жаттарды трлері жне оларды жіктелуі

Іс ааздарыны трлері те кп, оларды негізгі трлерін масаты мен мазмнына, жасалан орнына, жасалу сатысына, ызметіне, формасына т.б. ерекшеліктеріне арап топтастыруа болады. йымдар мен мекемелерді іс жргізуі барысында негізгі орын алатын жаттарды жалпы масатына арай лкен екі топа блуге болады.

Бірінші – бл кімшілік сратары мен жалпы сратар бойынша жаттар. Яни, йым кімшілігі мен оны ндірістік іс - рекеттері бойынша жалпы жаттарды йымны барлы рылымды блімше ызметкерлері растыра алады.

Екінші – ол басару функциялары бойынша жаттар. Бл жаттарды аржы, бухгалтерлік, жоспарлау блімі жне т.б. функционалды блімшелер ызметкерлері растырады.

жаттарды жалпы жне жеке белгілері бойынша кластара блуге болады. жаттар тмендегі белгілері бойынша жіктеледі:

жат тріні атаулары бойынша – ызметтік хаттар, бйрытар, хаттамалар, актілер, баяндау хаттар, шарттар жне т.б. Бл жаттарды безендірулері бір ізге келтірілген жне оларды райсысыны зіндік лгі – формулярлары бар.

Шыу немесе жасалу орындарына арай ішкі жаттар (йым ызметкерлері жасаан жаттар) жне сырты (баса йымдардан немесе жеке тлалардан келіп тскен жаттар) жаттар.

жаттар ойылан мселе, берілген сратарды клеміне арай – жай (бір сратан тратын) жне крделі (бірнеше сратан тратын) жаттар болып блінеді.

Нысана трлеріне арай – жеке жат (мысалы, баяндау хат), трафареттік (бл жатты бір блігі басылып дайындалан, алан блігі растыру негізінде топтастырылады) жне бір текті ксіпорындар шін жасалан типтік жаттар.

Орындау уаыттарына арай – жедел, яни жатты орындалуыны белгілі аралыта талап ететін жне жедел емес – орындалу уаыты шартты трде белгіленген.

Пайда болуларына арай – йым немесе ызыушыны тарапына байланысты ызметтік жне наты тлалара атысты жеке жаттар.

Жазылу орталытары бойынша жазбаша, графиктік, фотокино жаттар.

Кркемделу трлері бойынша

Тпнса жат – автор жніндегі млімет, уаыты мен жасалу орны жатты зінде саталатын немесе баса жолмен табылан, оны шыу тегіне шек келтірмейтін жат.

жатты тпнсасы – ресми жатты алашы немесе жалыз нсасы.

Тлжат – жатты тпнсасыны зады кші бар айталанан нсасы.

жат кшірмесі – тпнса жаттаы апаратты тгелдей жне оны сырты белгілерін немесе зады кші жо блігін кшірмелейтін жат.

жатты куландырылан кшірмесі – зады кш беретін, белгіленген тртіпке сай ажетті деректемелер ойылатын жат кшірмесі.

 

11.

классификаторларды ру 2 кезеннен трады.
1. апарат классификациясы
2. блу, ажырату (кодирование)
жаттарды классификарлауды арнайы мамандар жасауы тиіс. Егер де жаттарды кассификаторлау кезінде ателік кетсее, ол лкен иыншылыа кеп туызады (прктика жзіне жо). Кейбір ателері типтік болып келеді жне ол кез-келген мекемеде орын алады. Классификаторларды дайындау шін міндетті трде жаттарды жинатамасы, жиынтыы (комплект) ажет. Алашыда барлы жаттар топтара (шыаррылан кнінен) бастап жіктейді. Классификаторларды ру процессі келесідей жмыстаран трады: классификатор формаларыны жоспарын, жоюа арналан тізімдені дайындау, стандарттау жне баса да жетекші материалдарды тізімдемесін дайындау, жаттарды кодтау, классификатор мазмны дайыдау, натылау жне кбейту мселелері, классификаторларды практикалы талдау жмыстарына пайдалануа беру. Классификаторларды дайынау барысында 10-ды индекстар олданады. Классификаторларды дайындау барысында барлы блімдері (детали) клемі бойынша жйеленеді. Олар жаттарды алыпты жадайында (нормализация) келеді. Классификаторларды дайындамастан брын, е алдымен мынадай жайттарды ескеру ажет: егер дайындалайын деп жатан классификаторлар жалпымемлекеттік (ел аумаында бірдей) жне спелі болса. Содан кейін локальды кодтауа болады. Классификаторларда мінездеме (характеристика) крсетілмейд

 

9 .

вопрос 9
Іс жргізудегі жатты материалдарды ылыми жіктеу (классификация) жаттарды сипатына, мазмнына, функциясына арай біріктіру дегенді білдіреді. Топтау мселесі іс жргізуде мемлекеттік мселе болып табылады. Сондытан жіктеуді жоары йымдар орындап отырды. жаттар осылай болып жіктелді.
1) йымдастыру мселелері
2)Кадрлар
3)Техникалы насихаттау
4)Насихаттау
5) Натыландыру
Классификация - Кеестік кезеде іс жргізуді ішкі рамын ретке келтіру, жне сырты белгілері бойынша ажырату. Классификацияны 4 трі:
1) жекелеген мекеме шін
2)Ведомства шін
3)лтты масшта
4)Халыаралы комитет
Классификация р топтаы жаттарды белгілі бір дістерін жне іс жргізуде жаттарды йымдастыру шін ммкіндік береді. Классификацияны іс жргізудегі маызы зор. Іс жргізуде жаттарды жіктелуі, орындалуы істерді тез орындалуына серін тигізеді. Халыаралы Библиография Институты здеріні классификациясын сынды. Негізінен жатты тріне арай жргізді. Бл сынылан классификацияны салыстыра отырып Кеес Одаы з классификациясын сынды.
1923 жылы Халыаралы Библиография Институты сынан классификация бойынша негізделген
1)жалпы мселелер
2)мемлекеттік ресурстар
3)лкен топты атауы (мемлекеттік бюджет)
4)Саяси экономикалы мселе
1939 жылы КСРО Халы Комиссарлар кеесі 29 арашадаы аулысымен классификацияны задастыру жне ретке келтіру шін Басару Техникалы Институт жаа трін ашты. Осыан сйкес комиссия классификацияны пндік жне 10 саннан тратын индекстерге сйкес бкіл Кеес Одаын амтитын трін абылдады.
Классификацияны жаа трі
0. Мемлекеттік рам
1. Халы шаруашылыы
2. нерксіп
3. Ауыл шаруашылыы
4. амтамасыз ету жне тауар
5. Комуналды, трын й шаруашылыы
6. Клік жне байланыс
7. аржы
8. Ебек
9. леуметтік
Сйкесінше 9 пункт зінше жіктелді.
00. Кеестерді конституция жне кеестік сайлау
01. Аума
02. Орталы
1939 жылы КСРО ылым Академиясы «Систематическое таблица научной и деловой документаций», «ылыми жаттарды жйелік кестесі» деген классификация енгізді. ылым Академиясы Классификация ран кесте бойынша барлы йымдара берілуі тиіс болды. Соыстан кейін 1953 жылы осы рылан классификацияа сйкес бланктерді типтік, кбінесе комуналды шаруашылы трлері кбейді.
Осы уаыта дейін осы жасалан классификация саталмады. Осыан сйкес архивтерде жне йымдарда екі трлі анытама 1) классификатор 2) істі номенклатурасы пайда болды. Осы екі анытама кні бгінге дейін іс жргізуде пайдаланылып келеді.