Туберкулез эпидемиологиясы

Инфекция кзі ауру адам.

Жу жолдары – экзогенді (ауа тамшы, ауа шан),

трмысты арым атынас,

алиментарлы, жынысты жолмен,

эндогенді – ан жне лимфа арылы.

Туберкулезді біріншілік жне екіншілік трлері болады

Туберкулезді ашы жне жабы трлері болады. Ашы трінде аырыта туберкулез таяшалары болады, сондытан туберкулезді мндай трімен ауыратын адамдар те ауіпті деп есептелінеді. Ал жабы трінде аырыта туберкулез таяшалары болмайды, біра дерт асынатын болса, туберкулезді мндай трімен ауыратын науастар да ауру жтырады. Туберкулез таяшалары р трлі органдарды, кбінесе кпені заымдайды. Ауруды біліну сипаты туберкулезді тріне, науасты жасына, организмні жалпы жадайына байланысты. Ауруды орта белгілері: дене ызуыны ктерілуі, тнге арай кп терлеушілік, йыны ашуы жне тбетті нашарлауы. Науас ждеп, ашуланша келеді, жмыса абілеті тмендейді. Туберкулез таяшалары тскен жерді тінінде кішкентай тмпешіктер пайда болады. Адам организмі сауыа бастаса мндай тмпешіктер жойылып кетеді. Кейде бл тмпешіктерді сырты атты затпен оршалып, беріштенеді. Мны некроз ошаы деп атайды. Адам организмі лсіреп, некроз ошаына олайлы жадай туса, сол жерде каберна (уыс) пайда болады. Осы уыста туберкулез таяшалары дамып, кеірдек арылы кпені баса бліктерін заымдайды. Мндай науастарды аырыында микобактериялар мол болып, аырыа ан араласуы, тіпті ан кетуі де ммкін.

Патогенезі. оздырыш тыныс жолдары, шырышты абышалар жне терідегі жаралар арылы енеді. Бірінші ошаы — кпе немесе ішек жолдарыны лимфа бездері. Осы жерде гранулематозды абыну пайда болады, туберкула деген томпешік пайда болады. Тмпешік эпителоидты, лимфоидты, плазматикалы жазушалардан, макрофагтардан, алып кпядролы Лангханс жазушалырынан трады жне ортасында некроз байалады. Осы гранулеманы — Гон ошаы деп атайды. Гранулема, лимфоангит, лимфоаденит бл біріншілік туберкулезды оша пневмонияа акеледі. Осы ошатан оздырыш гематогенды жне лимфогенды жолмен баса мшелерге тарайды. Егер иммунитет жоары болса- гранулема днекер капсуласына оралады, осы ошата туберкулез таяшасы анабиоза шырайды, саталады. Алиментарлы жолмен жанда туберкулез таяшасы ішек лимфа бездерін заымдайды. туберкулез азаша Клинкалы крніс бойынша басты 3 трі бар: Балаларды жне жасспіпмдерді бірінші (алашы) туберкулездік интоксикациясы Тыныс органдарыны туберкулезі Жйелермен органдарды туберкулезі Микробиологиялы диагностика Бактериоскопиялы діс – Цил- Нилсен бойынша бояйды. Бактериологиялы діс – Левенштейн –Йенсен ортасында сіреді, таза даылды бліп алады, биосынама жргізеді M. hominis, bovis трлерін ажыратады. Туберкулез таяшасын зертелетін затта кбейту шін флотация жргізеді( ышыл осады жне сілтілі). Ниацин сынамасы. Ниацинды барлы микобактериялар тузеді жне рибонуклеатидке айналдыратын фермент тузеді, біра туберкулез таяшасы осы ферментті тузбейді. Туберкулез таяшасы ниацин рек ортасында жинатайды. Сондытан ортада ниацин анытау керек. рек ортанын устінен 4%спирт жне 10 % цианоген бромид осамыз, ортада ниацин болса сары тс пайда болады. Аллергиялы діс. Манту сынамасы – вакцинаны еккенде, бір ай дан кейін жргізеді. Тері астына туберкулин егеді, 42 са. кейін инфилтратты лшейді. Осы сынама вакцинаны серінен тзелетін иммунитетті тесереді. Экспресс-діс –Прайс микродаылдар дісі. Туберкулезді микробиологиялы диагноз ою тсілдері.)

Апарат кзі: http://kazmedic.kz/archives/1890 Материал кшіргенде, KazMedic.kz сайтына сілтеме міндетті

АУРУДЫ ДАМУЫНА ЫПАЛ ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР:

Іске осатын фактор – иммунитетті лсіреуі. Толыанды, йлесімді таматанбау.

- ауыр ауруларды атар жруі (АТ, ант диабеті, ойы жара аурулары жне басалары);

- суы тигізу;

- зиянды деттер;

Созылмалы кйзелісті жадайлар.

Клиникасы.

• екі аптадан арты жтел;

• лсіздік;

• дене ызуыны ктepiлуi;

• тершендік;

• тбетті нашарлауы;

• ждеу;

• шаршаанды;

• ан аралас аырытын тсуі;

• кеуде тсыны ауыруы

•

• Жтел – ра немесе аыры блінуімен болады. Жтел кбінесе тнде мазалап, йы бермей, кеудеде ауыранды тудырып, кгеру, сумен бірге жреді.

• аыры – кілегейді,кілегейлі-іріді жне іріді, иіссіз болады. Иісі баса инфекция осарлананда болуы ммкін. аырыты негізгі млшері таерте жне кешке блінеді.

• ан аыру (аырыа ртрлі млшерде ан араласуы) – абыну ошаында майда тамырларды, капиллярларды бзылуына байланысты болады. Туберкулезді инфильтативті, ошаты жне шашыранды трлерінде болады.

• Кеуде тсыны ауыранды – туберкулезде тыныс аланда жне жтелгенде мазалайды.

• ан азды, арытау– туберкулезде ан аыру, ан кету болан жадайда анемия дамиды. ызба, терлегіштік, тбетті тмен болуы арытауа жне аза зорыуына келіп сотырады.

•

Апарат кзі: http://kazmedic.kz/archives/1890

http://kazmedic.kz,

http://dov.kz

http://zhastar.info)