Пнні рылымы мен мазмны

Орыт Ата атындаы ызылорда мемлекеттік университеті

Гуманитарлы-педагогикалы факультеті

 

В050400 - журналистика мамандыы бойынша білім беру бадарламасы

Гуманитарлы-педагогикалы

факультетіні академиялы кеесінде

бекітілген

№____ Хаттама « ____»_______ 2016.

Факультет деканы ________Б.Ж.Абдикаримов

 

 

Модуль № Базалы пндер 5В050400 - журналистика мамандыына

АRS201– деби редакциялау жне стилистика курсы бойынша

СИЛЛАБУС

3-курс, кндізгі, 5-семестр (кндізгі), 2 кредит, пнні типі (тадау компоненті)

 

Лектор жне практикалы саба /семинар бойынша оытушы:

Аман Мделханлы Абасилов, ф..к., аза тілі мен дебиеті жне журналистика кафедрасыны ауым. проф, байланыс телефондары (жмыс орны 27-85-72, ялы байланыс +77774565885), e-mail: aman_abasilov@mail.ru, каб.205, 1-оу имараты.

 

 

 

 

 

Ызылорда, 2016.

Пнні масаты мен міндеттері

 

Масаты: Студенттерге трлі функционалды стилдерге тн тілдік ралдарды норма талаптарына сай дрыс олдана білуді мегерту жне мтіндерге деби редакциялау жргізу жмысыны дістемесін йрету.

 

Міндеттері: – азіргі аза тіліні функционалды стильдері туралы жалпы млімет беру; – деби тіл нормаларыны трлері мен ерекшеліктерін, дамуын арастыру; – тілдік варианттарды синонимділігін баалау білуді йрету; – мтінде тілдік ралдарды тиімді тадап олдана білуге баулу – тілді экспресивтік-бейнелілік ралдарын арастыру; – деби шыармалара редакторлы талдау жасауды ерекшелігі мен дістерін йрету; – олжазбаны басылыма дайындау дерісінде оны жетілдіруді жолдарын анытауды йрету;

– деби редакциялауды лингвистикалы аспектісін арастыру.

 

зыреттілік (оытуды нтижелері):

Бл пнді йретудегі міндет теориялы лекция оу мен тжірибелік саба ткізу арылы жзеге асырылады. Бл міндетті орындау барысында екі трлі талапты орындалуы ажет:

- білімді мегертуге ойылатын талап. Бл талап бойынша азіргі аза тіл мдениеті мен стилистиканы жйесіндегі маызды мселелерді ылыми трыдан зерттеу ісімен, оытуды жаа технологиясын мегертуге кіл блінеді.

- білімді олдануа ойылатын талап. Бл талап бойынша натылы контекст ыайында нсаулар, сыныстар, аыл-кеестер айтылып, оларды студенттерді орындаулары талап етіледі.

Болаша журналистерді, білікті де білімді келешек редакторларды шешен де тартымды сйлеу білуі, ойын ааза аны та тсінікті тсіре білу пнні ылыми жне тжірибелік мнін керсетеді.

Стилистика жне деби редакциялау пні тіл ылымы ішінде тмендегі пндермен байланыстырыла оытылады.

Фонетика мен дыбыс жйесі, орфоэпиялы нормаларды сатау, орфографиялы ателерді жібермеу басшылыа алынады.

Лексикология – сз, сздік ор, сздерді маыналы ректерін ажырату былыстарымен танысады.

Грамматика – сзді рамы, сз тіркесі, сйлемді тілдік единицаларды жазу, сйлеу барысында дрыс олдана білуге йретеді.

Жанама пндермен тікелей байланыста оытылады: студенттер дебиет теориясы, философиядан, логикадан, педагогикадан, психологиядан т.б. пндерден тйген танымды білімдерін тіл мдениеті мен стилистиканы ойдаыдай игеруіне ыпал етері аны.

Осы пндерді игеру жолында студент зіні біліміні дадылы, іскерлік абілетін дамытып, ана тіліні асиетін тереінен танып, оны ыр-сырын мегеріп, з бойына ана тіліне деген сйіспеншілігін дарытып, тіл мдениетін ркендетуге лес осары сзсіз

 

Пререквизиттер:аза журналистикасыны тарихы, Мамандану пні, Журналист шеберлігі, Публицистика негіздері, Журналистикаа кіріспе жне Баралы апарат ралдары, Баралы апарат ралдарыны тілі мен стилі

Постреквизиттер: Баралы апарат ралдары жне жарнама, азіргі газет жанрлары, Журналистік зерттеу жрзіуді ерекшеліктері

 

Пнні рылымы мен мазмны

апта	Таырып атауы	Саат саны	Максимальды балл
1- модуль Стилистика жне деби тіл
	№1 дріс. Стилистика жне деби редакциялау курсыны міндеті мен масаты 1.Стилистика жне редакциялау пніні нысаны 2.Пнні масаты мен міндеті 3.Стилистика зерттеу нысаны, тіл біліміні баса салаларымен байланысы 4.Стилистика, Стиль туралы жалпы тсінік 5.Лексикология жне стилистика 6.Семасиология жне стилистика 7.Грамматика жне стилистика 8.Фонетика жне стилистика
№1-практикалы саба. Стилистика жне редакциялау пні, анытамасы, зерттейтін мселелері 1.Шектес ылымдармен байланысы 2.Оытуды масаты мен міндеттері, 3.Стилистиканы негізгі баыттары мен трлері. 4.Стильді анытамасы, трлілігі, стиль анытамасы туралы ылыми кезарастар.
№1 БАОЖ аза тіліні стилистикасы пніні масаты мен мазмны. Зерттеу нысаны мен арастыратын мселелері
	№2 дріс. Тілді мір сру формалары: трлері, ызметі, араатынасы 1.Тілді мір сру формалары туралы тсінік 2.Тілді мір сру формаларыны трлері 3.деби тіл, онв нормалары 4.Ауызекі сйлеу тілі 5.Диалекті (Тілді жергілікті ерекшеліктері)
№2-практикалы саба. Тілді мір сру формалары: трлері, ызметі, араатынасы 1.деби тіл 2.Ауызекі сйлеу тілі 3.Диалектілер (жергілікті ерекшеліктер) 4.Жалпыхалыты тілді зге формалары (койне, пиджин, креоль, жаргон т.б.)
№2 БАОЖ Стилистиканы ылым ретінде алыптасуы жне зерттелу тарихы. Стилистиканы зге ылымдармен: нормативті аза тілі, аза деби тіліні тарихы, кркем мтінді лингвистикалы талдау, деби стилистикамен байланысы.
	№3 дріс. деби тілді стильдері 1.азіргі аза тіліні функционалды стильдер жйесі 2.Кркем дебиет стилі 3.ылыми стиль 4.Публицистикалы стиль 5.Ресми іс ааздар стилі
№3-практикалы саба. деби тіл: анытамасы, нормалары 1.деби тіл туралы тсінік, анытамасы 2.аза деби тіліні дамуы мен алыптасуы 3.деби тілді нормалары: 1.Фонетикалы нормалар 2.Лексикалы нормалар 3.Грамматикалы нормалар 4.Тілдегі зге де нормалар
№3 БАОЖ Тілді стилистикалы рылымы. Стилистиканы негізгі ым, категориялары: а) стиль; ) стилистикалы бояу жне стилистикалы маына жне эмоционалды-экспрессивті маына; б) стилистикалы белгі; в) стилистикалы рал.
2-модуль. Сз саптау жне стилдер жйесі
	№4 дріс. Сйленген не жазылан сз ді, намды болуа оятын жалпы шарттар 1.Сз дрыстыы 2.Тіл тазалыы 3.Тіл анытыы 4.Тіл длдігі 5.Тіл крнектілігі
№4-практикалы саба. азіргі аза тіліні функционалды стильдер жйесі 1.Функционалды стильдерді пайда болуыны алышарттары 2.азіргі стилистика ылымындаы функционалды стильдар концепциясы 3.«Стиль», «подстиль», «жанр» ымдарыны арым-атынасы 4.Стильдерді топтастырылуы, зара байланысы
№4 БАОЖ Фонетикалы жне лексикалы стилистика. Дыбыстарды стильдік ызметі. Сздерді лексикалы жне стилистикалы маынасы. Коннататты маына. Тілдегі синонимия жне омонимия. Паронимия.
	№5 дріс. Лексикалы стилистика 1.Лексиканы стилистикалы абаттары 2.Бейтарап (стильаралы) лексика 3.Сйлеу тіліні лексикасы 4.Кітаби лексика 5.Диалектизмдер 6.Кнерген сздер мен неологизмдері олданылуы 7.Тілді актив жне пассив абатындаы сздер 8.Сзді экспрессивтік жне эмоциональды бояуы 9.Сзді кп маыналылыыны стилистикалы олданылысы 10.Синоним 11.Омоним 12.Антоним
№5-практикалы саба. Ресми стильді лексикасы мен фразеологиясы 1.Ресми стильді морфологиясы мен синтаксисі. 2.Ресми стиль элементтерінін ресми арым-атынас аясынан тыс жерлерде олданылуы. 3.Ресми стиль мдениеті. жат мтіндеріні мтіндік нормалары
№5 БАОЖ Стилистикалы парадигматика жне синтагматика. осымшаларды стилистикалы ызметі. Сз таптарыны стилистикасы
	№6 дріс. Фразеологиялы стилистика 1.Фразеология, арастыратын мселелері, ерекшеліктері 2.Фразеологизмдерді стилистикалы олданылысы
№6-практикалы саба..ылыми стиль 1.ылыми стильді шаын трлері: таза ылыми шаын стиль; ылыми-оулы шаын стилі; кпшілікке арналан шаын ылыми стиль. 2.ылыми стильді лингвистикалы жне экстралингвистиіалы белгілері. 3.ылыми стиль мдениеті. ылыми стильдегі стилистикалы арнаулы категориялар мен ымдарды білдіруді ралдары. 4.ылыми стильді стильдік жне жанрлы ерекшеліктері. 5.Терминологиядаы норма жне оан ойылатын негізгі талаптар (мазмна сйкестігі; длдік; бір маыналылы; синонимі болмайтындыыы; ысалы, т.б.). 6.Норманы ксіби варианты. 7.Терминдерді алыптасуы, стандарттаы жне сйкестендірілуі. 8.Академиялы сйлеу кезіндегі жне лекция оу стіндегі шешендік нер. 9.ылыми стильдегі ойлау стилі, ылыми стильдегі стилистикалы категориялар, стилистикалы ымдарды берілу сипаты.
№6 БАОЖ Синтаксистік стилистика. Синтаксистік синонимдер. Сз тіркесі, сйлемдерді стилистикалы ызметі.
	№7 дріс. Грамматикалы (морфологиялы) стилистика 1.Морфологиялы стилистика туралы тсінік 2.Морфологиялы тлаларды жеке стиль трлеріне атысы 3.Сз таптарыны стильдік олданысы 3.1.Зат есімні стильдік ммкіншіліктері 3.2.Сын есімні стильдік олданысы 3.3.Есімдік сздерді стилі 3.4.Етістікті стильдік олданыстары
№7-практикалы саба. Публицистикалы стиль 1.Публицистикалы стильді шаын трлері: саяси-насихатты шаын публицистикалы стиль; таза публицистикалы шаын стиль; газет шаын публицистикалы стилі. 2.Газет тіліні з ішінде жіктелетіндігі (бас маала, репортаж, схбат, апарат, т.б.). Публистикалы стильді ыпал ету, сер ету ызметі. 3.Публицистикалы стиль жне кркем дебиет тілі. 4.Баралы апарат ралдарыны апаратты рісі мен апаратты нормасы.
№7 БАОЖ Функционалды стилистика. Функционалды стильдер жне оларды топтастырылу мселесі. «Функционалды стиль» термині. Кітаби-жазба жне сйлеу стильдері, зіндік ерекшеліктері.
	Аралы баылау
	Midterm exam
3-модуль Стилистикалы олданыстар
	№8 дріс. Синтаксистік стилистика 1.Синтаксистік стилистика туралы жалпы тсінік. 2.Синтаксистік рылыс жне стильдер жйесі 3.Экспрессивтілікті білдіруді синтаксистік тсілдері 4.Синтаксистік синонимдер 5.Сйлемні ртрлі конструкцияларыны стильдік і 6.айталама мен бірыай мшелерді стильдік ызметі 7.Сйлем мшелері, оны инверсиялануы 8.Автор сзі, тл сзді жмсалуындаы стильдік ерекшеліктер
№8-практикалы саба. Кркем дебиет стилі 1.Кркем дебиет стиліні трлері. 2.Кркем дебиет стилі туралы кзарастар. 3.Кркем дебиет тіліні эстетикалы ызметі. 4.Кркем дебиет тілі мен деби тіл. 5.Кркем дебиет тілі мен ауызекі сйлеу стиліні араатынасы. 6.Кркем дебиет стилі мен публицистикалы стильді ара катынасы. 7.Кркем дебиет тіліні дебиетті жанрларына байланысты р трлі крінісі. 8.Кркем дебиет тілінде диалектизмдер мен ксіби сздерді олданылысы. 9.Кркем шыармадаы архаизм мен историзм. 10.Табу мен эвфемизмні кркем шыармадан алатын орындары
№8 БАОЖ Ауызекі сйлеу стилі, оны зіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері. Ауызекі сйлеу стиліні ауызша жне жазбаша трлері, оны жанрлары. Тілді бейнелегіш-мнерлегіш ралдары. Троп пен айшытау, оларды зіндік ерекшеліктері. Стилистикалы ызметі мен жасалу жолдары. Кркем сз жне кркем бейне.
	№9 дріс. Безендіру стилистикасы 1.Сзді ауыспалы маыналары 2.Метафора 3.Метонимия 4.Синекдоха
№9-практикалы саба. Лексика-фразеологиялы стилистика 1.Сзді тадап олдану. 2.Лексикалы тіркесімділік. 3.Сзді кп маыналылыыны стилистикалык олданылысы. 4.Омонимдер. Синонимдер. Синонимиялы лиигвистикалык стилистиканы басты мселесі екендігі. 5.Антонимдер. Паронимдер. Тілді атив жне пассив рамындаы создерді стилистикалы асиеттері. 6.Архаизмдер мен историзмдер. Неологизмдер. Баса тілдерден ауысан сздер. 7.Сздерді олданылу аясына байланысты стилистикалык. асиеттері. 8.Кркем шыармадаы диалектизмдерді ызметі. 9.Ксіби-техникалы жне терминологиялы лексика.
№9 БАОЖ Кркем дебиет стилі, оны зіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері. Кркем шыармадаы поэтикалы сз олданыстары. Проза, поэзия, драмалы шыармаларды жанрлы ерекшеліктері. Дара стиль. Стилистикалы норма жне оны зге норма трлерінен ерекшелігі. Стилистикалы нормадан ауыту.
	№10 дріс. Лингвистикалы ате трлері 1.Сз олданым тсінігі 2.Стилистикалы емес ателер 2.1.Лексикалы ателер 2.2.Фразеологизмдерді олдануда кететін ателер 2.3.Морфологиялы ателер 2.4.Синтаксистік ателер 3.Стилистикалы ателер 3.1.аза тіліні стилистикалы ресурсын толы мегермеуді салдарынан болатын ателер 3.2.Тілдік стилистикалы таламыны тмендігінен болатын ателер 3.3.Функционалды стиль нормаларын ескермеуден жіберілетін ателер 3.4.Контекстік маынаны ескермеуден болатын ателер
№10-практикалы саба. Тілді фразеологиялы ралдарны стилистикалы олданылысы 1.Фразеологиялы тіркестер. Маалалар мен мтелдер. анатты сздер. Фразеологиялы синонимдер мен варианттар. 2.Фразеологиялык единицаларды эмоциональды-экспрессивті бояуы. 3.Фразеологизмдерді экспрессивті-стилистикалы асиетгеріне арай топтастырылуы: бейтарап фразеологизмдер, сйлеу тіліндегі фразеологизмдер жне кітаби сипаттаы фразеологизмдер. Баса тілдерден ауысан фразеологизмдер.
№10 БАОЖ Публицистикалы стиль, оны зіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері. Публицистикалы стильдік шаын стиль трлері мен жанрлары. Ауызша жне жазбаша трлері. Ксемсз стилі. Стилистикалы жне стилистикалы емес ате, оны трлері. Мтінні стилін жетілдіру, стильдік деу.
4-модуль Редактор жне мтін
	№11 дріс. Логикалы задар жне мтіндегі логикалы ателіктер 1.Логика ылымы ойлауды негізгі задары 2.Тепе-тедік заы 3.айшылысызды заы 4.шіншіні ескермеу заы 5.Жеткілікті негіз заы
№11-практикалы саба. Грамматикалы стилистика 1.Морфологиялы рылысты негізгі стилистикалы белгілері. 2.Зат есім. Зат есімні септік жалауларыны стилистикалы ызметі. Септік жалауларыны синонимдігі. 3.Кптік ымды білдіруді тсілдері. 4.Сын есім. Сын есімні кейбір жрнатарыны стилистикалы ызметі. 5.Сын есім шырайларыны синонимдес келетіндігі. 6.Субстантивтену былысы. 7.Есімдік. Жіктік, здік, сілтеу есімдіктеріні стилистикалы ызметі. 8.Етістік. Етістікті шатары. Етістік шатарыны тлаларын абылдаан сздерді синонимдігі. Етістік райларыны стилистикалы ызметі. Райларды осымшаларын жалаан синоним болу ммкіндіктері. 9.стеу, шылау, одаайларды олданылуы. 10.Морфологиялы тлаларды стиль трлеріне атысы. 11.Морфологиялы тлаларды экспрессивтік сапасы мен оларды олданылысы.
	№12 дріс. Мтін талдауды дістері 1.Лексика-семантикалык, талдау дістері 2.Классикалы діс 3.Дстрлі парадигмалык діс 4.Семантикалы ріс дісі 5.Лексика-семантикилы топтар бойынша тлалдау дісі 6.Компонентік талдау 7.Эксперименталды талдау дісі 8.Талдауды зге трлері, ізденістер мен зерттеулер
№12-практикалы саба. Стилистикалы синтаксис 1.Жай сйлемні рылысы. Жай сйлемні кейбір трлеріні синонимдігі. 2.Экспрессивтілікті білдіруді синтаксистік тсілдері. 3.Сйлемдегі сздерді орын тртібіні стилистикалы ызметі. 4.Бірыай сйлем мшелеріні олданылуы. 5.аратпа сздер мен сз тіркестері. ыстырма сздер, сз тіркестері жне сйлемдер. 6.рмалас сйлем стилистикасы. рмалас сйлем трлеріні олданылуы. 7.рмалас сйлемдерді олдануда кететін ателер. 8.Синтаксистік параллель конструкциялар. 9.Автор сзіні, тл сз бен орта тл сзді олданылуындаы стилисткалы ерекшеліктер.
	№13 дріс. Редактор жне мтін 1.деби редактор жне оны ызметі 2.Редакторды негізгі нысаны – мтін, ол туралы тсінік
№13-практикалы саба. Безендіру стилистикасы 1.Сз образы. Образдылыты трлері, крделі категория екендігі 2.Троптар мні мен трлері. Эпитет. Тееу. Метафора. Метонимия. Синекдоха. Гипербола пен литота. Ирония. Сарказм. Аллегория. Ассонанс. Перифраза. 3.Стилистикалы фигуралар. Стилистикалы фигураларды ежелгі антик дуіріндегі сипаты. Анафора. Эпифора. Параллелизм. Антитеза. Градация. Инверсия. Эллипсис. Риторикалы аратпа. Риторикалы сра.
	№14 дріс. деби редакциялауды дстрлі діс-тсілдері 1.Оып-тзету 2.ысартап-тзету 3. деп-тзету
№14-практикалы саба. Коммуникативтік дерістегі редакциялау 1.Редакциялауды лингвистикалы жне кітаптанушылы 2.Редакциялауды пайда болуы мен дамуы 3.деи шыармаларды тілі мен стилін жетілдірудегі кзарастар мен пікірлер 4.Редакциялауды жалпы дістемесі 5.Редакциялауды психологиялы жне логикалы негіздері
	№15 дріс. Редакторлы талдау, оны негізгі аидаттары 1.Редакторлы талдау жне мтін 2.Редакторлы талдау жне деби сын 3.Редакторлы талдауды негізгі аидаттары
№15-практикалы саба. Мтін - редактор жмысыны нысаны 1.»Мтін» терминіні ртрлі пндердегі тсініктемесі, мні 2.Редакциялау теориясы мен практикасындаы «мтін» терминіні анытамасы 3.Мтінні негізгі ерекшеліктері жне редакциялаудаы мні
	2-аралы баылау
	Емтихан
	Барлыы