Орындаушыны тегі жне телефон нмірі.

Жат формуляры деп жатта стандартта белгіленген ретпен орналастырылан деректемелер жиынтыы аталады.

Сйтіп, актіні формуляры, хаттаманы формуляры, бйрыты формуляры жне т.б. туралы айтуа болады. Мысалы, актіні формулярына актілерде ресімделетін деректемелерді тізбесі мен тртібі кіреді:

Акті жалпы бланкте ресімделеді.

Бекіту грифі (белгісі).

Жат тріні атауы.

Жатты жасау кні.

Жатты жасау орны.

Мтінні таырыбы.

Мтін.

Осымшасыны бар екендігі туралы белгі (егер ажет болса).

Акті жасаушы комиссия мшелеріні олдары.

Орындаушыны тегі жне телефон нмірі.

4 . жаттарды трлері : бланк жне оны ажеттілігін дйектеіз.

жат бланкісі (бланкі) – траты деректемелер салынан апарат негізі.

жат зірлеу кезінде бланкілерді олдану басару мдениетін ктереді, апарата ресми сипат береді, жатты орындау жне оны рі арай пайдалану жеілдейді, сондай-а жарнамалы асиетке де ие болады. Бланкіден біз е алдымен жат авторын – йым (кейде жоарыда тран орган) атауын креміз. жат авторы лауазымды тла болуы да ммкін. Мндай жадайда ол лауазымды бланкіге толтырылады. Е жиі кездесетіні – йым атынан жасалан бланкілер. йым бланкілерінде жоарыда тран органдар атауы тікелей немесе кімшілік баыныстылы жадайында ана крсетіледі.

Хат бланкілері мекемені рылтайшылы жаттарына сйкес 01 немесе 02, 03, 04, 05, 10-деректемелерді амтиды. Деректемелерді орналасу шекаралары шін шектеу белгілерін ою ажет боланда 07, 08, 09, 12, 15, 16-деректемелер, ал трафарет мтіндерді пайдалану кезінде 17-деректеме олданылады. Хаттан блек, жаттарды наты бір трлеріне арналан бланкілерге рылтайшылы жаттарына сйкес 01 немесе 02, 03, 04, 06, 10-деректемелер пайдаланылады. Деректемелерді орналасу шекаралары шін шектеу белгілерін оярда 07, 08, 15, 16-деректемелер де амтылады.

Бланкілерді жасау шін жоары сапалы ааздар пайдаланылады (аазды беріктігі, атыы есепке алынады; ммкіндігі болса, атыы 90 пайыздан жоары ааздарды пайдаланан орынды). Бланкілерді жедел полиграфиялы ралдар кмегімен типографиялы діс арылы жасауа рсат етіледі. Наты бір жат трлерін зірлегенде есептеу техникалары арылы айта жаыртуа да болады. Мемлекеттік органдар мен йымдарды Елтаба салынан бланкілері бан жатпайды. Олар тек ана СТ 989-96 «азастан Республикасыны Мемлекеттік елтабасы. Техникалы талаптар» стандартына сйкес зірленеді.

жат бланкісі деп траты деректемелер басылан жне ауыспалы деректемелерге орын алдырылан стандартты параты айтады.

жаттар бланкісіне негізінен екі формат белгіленеді:

А4 (210*297 мм) – негізгі формат

А5 (210*148 мм) форматы – ыса жаттарды, мысалы, анытамаларды, іссапар куліктерін ресімдеуге пайдаланылады.

Мынадай форматтаы жатты ресімдеуге де жол беріледі:

А3 (420*297 мм) жне А 6.

Стандарт бланкілерді мынадай трлерін белгілейді:

- хата арналан бланк;

- жалпы бланкілер, алан барлы жата арналан бланкілер;

- наты жат тріне арналан бланк.

Хата арналан бланкіде барлы траты деректемелер орналастырылады, ал жалпы бланкілерде йымны анытамалы деректемелері орналастырылмайды.

Бланкіде траты деректемелер зына бойы жне брышынан орналастырылуы ммкін.

5 . жатты мазмны /мтіні/ жне оны дайындауды тсілдерін крсетііз.

жат деректемелеріні орналасу схемасы – белгілі бір алыптаы жат формасыны рылымды лгісі. Мнда деректемелерді жазуа зіне тн арнайы орындар белгіленеді. йымды-кімдік жаттар деректемелерін орналастыру схемасы СТРК 1042-2001 Стандартында, азастан Республикасы мемлекеттік йымдарында жаттау жне жаттаманы басару жніндегі трпатты ережелерде келтірілген.

Іс ааздарын жргізуде мемлекеттік нормативтік актілерде-стандарттарда белгіленген іс жаттарын ресімдеуге ойылатын бірыай талаптар мен ережелер бар. Стандарттарда іс жаттарыны мазмнына, рылымына жне ресімделуіне ойылатын талаптарды белгілейтін ережелер жазылан. жаттарды ресімдеу ережелерін орындау:

- жатты зады кшін;

- жаттарды жылдам жне сапалы зірлеуді жне орындауды;

- жаттарды жылдам іздестіруді йымдастыруды;

- оны деуге шыынды азайту шін іс жаттарын компьютермен деуден ткізуді амтамасыз етеді.

Деректемелер – ызметтік жаттарды міндетті ресімдеу элементтері.

Деректемелерді рамы арнайы мемлекеттік стандартта белгіленген. Деректемелер жатта ата белгіленген стандартты тртіпте орналасады. азіргі іскерлік тжірибеде жиі кездесетін жатты маызды деректемесіне мыналар жатады:

Деректемелерді нмірлері мен атауы мыналарды амтиды:

03. йымны эмблемасы немесе тауар белгісі	17. мтінні таырыбы
06. йымны атауы	18. баылау туралы белгі
07. йым туралы анытамалы деректер (байланыс ксіпорныны индексі, почталы мекен-жайы, телефоны, телеграфты адресі, факс, е-мейл, банкті атауы жне банктегі шот нмірі)	19. жат мтіні
08. жат тріні атауы	20. осымшасыны бар екендігі туралы белгі
09. жатты кні	21. олы
10. жатты тіркеу нмірі	23.жатты келісу олдары
11. жатты тіркеу нміріне жне кнінен сілтеме	24. мрі
13. жатта оуа шектеу белгісі	26. орындаушы туралы белгі
14. адресат	27. жатты орындалуы жне оны іс жатына жіберілуі туралы белгі
15.жатты бекіту белгісі	28. жатты йыма тскені туралы белгі
16. брыштама	29. жатты электронды кшірмесіні бірегейлендірушісі

Осы тізімге арай отырып, мыналарды айтуа болады: біратар деректемелер бір ксіпорынны ртрлі жаттарын ресімдеу кезінде згеріссіз алады – бл ксіпорынны эмблемасы, йымны атауы жне йым туралы анытамалы деректер. рине, ксіпорын з атауы мен эмблемасын немесе мекен-жайын кнде немесе жылда згерте бермейді. Сондытан кестедегі алашы 3 деректеме траты деректемелер деп аталады. Наты жатты жасау кезінде белгіленетін алан барлы деректемелер (жат тріні атауы, жатты кні жне т.б.) р трлі жатта ерекшеленеді – сондытан да оларды ауыспалы деректемелер деп атайды.

Осы схемадан кріп отыранымыздай, рбір жатты негізгі 3 блікке блуге болады:

- таырыпты блік (оан мтінні соына дейін орналасан деректемелер кіреді);

- негізгі блік (мтінні деректемелері жне осымша),

- ресімдеуші блік (мтінні тменгі жаында орналасан деректемелер жне осымшалар).

сіресе жата зады кш беретін жатты кні, мрі, тіркеу нмірі, бекіту белгісі секілді деректемелерді дрыс толтырылуы маызды болып табылады.

жатта деректемелер 2-3 жоларалы интервалмен блінеді. жатты дайындау кезінде 6.0 сериялы жне одан жоары Word for Windows мтін редакторын, № 12 (кейде 14 кегл) кеглді Times New Roman шрифтін олдану сынылады. Екі немесе одан да кп беттен тратын жатты ресімдеу кезінде екінші жне одан кейінгі беттері нмірленуі керек. Бет нмірлері параты тменгі о жаына араб санымен сз жне тыныс белгілері осылмастан ойылуы тиіс.