаымыз келеді. 1973 жылы КСРО Министрлер Советіне арасты ылым мен техника жніндегі мемлекеттік комитет Іс ааздарын жргізудегі бірыай мемлекеттік жйені негізгі ережелерін бекітті. Бл ережелер іс ааздарын жргізуді тиімділікпен жзеге асыру масатында барлы министрліктерге жне ведомстволара таратылды.Аталмыш жат іс ааздарын жргізу жніндегі ережелерді, нормативтер мен сынымдарды ылыми-реттемелік кешені сипатында еді. Ол жаттарды жасалуынан бастап мраата тапсырылана дейінгі кезедерін тгел амтыды. Мнда сондай-а мекемелердегі іс ааздарын жргізу ызметіне ойылатын талаптар мен оларды жмыс тртібі де крініс тапты. Іс ааздарын жргізудегі бірыай мемлекеттік жйені негізгі ережелері йымды кімдік жаттарды бір ізге тсірілген жйесімен толытырылып, тиісті мемлекеттік стандарттар арылы беки тсті. азастанны з алдына туелсіз ел болып алыптасуы, оны нарыты экономикаа негізделген демократиялы ыты мемлекет болуа бет алуы іс ааздарын жргізу ызметін, жаттамаларды жедел пайдалану мен оларды тарихи-мдени масатта за уаыт сатау ісін мемлекеттік дегейдегі міндеттер атарына ойды. Апараттар мен жаттамалар алмасу саласында азіргі заманы мемлекеттік саясатты жне азастан азаматтары ытарын айатайтын негізгі ыты акті Республика Конституциясы болып табылады. Конституцияны 20-бабыны 2-тармаында былай деп жазылан: «2. ркімні за жзінде тыйым салынбаан кез келген тсiлмен еркiн апарат алуа жне таратуа ыы бар. азастан Республикасыны мемлекеттiк пиясы болып табылатын млiметтер тiзбесi замен белгiленедi».

1920 ж. азастанда енгізілген кеестік басару институты мен мемлекеттік мекемелер жйесі кеестік лгідегі мемлекеттілікті негізін алады. Осы рдіспен атарласа іс жргізу формасы да згеріске шырады. Мемлекеттік іс жргізу бкіл басару жйесін бекітті жне оны буындары ызметіні наты крінісі бола алды. Іс жргізу кеестік орталы басару органдарында, тменгі кеес аппараттарында жеке дербес рылым болып йымдастырылды. Онда іс жргізумен айналысатын ызметкерлер тобы –шенеуніктер пайда болды. жат олар шін ксіби ызметіні ралы саналды. Мемлекеттік басару жйесінде з ызметін жаттау жне оны тиімділігін арттыру шін трлі жаттарды жиынтыы алыптасты. Сондытан іс жргізуді жйе ретінде мемлекеттік аппараты алыптасуымен бірге пайда болуы задылы еді. Сонымен XX. азастанда іс жргізуді йымдастыру шаралары лтты мемлекетке тн ерекшеліктерімен ола алынды. 1923 жылы 20 шілде азатком арамаында йымдастырылан азАКСР-нда іс жргізуді аза тіліне кшіру туралы Ерекше кеестік мжіліс тті.Онда бірінші кезекте уездерді азаша іс жргізуге кшіру мселесі аралды. Осы мжілісте уездердегі азатарды орналасуы жніндегі статистикалы мліметтер келтіріледі. Орталы іс жргізу комиссиясы зі туралы жне губкомиссиялар туралы ережелерді, азАКСР мемлекеттік органдары іс жргізуін аза тіліне кшіру туралы азаткомны декретін зірлейді. Декрет 1923 жылы 22 арашада абылданады. Дегенмен азамат соысынан кейінгі уаыттаы ауыр экономикалы жадай, сіресе аржы тапшылыы осы саланы зге салалар секілді тежеп ойды. Жергілікті жерлерде кадр тапшылыы атты сезілді. Бл мселені дербес шешу шін губернияда курстарды йымдастыру ола алынады. Мселен, 1924ж. Губерниялы курстар туралы мліметтерге сйенсек, Семей,Амола,останай губернияларында ана курмстар йымдастырылып, барлыы 182 курсант бітіріп шыан. Алайда курстарды бітіргендер саныны аздыы барлы жергілікті органдарды сраныстарын анааттандыра алмады. Губкомиссиялар осыан орай курстарды жоспарлы трде айтадан йымдастырма боланмен, жергілікті бюджет тапшылыынан жне мемлекеттік бюджеттен аражат блінбеуінен бл шара жзеге аспады.

Іс жргізу мен жаттануды тарихи ретроспективада талдау оларды дамуы барысьшда р трлі дістерді олданылганын рі оларды немі жетілдіріліп, трленіп отыранын крсетеді. Империя тсында іс жргізуде статистихалы жаттарды жетілдіру дісіне кп кіл блінсе, кедестік дуірде статистикалы ужатгар жйесі жетілдірілді. XX . 60-70-ш і жж. статистикалы мэліметгер ке олданылан тарихи зерттеулер саныны аріуы оларды зертгеу дістерін жетілдіре тсті. Іс жргізу мен ж атгануда олданылып келген зерттеу эдістеріні арнайы арастырылмауы да таырып зектілігін айындай тседі. Тадап алынан таырыпты теориялы трыда зерттеу оньщ бірнеше ылыми пндерге орта мэселе екенін айындап берді. Бгінде басаруды негізгі механизмдерін амтамасыз ететін іс жргізу тазатехникалы дегейден апаратты менеджмент дегейіне дейін ктерілді.Зерттеуді тэжірибелік маызы іс жргізуде жагтармен жмыс тиімділігін арттыру, басару мдениетін жмыс сапасы мен тиімділігіне кепілдік беретін дегейге ктеру ажетгігімен тікелей байланысты. азіргі кезенде жаттармен жмысты дстурлі дістерін апаратгы технологиялара бейімдеу де жаттарды зерттеуді тиімді эдістері комегімен іске асады. Сонымен атар азастанда іс жргізу мен ркаттану тарихын, зерттеу дістерін арнайы зертгеуді маызын тмендегі мселелер де айындай тседі. Біріншіден, алыптасан бірнеше асырлы дэстрі бар іс жргізуді жне жаггануды отанды тарих гылымындагы орны мен рлін оларды зіндік даму задылыгары арылы айындау ажет. Екіншіден, азастанда іс жургізу мен жаттануды лемдік апаратты кеістік талабы бойынша ілгері дамуына негіз болатын зертгеулерді жргізу зекті рі ажет. Бл ажеттілік ісжзінде біратар, сіресе азіргі апаратты оамга ая басан шата электронды жат пен оны ркат айналымы жне электронды мраат мэселелеріні шешімін табуына ыпал етіл, жаа ылыми ізденістерге жол ашады. шіншіден, елІміз туелсіздік алгана дейін басару шешімдерін абылдау жэне іске асыруды амтамасыз ететін йымды-кімдік жаттара ана басымды берілді. Нарыгы атынастарды орнауымен пайда болан жаа - банк, кедендік, тшті ксіпкерлік ызметтегі жаттар жйелерін жасау жэне оларды пайдалану мэселелерін зертгеу де зекті. Тртіншіден, егемендІ ел болып, етегіміздІ жиып, жаандану дерісіне тартылды. 2005 жылдан бері азастан Республикасыны «электронды кіметін» алыптастыру жне дамыту бадарламасы табысты іске асып келеді. азастандаы жаттану жне мраат ісі бойынша ылыми-техникалы апарат орталыы ылыми зерттеулермен айналыспайды. Бл орталыты леуетін арттыру шін ылыми кадрларды тарту ажет. Бесіншіден, лемдік тжірибеде іс жргізу мен жаттану саласында арнайы маманданан білікті жаттанушы, мрагаттанушылар ебек етеді. Елімізде уаыт талабына сай мамандарды даярлауды жаа моделін зірлеу жне оны азіргі кредиттік білім беру жйесіне бейімдеу жауапты міндеті тапсырылады. >. Мамандарды даярлауды жаа моделі халыаралы ынтымагасу шеберінде тжірибе алмасуды да амтуы тиіс. Мны озі таырыптъщ географиялы ауымы кедігін жне халыаралы маызга ие екенін крсетеді.

ырыз (аза) АКСР-інде іс жргізуді йымдастыру еркшеліктері.(XX.20-шы жж.)Мемлекетті кез келген даму кезеінде іс жргізу жйесі мемлекеттік басаруа туелді боланы млім. рі оамдаы ірі саяси, леуметтік, экономикалы реформалар мемлекеттік басару жне мемлекеттік іс жргізу салаларындаы айта рулармен тыыз байланысты болды.Бл азастанны XX . 20-30 жылдарындаы мемлекеттік жйені даму тарихынан да аны байалады. 1920 ж. азастанда енгізілген кеестік басару институты мен мемлекеттік мекемелер жйесі кеестік лгідегі мемлекеттілікті негізін алады. Осы рдіспен атарласа іс жргізу формасы да згеріске шырады. Мемлекеттік іс жргізу бкіл басару жйесін бекітті жне оны буындары ызметіні наты крінісі бола алды. Іс жргізу кеестік орталы басару органдарында, тменгі кеес аппараттарында жеке дербес рылым болып йымдастырылды. Онда іс жргізумен айналысатын ызметкерлер тобы –шенеуніктер пайда болды. жат олар шін ксіби ызметіні ралы саналды. Мемлекеттік басару жйесінде з ызметін жаттау жне оны тиімділігін арттыру шін трлі жаттарды жиынтыы алыптасты. Сондытан іс жргізуді жйе ретінде мемлекеттік аппараты алыптасуымен бірге пайда болуы задылы еді. Сонымен XX. азастанда іс жргізуді йымдастыру шаралары лтты мемлекетке тн ерекшеліктерімен ола алынды. 1923 жылы 20 шілде азатком арамаында йымдастырылан азАКСР-нда іс жргізуді аза тіліне кшіру туралы Ерекше кеестік мжіліс тті.Онда бірінші кезекте уездерді азаша іс жргізуге кшіру мселесі аралды. Осы мжілісте уездердегі азатарды орналасуы жніндегі статистикалы мліметтер келтіріледі. Орталы іс жргізу комиссиясы зі туралы жне губкомиссиялар туралы ережелерді, азАКСР мемлекеттік органдары іс жргізуін аза тіліне кшіру туралы азаткомны декретін зірлейді. Декрет 1923 жылы 22 арашада абылданады. Дегенмен азамат соысынан кейінгі уаыттаы ауыр экономикалы жадай, сіресе аржы тапшылыы осы саланы зге салалар секілді тежеп ойды. Жергілікті жерлерде кадр тапшылыы атты сезілді. Бл мселені дербес шешу шін губернияда курстарды йымдастыру ола алынады. Мселен, 1924ж. Губерниялы курстар туралы мліметтерге сйенсек, Семей,Амола,останай губернияларында ана курмстар йымдастырылып, барлыы 182 курсант бітіріп шыан. Алайда курстарды бітіргендер саныны аздыы барлы жергілікті органдарды сраныстарын анааттандыра алмады. Губкомиссиялар осыан орай курстарды жоспарлы трде айтадан йымдастырма боланмен, жергілікті бюджет тапшылыынан жне мемлекеттік бюджеттен аражат блінбеуінен бл шара жзеге аспады.