бап. Кондоминиум объектiсiн тiркеу

Тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. азастан Республикасыны трын й занамасы

1. азастан Республикасыны трын й занамасы азаматтарды, зады тлаларды, мемлекеттiк органдарды атысуымен:
1) трын йлерге меншiк ыыны жне оларды пайдалану ыыны пайда болуы мен тотатылу негiздерiне;
2) трын йлердi пайдалану ыыны жзеге асырылуына;
3) трын йлерге ойылатын талаптара;
4) трын й орларыны саталуы мен жнделуiнi амтамасыз етiлуiне;
5) азаматтарды трын й саласындаы ытарыны саталуын жне трын й орыны пайдаланылуын мемлекеттiк органдарды баылауына;
6) арнаулы мемлекеттік органдар ызметкерлеріні атысуымен трын й атынастарын реттеу ерекшеліктеріне байланысты атынастарды реттейді.
2. азастан Республикасында трын й атынастары осы Замен, Азаматты кодекс нормаларымен жне солара сйкес шыарылатын зге де азастан Республикасыны занамасымен реттеледi.
3. Трын й рылысын аржыландыруа, трын й орыны дамытылуы мен лайтылуына байланысты атынастар осы Зада белгiленген талаптарды ескере отырып, тиiстi азастан Республикасыны занамасымен реттеледi.
4. Мейманханаларда, пансионаттарда, интернаттарда, арттар йлерiнде жне осындай масаттаы баса да й-жайларда тру азастан Республикасыны занамасымен реттеледi.

2-бап. Осы Зада пайдаланылатын негізгі ымдар

Осы Зада мынадай негізгі ымдар пайдаланылады:
1) аз амтылан отбасылар (азаматтар) – азастан Республикасыны трын й занамасына сйкес трын й кмегін алуа ыы бар адамдар;
1-1) скери ызметшілер – азастан Республикасыны арулы Кштерінде, баса да скерлері мен скери рылымдарында скери ызметте тран азастан Республикасыны азаматтары;
1-2) бюджеттік йымдар – мемлекеттік мекемелер жне азыналы ксіпорындар;
2) дара (блек) меншік - трын й (трын имарат) рамындаы й-жайа азаматтарды, зады тлаларды немесе мемлекетті меншігі;
3) жазбаша сауалнама- кондоминиум объектісін басаруа, ктіп-стауа жне пайдалануа байланысты шешімдер абылдау шін айтадан жиналыс ткізілгенге дейін жазбаша нысанда жзеге асырылатын кондоминиум объектісіндегі й-жайлар (птерлер) меншік иелеріні штен екісінен астамыны пікірін анытау;
4) жалдауа беруші (жала беруші) - трынжайды жалдау шартындаы трынжайды меншік иесі немесе трын йді жалдауа беруге меншік иесі укілеттік берген адам болып табылатын тарап;
5) жала берілетін й - жеке жне (немесе) зады тлаа меншік ыымен тиесілі, жалдауа беруге арналан трын й (трын имарат), трын й-жайлар (птерлер);
6) жалдаушы (жала алушы) - трынжайды жалдау шартындаы трынжайды немесе оны бір блігін траты немесе уаытша иеленуге жне пайдалануа алушы тарап;
7) жатахана - ебек шарты бойынша жмыс істейтін адамдарды, оу кезеінде студенттер (курсанттар, аспиранттар) мен оушыларды, сондай-а жатахананы меншік иесімен немесе иесімен ебек шарты бар баса да адамдарды труы шін арнайы салынан немесе айта жабдыталан трын имарат;
7-1) жеке арнайы шот – арнаулы мемлекеттік органдарды ызметкерлері мен азастан Республикасы Мемлекеттік кзет ызметіні скери ызметшілері (мерзімді ызметтегі скери ызметшілерден баса) трын й тлемдерін аудару жне белгіленген масата тлемдерді жзеге асыру шін екінші дегейдегі банкте ашатын аымдаы банк шоты;
8) жеке трын й оры - жеке немесе мемлекеттік емес зады тлалара жне оларды бірлестіктеріне меншік ыымен тиесілі трынжай;
9) жер учаскесі - трын йге (трын имарата) азастан Республикасыны занамасында белгіленген тртіппен бекітіліп берілген жер аумаы;
10) коммуналды ызметтер - трын йде (трын имаратта) крсетілетін жне сумен жабдытауды, крізді, газбен жабдытауды, электрмен жабдытауды, жылумен жабдытауды, оысты кету мен лифт ызметін крсетуді амтитын ызметтер;
10-1) коммуналды трын й оры – трын йлерді пайдалануа беру жніндегі арнайы мемлекеттік мекемеге бекітілген, жергілікті атарушы органдарды арауындаы трын йлер;
11) кондоминиум - й-жай азаматтарды, зады тлаларды, мемлекетті дара (блек) меншігінде болатын, ал орта млік олара орта лестік меншік ыымен тиесілі болатын жадайда, жылжымайтын млікке меншікті нысаны;
12) кондоминиум объектісі - жеке жне зады тлаларды, мемлекетті дара (блек) меншігіндегі трын жне трын емес й-жайлардан жне олара орта лестік меншік ыымен тиесілі орта мліктен тратын бірттас мліктік кешен;
13) кондоминиум объектісі атысушыларыны жиналысы - й-жайлар (птерлер) меншік иелеріні кондоминиум объектісін басаруа жне ктіп-стауа байланысты шешімдерді жымды талылау жне абылдау шін алдын ала белгіленген жерде жне белгілі бір уаытта бірлесіп атысуы;
14) кондоминиум объектісін басару органы - кондоминиум объектісін басару жніндегі функцияларды жзеге асыратын жеке немесе зады тла;
15) кондоминиум объектісін ктіп-стау - кондоминиум объектісін басару органымен жасасан шарта сйкес сервистік ызмет субъектісі іске асыратын йымдастырушылы жне техникалы іс-шаралар жиынтыы;
15-1) кондоминиум объектісіні орта млкін ктіп-стауа жмсалатын шыыстар – й-жайларды (птерлерді) меншік иелеріні жалпы жиналысты шешімімен белгіленген ай сайыны жарналар арылы кондоминиум объектісіні орта млкін пайдалануа жне жндеуге, жер учаскесін ктіп-стауа, коммуналды ызметтерді ттынуды есептеуді йге орта аспаптарын сатып алуа, орнатуа, пайдалануа жне салыстырып тексеруге, кондоминиум объектісіні орта млкін
ктіп-стауа ттынылан коммуналды ызметтерді тлеуге, сондай-а кондоминиум объектісіні орта млкін немесе оны жекелеген трлерін болашата жргізілетін крделі жндеуге аша жинатауа арналан шыыстарыны міндетті сомасы;
16) кп балалы отбасы - бірге тратын (уаытша баса жата жргендерді осанда) кмелетке толмаан трт жне одан да кп балалары бар отбасы;
17) айта жабдытау - й-жайды (й-жайларды) тіршілікті амтамасыз ету жне пайдалану шін ажетті зіні функционалды масатыны згеруіне, технологиялы жне (немесе) инженерлік жабдытарды ішкі жйесін толы немесе ішінара ауыстыруа байланысты згертілуі;
18) айта жоспарлау - белгілі бір й-жайды (осы й-жайларды) шекараларын згертумен штасан й-жайды (й-жайларды) жоспарлануын згерту;
19) осымша жалдаушы - трынжайды осымша жалдау шартындаы трынжайды немесе оны бір блігін жалдаушыдан (жала алушыдан) траты немесе уаытша иеленуге жне пайдалануа алатын тарап;
20) ызметтік трынжай – мемлекеттік мекемені трынжай орынан берілетін жне здеріні ебек атынастарыны сипатына байланысты міндеттерін орындауы кезеінде, оны ішінде мемлекеттік ызметшілерді ротациялауды жзеге асыру кезінде, сондай-а азастан Республикасыны халыты жмыспен амту туралы занамасына сйкес жмыспен амтуа жрдемдесуді белсенді шараларына атысатын азастан Республикасыны азаматтарын оныстандыруа арналан айрыша ыты режимі бар трынжай;
20-1) ведомстволы трынжай оры – мемлекеттік мекемелерді балансында тран, лауазыма ротациялау тртібімен таайындалатын мемлекеттік ызметшілерге трынжай комиссиясыны шешімі бойынша лауазымды міндеттерін атару кезеінде тру шін одан рі жекешелендіру ыынсыз беруге арналан ызметтік трынжайлар;
21) ызметтік трын йге теестірілген трын й – коммуналды трын й орынан мемлекеттік ызметшілерге, бюджеттік йымдарды ызметкерлеріне, скери ызметшілерге, арышкерлікке кандидаттара, арышкерлерге, арнаулы мемлекеттік орган ызметкерлеріне жне мемлекеттік сайланбалы ызмет атаратын адамдара немесе мемлекеттік ксіпорынны трын й орынан осы мемлекеттік ксіпорынны ызметкерлеріне берілетін трын й;
21-1) мемлекеттік ксіпорынны трын й оры – мемлекеттік ксіпорынны арауындаы трын йлер;
21-2) мемлекеттік мекемені трын й оры – трын йлерді пайдалануа беру жніндегі арнайы мемлекеттік мекемені оспаанда, мемлекеттік мекемелерді арауындаы трын йлер;
22) мемлекеттік трын й оры – мемлекетке меншік ыымен тиесілі жне коммуналды трын й орына, мемлекеттік ксіпорынны трын й орына, сондай-а мемлекеттік мекемені трын й орына кіретін трын йлер;
23) оралман– тарихи отанында траты тру масатында азастан Республикасына келген жне «Халыты кші-оны туралы» азастан Республикасыны Заында белгіленген тртіппен тиісті мртебе алан, азастан Республикасы егемендік алан кезде одан тыс жерде траты тран этникалы аза жне оны азастан Республикасы егемендік аланнан кейін одан тыс жерде туан жне траты тран лты аза балалары;
24) орта млік - дара (блек) меншіктегі й-жайлардан баса, кондоминиум объектісіні бліктері (абаттандыру элементтерін жне орта пайдаланылатын баса да мліктерді оса аланда, кіреберістер, баспалдатар, лифтілер, тбелер, шатырлар, подвалдар, птерден тыс не йге орта инженерлік жйелер мен жабдытар, абоненттік почта жшіктері, жер учаскесі);
24-1) сервистік ызмет субъектісі - кондоминиум объектісін ктіп-стау жніндегі ызметті жзеге асыратын жеке немесе зады тла;
25) алынып тасталды

26) толы емес отбасы - балаларды (баланы) ата-ананы біреуі, оны ішінде ажырасан, жесір ата-ана трбиелейтін отбасы;
27) трын емес й-жай - трын йді (трын имаратты) орта млік болып табылатын бліктерін оспаанда, траты трудан зге масаттара пайдаланылатын жеке й-жай (дкен, кафе, шеберхана, кесе жне сол сиятылар);
28) трынжай – траты труа арналан жне соан пайдаланылатын, белгіленген санитариялы-эпидемиологиялы, техникалы жне баса да міндетті талаптара сай келетін жеке трын й бірлігі (дара трын й, птер, жатаханадаы блме);
29) трынжайды жалдау (жала алу) - жалдаушыа (жала алушыа) трынжайды немесе оны бір блігін аысын тлетіп траты немесе уаытша иеленуге жне пайдалануа беру;
30) трынжайды жалдау (жала алу) шарты - оан сйкес жалдауа беруші (жала беруші) жалдаушыа (жала алушыа) трынжайды не оны бір блігін траты немесе уаытша иелену жне пайдалану ыын беретін шарт;
31) трынжайды жекешелендіру – азаматтара мемлекеттік трын й орынан берілген, здері тратын трынжайларды немесе трын й-жайларды (птерлерді) меншігіне сатып алуы, ол азастан Республикасыны занамасына сйкес жзеге асырылады;
32) трынжайды осымша жалдау шарты - тараптарды шарты, оан сйкес жалдаушы осымша жалдаушыа трынжайды не оны бір блігін траты немесе уаытша иелену жне пайдалану ыын береді;
33) трынжайды жалпы алаы - трынжайды пайдалы алаыны жне нормативтік-техникалы актілерге сйкес тмендететін коэффициенттер олданылып есептелетін балкондар (лоджиялар, дліздер, террассалар) аладарыны жиынтыы;
34) трынжайды ны - трынжайды мміле жасалан кні айындалатын нарыты ны;
35) трынжайды пайдалы алаы - трынжайды трын алаы мен трын емес алаыны жиынтыы;
36) трынжайды трын алаы - трынжайдаы (птердегі) трын блмелерді (жатын блмені, мейманжайды, балалар блмесіні, йдегі кабинетті жне сол сиятыларды) шаршы метрмен есептелетін алаыны жиынтыы;
37) трынжайды трын емес алаы - трынжайдаы (птердегі) ішкі осалы блмелерді (ас йді, ванна блмесіні, дретхананы, кіреберісті, длізді, птер оймасыны жне сол сиятыларды) шаршы метрмен есептелетін алаыны жиынтыы;
38) трынжайды реквизициялау - ттенше оиалар жадайында мемлекеттік органдарды шешімі бойынша алып ойан трынжайды нын не азастан Республикасыны занамалы актілеріне айшы келмейтін зге де тем трлерін тлей отырып, меншік иесінен трынжайды азастан Республикасыны занамалы актілерінде белгіленген тртіппен мжбрлеп алып ою;
39) трын й (трын имарат) - негізінен трын й-жайлардан, сондай-а трын емес й-жайлардан жне орта млік болып табылатын зге де бліктерден тратын рылыс;
40) алып тасталды

40-1) трын йді алды ны (бдан рі – алды ны) – трын йді табии тозуын шегергендегі трын йді бастапы ны;
40-2) трын йді табии тозуы – табии, климатты жне зге де факторлар серіні нтижесінде бастапы техникалы-пайдаланушылы асиеттерін (тзімділігін, орнытылыын, беріктігін жне басаларды) жоалту;
41) трын йді (трын имаратты) жалпы алаы - бкіл трын йді жалпы алаы мен бкіл трын емес й-жайлар алаыны, сондай-а трын йді орта млік болып табылатын бліктері алаыны жиынтыы;
42) трын й-жай (птер) - траты труа арналан жне соан пайдаланылатын, трынжайды трын алаын да, трын емес алаын да амтитын жеке й-жай;
43) трын й кооперативі (трын й-рылыс кооперативі) – азаматтарды трын йді сатып алу (салу) жне пайдалану масатындаы коммерциялы емес бірлестігі, онда трын йге меншік ыы кооперативке тиесілі болады, ал кооперативке мше азаматтар – здеріне бекітіліп берілген й-жайларды иелену жне пайдалану ыына, жекелеген жадайларда белгіленген тртіппен билік ету ыына ие болады жне кондоминиум объектісіні орта млкін ктіп-стауа жмсалатын шыыстара атысады;
44) трын й оры - азастан Республикасы аумаындаы барлы меншік нысанындаы трынжайлар;
44-1) трын й тлемдері – бл мемлекеттік бюджет аражаты есебінен арнаулы мемлекеттік органдарды трынжайа мтаж ызметкерлеріне арнаулы мемлекеттік органдарды трын й орынан оны беруді орнына арнаулы ашалай амтамасыз ету трінде тленетін, ірлер жне отбасы рамы бойынша сараланан ашалай аражат млшері;
44-2) трын й тлемдерін алушылар – осы Зада белгіленген тртіппен трын йге мтаждар деп танылан арнаулы мемлекеттік органдарды ызметкерлері;
45) уаытша трындар - жалдаушы (трынжайды меншік иесі, трын й кооперативіні мшесі) олардан трынжайды пайдалананы шін аы алмай, трынжайда уаытша тру ыын берген азаматтар;
46) укілетті орган - трын й атынастары саласында басшылыты жне салааралы йлестіруді жзеге асыратын орталы атарушы орган;
47) й-жай - трын йдегі (трын имараттаы) жеке ішкі кеістік. й-жай абырасыны, еденіні жне тбесіні (абатаралы жабынны) ішкі рленбеген беті, егер азастан Республикасыны занамасында немесе меншік иелері арасындаы келісімде згеше кзделмесе, рбір й-жайды шекарасы болып табылады;
48) й-жайлар (птерлер) меншік иелеріні кооперативі - кондоминиум объектісіні орта млкін бірлесіп басаруы шін й-жайларды (птерлерді) меншік иелері ратын коммерциялы емес йым;
49) й-жайлар (птерлер) меншік иелері кооперативіні мшесі - й-жайлар (птерлер) меншік иелері кооперативіні рылтайшысы болып табылатын немесе берген тінішіні негізінде й-жайларды (птерлерді) меншік иелері кооперативіні мшелігіне абылданан кондоминиум объектісіндегі й-жайды (птерді) меншік иесі;
50) шектеулі пайдаланылатын орта млік - орта млікті жекелеген жеке меншік иесіні (меншік иелеріні) пайдалануына белгіленген тртіппен берілетін жекелеген бліктері.

3-бап. азастан Республикасыны трын й оры

1. азастан Республикасыны трын й оры жеке жне мемлекеттік трын й орларын амтиды.
2. Трын й орына трын йлердегi трын емес й-жайлар кiрмейдi.
2-1. Арнаулы мемлекеттік органдарда алыптастыру жне беру тртібін азастан Республикасыны кіметі белгілейтін ызметтік трынжайлар болады. «азастан Республикасыны арнаулы мемлекеттік органдары туралы» азастан Республикасыны Заында кзделген жадайларды оспаанда, арнаулы мемлекеттік органдарды трын й орынан ызметкерлерге 2013 жылы 1 атардан бастап берілген трынжайлар жекешелендіруге жатпайды.
3. Осы Зада жне азастан Республикасыны баса да занамалы актiлерінде кзделген жадайларды оспаанда, жеке трын й оры жне мемлекеттiк ксiпорындарды, сондай-а мемлекеттік мекемелерді трын й оры йлерiндегi трын й-жайларды жергiлiктi кiлдi жне атарушы органдарды немесе зге де йымдарды мжбрлеп иелiктен шыаруына тыйым салынады.
4. Облыстарды, республикалы маызы бар алаларды, астананы, аудандарды, облысты маызы бар алаларды жергілікті атарушы органдарыны Олимпиада, Паралимпиада жне Сурдлимпиада ойындарыны чемпиондары мен жлдегерлері болып табылатын спортшылара ктермелеу трінде трын йлерді меншігіне беру ерекшеліктері «Дене шынытыру жне спорт туралы» азастан Республикасыны Заында айындалады.

4-бап. Трын йлердi пайдалану

1. Трын йдi (трын й-жайды) немесе оны бiр блiгiн трын емес масата пайдалануа осы Зада кзделген жадайларда жол берiледi.
2. Трын йдi пайдалану оны бзылуына немесе блiнуiне келiп сопауа, баса трындарды тру жадайларын бзбауа, оршаан ортаа залал келтiрмеуге тиiс.
3. Трын йдегi трын й-жайлар мен трын емес й-жайларды айта жабдытау мен айта жоспарлауды й-жай иесiнi келiсiмiмен жне жобаны рылыс нормалары мен ережелерiне сйкес келуiне жауап беретiн жеке немесе зады тла орындаан жоба болан жадайда жзеге асыруа болады. Трын емес й-жайлар трын й-жайлардан ошау болуа тиіс жне орта кіру (шыу) есігі болмауа тиіс. Жобаны мiндеттi талаптара сйкестiгiн азастан Республикасыны задарында белгiленген тртiппен сулет, ала рылысы жне рылыс iстерi жнiндегi укiлеттi орган растайды.
й-жайларды айта жабдытау жне айта жоспарлау жнiнде наты атарылатын жмыстарды жобаа сйкестiгi шiн азастан Республикасыны задарында белгiленген тртiппен меншiк иесi мен жмысты атарушы жауап бередi.
й-жайларды (птерлерді) згерткен (айта жабдытаан, айта жоспарлаан) кезде трын й-жайлар (птерлер) меншік иелеріні жалпы саныны кемінде штен екісіні міндетті жазбаша келісімі, мынадай:
згерістер тіреуіш конструкцияларды озаан;
згерістер орта млікті озаан жадайларда, талап етіледі.
Жоарыда аталан згерістер згертілетін й-жайлармен (й бліктерімен) жапсарлас баса да й-жайлар (й бліктері) меншік иелеріні ана мдделерін озаан жадайда, тек аталан адамдарды ана жазбаша келісімін алу талап етіледі.
Жоарыда санамаланан згерістер мгедектерді трынжайа олжетімділігін амтамасыз етуге байланысты болан жадайда, трын йді й-жайлары (птерлері) меншік иелеріні жазбаша келісімі талап етілмейді.

5-бап. Трын йдi бiрлесiп пайдалану

й-жайларды иелерi (азаматтар, зады тлалар, мемлекет) трын йдi бiрлесiп пайдалану шiн азастан Республикасыны занамасында тыйым салынбаан кез келген бiрлестiкке бiрiгуге ылы.

6-бап. Трын й орын жне кондоминиум объектісін басару

Трын й орын жне кондоминиум объектісін басаруды меншiк иесi тiкелей, не зi ратын (таайындайтын, сайлайтын) органдар арылы, сондай-а сенiм бiлдiрiлген адамдар арылы жзеге асырады.
7-бап. азастан Республикасыны трын й орын мемлекеттiк есепке алу

азастан Республикасыны трын й орын мемлекеттiк есепке алу, оны кiмге тиесiлi екенiне арамастан, азастан Республикасыны кiметi белгiлейтiн тртiппен азастан Республикасы шiн бiрыай жйе бойынша жзеге асырылады.

8-бап. Трын й дауларын шешу

1. Трын йге ыты атынастардан туындайтын дауларды сот шешедi.
2. Азаматтарды жне зады тлаларды оларды тратын трын й-жайларынан тек осы Зада белгiленген негiздемелер бойынша, сот тртiбiмен ана шыаруа болады.

8-1-бап. азастан Республикасыны трын й занамасын бзаны шін жауаптылы

азастан Республикасыны трын й занамасын бзу азастан Республикасыны задарына сйкес жауаптылыа кеп соады.
9-бап. Шетелдiк зады тлаларды, шетелдiктердi жне азаматтыы жо адамдарды трын й атынастарындаы ытары мен мiндеттерi

1. азастан Республикасында шетелдiк зады тлалар мен шетелдiктер, егер азастан Республикасыны за актiлерiнде згеше белгiленбеген болса, трын й атынастарында азастан Республикасыны зады тлаларымен жне азаматтарымен бiрдей ытарды пайдаланады жне сондай мiндеттердi мойнына алады.
2. азастан Республикасында траты тратын азаматтыы жо адамдар трын й атынастарында азастан Республикасыны азаматтарымен те ытарды пайдаланады жне сондай мiндеттердi мойнына алады.

10-бап. Халыаралы шарттар

Егер азастан Республикасы бекiткен халыаралы шартта азастан Республикасыны трын й задарындаыдан згеше ережелер белгiленсе, халыаралы шартты ережелерi олданылады.

1-1-тарау. ТРЫН Й АТЫНАСТАРЫ САЛАСЫНДАЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

10-1-бап. азастан Республикасы кіметіні зыреті

азастан Республикасыны кіметі:
1) трын й атынастары саласындаы мемлекеттік саясатты негізгі баыттарын зірлейді жне оларды жзеге асырылуын йымдастырады;
2) алып тасталды

3) трын й кмегін крсетуді ережелерін бекітеді;
4) алып тасталды

5) алып тасталды

6) алып тасталды

6-1) мемлекеттік трын й орынан берілетін трын йлерді жекешелендіру тртібін айындайды;
6-2) мемлекеттік трын й орынан трын йге немесе жеке трын й орынан жергілікті атарушы орган жалдаан трын йге мтаж азастан Республикасыны азаматтарын есепке ою тртібін айындайды;
7) зіне азастан Республикасыны Конституциясымен, задарымен жне азастан Республикасы Президентіні актілерімен жктелген зге де функцияларды орындайды.

10-2-бап. Укілетті органны зыреті

Укілетті орган:
1) трын й атынастары саласында мемлекеттік саясатты іске асырылуын жзеге асырады;
1-1) трын й атынастары саласында жергілікті атарушы органдарды йлестіруді жне олара дістемелік басшылы жасауды жзеге асырады;
2) алып тасталды
4) з зыреті шегінде трын й атынастары саласында нормативтік ыты актілерді, нормативтік-техникалы жаттамаларды зірлейді жне бекітеді;
5) алынып тасталды
6) азастан Республикасыны трын й занамасын олдану мселелері бойынша апаратты-дістемелік кмек крсетеді;
7) трын й орыны жай-кйіне мониторингті жзеге асырады;
8) алынып тасталды
9) й-жайларды (птерлерді) меншік иелері жиналыстары хаттамасыны жне й-жайларды (птерлерді) меншік иелеріне жазбаша сауалнама жргізу кезінде дауыс беру параыны, кондоминиум объектісін басару жніндегі есепті лгі нысанын зірлеп, бекітеді;
10) алып тасталды
10-1) мемлекеттік трын й орынан трын йлерді немесе жеке трын й орынан жергілікті атарушы орган жалдаан трын йлерді барабар блу дістемесін зірлейді жне бекітеді;
10-2) мемлекеттік трын й орындаы трын йді пайдалананы шін тлемаы млшерін есептеу дістемесін зірлейді жне бекітеді;
10-3) алып тасталды
10-4) кондоминиум объектісіні орта млкін ктіп-стауа арналан шыыстар сметасын есептеу дістемесін зірлейді жне бекітеді;
10-5) трын й инспекциясы туралы лгі ережені бекітеді;
10-6) кондоминиум объектісін басару шартыны лгілік нысанын бекітеді;
10-7) трын й инспекциясы сынып отыран трынжайларды (птерлерді) меншік иелері кооперативі басармасыны траасы кандидатурасына ойылатын біліктілік талаптарын зірлейді жне бекітеді;
10-8) трын й кмегін крсету мониторингін жзеге асырады;
10-9) трын й-пайдалану жне коммуналды ызметтер крсететін йымдара басаруды азіргі заманы дістерін енгізуді дістемелік амтамасыз етілуін жзеге асырады;
10-10) кондоминиум объектісіні орта млкін ктіп-стау аидаларын бекітеді;
10-11) кондоминиум объектісін басару органы мен тпкі ттынушылара коммуналды крсетілетін ызметтер жеткізетін нары субъектілері арасындаы ынтыматастыты лгі шарттарын бекітеді;
10-12) азастан Республикасыны трын й орын мемлекеттік есепке алуды жзеге асыруды бірыай тртібін айындайды;
10-13) трын йлерге ойылатын техникалы талаптарды бекітеді;
11) осы Зада, азастан Республикасыны зге де задарында, азастан Республикасы Президентіні жне азастан Республикасы кіметіні актілерінде кзделген зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

10-3-бап. Облысты, республикалы маызы бар аланы,астананы жергілікті мемлекеттік басару органдарыны зыреті

1. Облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы жергiлiктi кiлдi органдары азастан Республикасыны занамасына сйкес азаматтарды ытары мен зады мдделерiн амтамасыз ету жнiндегi кiлеттiктердi жзеге асырады.
2. Облысты, республикалы маызы бар аланы, астананы жергілікті атарушы органдары:
1) алып тасталды
1-1) трын й атынастары саласындаы мемлекеттік саясатты іске асырады;
2) трын й орын басару саласындаы мемлекеттiк баылауды жзеге асырады;
3) кондоминиум объектісін басару органдарыны трын й орын сатау жне тиісті дрежеде пайдалану жніндегі ызметін баылау бойынша трын й инспекциясыны жмысын йымдастырады;
4) бюджет аражаты есебінен кондоминиумдар рамына енгізілмеген орта пайдаланылатын жерлерді ктіп-стау жнінде шаралар абылдайды;
4-1) коммуналды трын й орынан трын йлерді осы Зада кзделген шарттармен жне азастан Республикасыны кіметі айындайтын тртіппен азастан Республикасы азаматтарыны меншігіне беруді жзеге асырады;
4-2) трын й орын сатау жне тиісті дрежеде пайдалану жнінде іс-шаралар йымдастыруды амтамасыз етеді;
4-3) осы Заны 32-бабыны 2-2-тармаында кзделген жадайда, кондоминиум объектісіне арналан техникалы паспорттарды дайындау бойынша шыыстарды бюджет аражаты есебінен теуді амтамасыз етеді;
4-4) бюджет аражаты есебінен трын й кмегін крсетеді;
4-5) коммуналды-трмысты масаттаы объектілерде (трын й оры, ойын-сауы, сауда жне онай кешендері) растырылан ауіпті техникалы рылыларды (лифттер, эскалаторлар, фуникулерлер) пайдаланатын йымдармен кондоминиум объектілеріні ауіпсіздігін амтамасыз етеді;
4-6) коммуналды крсетілетін ызметтерді сыну аидаларын бекітеді;
5) жергілікті мемлекеттік басару мддесінде азастан Республикасыны занамасымен жергілікті атарушы органдара жктелетін зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

10-4-бап. Аудандарды, облысты маызы бар алаларды жергілікті мемлекеттік басару органдарыны зыреті

1. Аудандарды, облысты маызы бар алаларды жергiлiктi кiлдi органдары азастан Республикасыны занамасына сйкес азастан Республикасы азаматтарыны ытары мен зады мдделерiн амтамасыз ету жнiндегi кiлеттiктердi жзеге асырады.
2. Аудандарды, облысты маызы бар алаларды жергілікті атарушы органдары:
1) алып тасталды
2) трын й орын сатау жне тиісінше пайдалану жнінде іс-шаралар йымдастыруды амтамасыз етеді;
3) трын й орын басару саласындаы мемлекеттік баылауды жзеге асырады;
4) трын й инспекциясыны кондоминиум объектісін басару органдарыны трын й орын сатау жне тиісінше пайдалану жніндегі ызметін баылау жніндегі жмысын йымдастырады;
5) бюджет аражаты есебінен трын й кмегін крсетеді;
6) осы Заны 32-бабыны 2-2-тармаында кзделген жадайда, кондоминиум объектісіне техникалы паспорттар дайындау жніндегі шыыстарды теуді бюджет аражаты есебінен амтамасыз етеді;
7) коммуналды трын й орынан берілетін трын йлерді осы Зада кзделген шарттармен жне азастан Республикасыны кіметі айындайтын тртіппен азастан Республикасы азаматтарыны меншігіне беруді жзеге асырады;
8) жергілікті мемлекеттік басару мддесінде азастан Республикасыны занамасымен жергілікті атарушы органдара жктелетін зге де кілеттіктерді жзеге асырады.

2 БЛIМ

2-тарау. ТРЫН ЙГЕ ЖЕКЕ МЕНШIК ЫЫН АЛУ

11-бап. Трын йдi сатып алу ыы

1. Азамат немесе зады тла, егер азастан Республикасыны занамалы актiлерiнде згеше кзделмесе, азастан Республикасы аумаыны ай жерiнде тратынына арамастан, жеке меншiгiне зады трде трын й сатып ала алады.
2. Бiр азаматты немесе зады тланы меншiгiндегi трын йлердi саны мен клемiне шек ойылмайды.
3. Трын йге меншiк ыын алуа немесе жзеге асыруа байланысты атынастар да азастан Республикасыны азаматты занамасымен реттеледi.

12-бап. Трын йге меншiк ыы пайда болуыны негiздерi

Трын йге немесе оны бiр блiгiне меншiк ыы мынадай негiздер бойынша:
1) й (йдi бiр блiгiн) салу;
2) сатып алу-сату, айырбастау, сыйа тарту, мiр бойы ктiп стау шартымен, алып ою ммiлелерi мен азастан Республикасыны занамасына айшы келмейтiн баса да азаматты-ыты ммiлелер жасасу;
3) трын йдi мраа немесе ыты мбебап трде ауысуы ретiмен алу;
4) жала алушыны мемлекеттiк трын й орынан берілген зi тратын трынжайды немесе трын й-жайды (птерді) жекешелендiру (сатып алу немесе теусіз беру) жолымен меншiгiне алуы;
5) трын й (трын й-рылыс) кооперативi мшесiнi трын й-жай шiн пай жарнасыны бкiл сомасын тлеуi;
6) шартты мiндеттеме, соны iшiнде азаматты й салуа з аражатымен немесе ебегiмен атысуы туралы шарт негiзiнде трын й-жайды меншiкке беру;
7) зады тлаларды мемлекеттiк емес меншiк нысанына негiзделген трын йдi сату не тегiн беру жолымен з ызметкерiнi немесе зге азаматты меншiгiне беруi;
8) мемлекеттi немесе зады тланы мемлекеттiк меншiк нысанына негiзделген трын йдi азастан Республикасыны занамасында белгiленген шарттармен зызметкерiнi не зге адамны меншiгiне беруi;
9) жеке меншiкте болан трынжайды бзылуы не кштеп алынуы салдарынан немесе трынжай азастан Республикасыны аумаындаы экологиялы зілзалаларды, табии жне техногендік сипаттаы ттенше жадайларды салдарынан труа жарамсыз болан жадайда трынжайдан айырылуды темi ретiнде трынжай беру;
10) азастан Республикасыны за актiлерiнде тыйым салынбаан баса да негiздер бойынша пайда болады.

13-бап. Жалдаушыны мемлекеттiк трын й орындаы тратын трын йiне жекешелендiру тртiбiмен меншiк ыын алуы

1. Осы Зада кзделген жадайларда мемлекеттiк трын й орынан трын йдi жалдаушы кмелетке толан отбасы мшелерiнi келiсiмiмен жне кмелетке толмаандарды ытарын ескере отырып, трын йдi осы Зада кзделген шарттармен жне азастан Республикасыны кіметі айындайтын тртiппен алды ны бойынша жекешелендiруге ылы.
Жалдаушыны отбасы мшелерiні ауымы осы Заны 21-бабына сйкес айындалады.
2. Жекешелендiрiлген трын й жалдаушыны жне онымен траты бiрге тратын барлы отбасы мшелерiнi, оны iшiнде уаытша трмайтындарыны, егер оларды арасындаы шартта згеше кзделмесе, орта бiрлескен меншiгiне тедi.
3. Орта бiрлескен меншiктегi трын йдi иеліктен шыарылуына барлы меншiк иелерiнi келiсiмiмен ана жол берiледi. Егер ммiле трын йдi меншiк иелерi болып табылатын кмелетке толмаандарды мдделерiн озайтын болса, ораншы жне аморшы органны келiсiмi талап етiледi.
4. Мемлекеттік трын й орынан берілген ызметтік трын йлер осы Заны 109-бабыны 2-тармаында кзделген негіздер бойынша жекешелендірілуі ммкін.
5. Мемлекеттiк трын й орынан берілген, ызметтiк трын йлерге теестiрiлген трын йлер осы Заны 101-бабыны 3 жне 4-тарматарында кзделген негiздер бойынша жекешелендiрiлуi ммкiн.
6. Бiрнеше жалдаушы тратын трын йдi барлы жалдаушыларды жне оларды кмелетке толан отбасы мшелерiнi келiсiмiмен ана жекешелендiруге болады. Бл жадайда трын й барлы жалдаушыларды орта лестiк меншiгiне тедi.
7. Мыналар:
1) оларды бірі сатып алуды жзеге асыруа келіспеген жадайда, жекелеген жалдау шарттарына сйкес бірнеше жалдаушыа жала берілетін;
2) уаытша рылыстардаы;
3) белгіленген санитариялы-эпидемиологиялы жне техникалы талаптара сай келмейтін;
4) одан рі труа жарамсыз болуына байланысты трын емес й-жайлар етіп айта жабдыталуа тиіс;
5) скери алашытарды, шекара заставаларыны жне зге де жабы объектiлерді аумаында орналасан;
6) ерекше оралатын табии ауматарда орналасан;
7) бзылуа тиіс;
8) жалыз трын йі азастан Республикасыны занамасында белгіленген тртіппен авариялы жадайда деп танылан азастан Республикасы азаматтарыны пайдалануына коммуналды трын й орынан берілген;
8-1) лауазыма ротациялау тртібімен таайындалан мемлекеттік ызметшілерге лауазымды міндеттерін атару кезеіне ведомстволы трынжай орынан берілген;
9) «азастан Республикасыны арнаулы мемлекеттік органдары туралы» азастан Республикасыны Заында кзделген жадайларды оспаанда, арнаулы мемлекеттік органдарды трын й орынан ызметкерлерге 2013 жылы 1 атардан бастап берілген трын йлерді жекешелендіруге болмайды.
Ебек шарты бойынша жмыс істейтін адамдара, оу кезеінде студенттерге (курсанттара, аспиранттара) жне оушылара берілген тсектік лгідегі, сондай-а блмелік лгідегі трын й-жайлар да жекешелендіруге жатпайды.
8. Мемлекеттік трын й орынан здері тратын трын йлерді меншігіне тегін алуа:
1) лы Отан соысыны мгедектері мен атысушылары ылы. Трын й берілген лы Отан соысыны мгедегі немесе атысушысы айтыс болан жадайда, оны тегін алу ыы оны отбасы мшелеріне теді;
2) 1 жне 2-топтаы мгедектер;
3) Чернобыль атом электр станциясындаы апатты, баса да радиациялы апаттар мен азаматты немесе скери масаттаы объектiлердегі аварияларды салдарларын жоюа атысан, сондай-а ядролы сынатар мен оу-жаттыулара тікелей атысан адамдар;
4) Семей ядролы сына полигонындаы ядролы сынатарды салдарынан зардап шеккен азастан Республикасыны азаматтары;
5) брыны Кеестік Социалистік Республикалар Одаын орау кезінде, скери ызметті зге де міндеттерін баса кезедерде орындау кезінде немесе майданда болуа байланысты ауруа шалдыу салдарынан, сондай-а Ауанстанда немесе рыс имылдары жргiзiлген баса да мемлекеттерде скери ызметін ткеру кезiнде жаралану, контузия алу, мертiгу салдарынан мгедек болан скери ызметшілер;
6) Арал маындаы экологиялы асірет салдарынан зардап шеккен азастан Республикасыны азаматтары;
7) теріс себептер бойынша ызметтен шыарылан скери ызметшілерді жне ызметкерлерді оспаанда, кнтiзбемен есептегенде жиырма жне одан да кп жыл ебек сiiрген скери ызметшiлер, сондай-а арнаулы мемлекеттік органдарды ызметкерлері;
7-1) «азастан Республикасыны арнаулы мемлекеттік органдары туралы» азастан Республикасыны Заында кзделген жадайды оспаанда, арнаулы мемлекеттік органдарда ызмет ткеру кезінде аза тапан (айтыс болан) арнаулы мемлекеттік орган ызметкеріні немесе скери ызметшісіні отбасы мшелері, бейбіт уаытта скери ызмет міндетін атару кезінде аза тапан (айтыс болан) скери ызметшіні отбасы мшелері, сондай-а аза тапан (айтыс болан) адамны ебек сіірген жылдарына арамастан, ішкі істер органдарында ызмет ткеру кезінде аза тапан (айтыс болан) ішкі істер органдары ызметкеріні отбасы мшелері;
8) арышкерлікке кандидаттар, арышкерлер ылы. Трын й берілген арышкерлікке кандидат, арышкер аза тапан (айтыс болан) жадайда, оны теусіз алу ыы аза тапан (айтыс болан) адамны мрагерлеріне ауысады;
9) саяси уын-сргiндер рбандары, сондай-а «Жаппай саяси уын-сргiндер рбандарын атау туралы» азастан Республикасыны Заына сйкес аталан, мгедектігі бар немесе зейнеткерлер болып табылатын саяси уын-сргiндерден зардап шеккен адамдар;
10) теріс себептер бойынша ызметтен шыарылан ызметкерлерді оспаанда, ішкі істер органдарыны ызметтен шыарылан жне кнтiзбелiк есеппен жиырма жне одан да кп ебек сiiрген жылдары бар ызметкерлері, сондай-а кнтiзбелiк есеппен он жне одан да кп ебек сiiрген жылдары бар жне мгедек балаларды асырап-баып отыран ызметкерлер ылы.
9. Азаматты трынжайды жекешелендіру ыын іске асырудан бас тартуы шін негіз болып табылмайтын трынжайды купонды тетік арылы жекешелендіруді жзеге асыруды оспаанда, азастан Республикасыны азаматтары азастан Республикасыны аумаында мемлекеттік трын й орынан бір трынжайды ана жекешелендіруге ылы.
Негізгі жалдаушыны отбасы мшесіні брын жекешелендірілген трынжайда елу пайыздан кем лесіні болуы кейіннен оны мемлекеттік трын й орынан трынжайды жекешелендіру ыын іске асыруына кедергі болмайды.
10. Егер азастан Республикасыны азаматтары:
1) азастан Республикасыны аумаында меншік ыында зге трынжайы болса, бл ретте трынжайда елу пайыздан кем лесіні болуы есепке алынбайды;
2) азастан Республикасыны аумаында ипотекалы трын й арызы шарты бойынша міндеттемесі болса;
3) жекешелендіруге тініш берген кезге дейін соы бес жыл ішінде здеріне меншік ыында тиесілі болан трынжайды иеліктен шыарса, олар мемлекеттік трын й орынан берілген трынжайды жекешелендіре алмайды.

14-бап. Трын й (трын й-рылыс) кооперативi мшесiнi пай жарнасыны бкiл сомасын тлеуi

Трын й (трын й-рылыс) кооперативiнi пай жарнасыны бкiл сомасын тлеген мшесi трын йдi меншiк иесiне айналады. Мндай трын йге меншiк ыына жинаталан пайды бiр блiгiне ыы бар оны отбасы мшелерi де ие болады.

15-бап. Жер учаскелерiнi мемлекет мтажы шiн мжбрлеп иеліктен шыарылуына байланысты трын й бзылан жадайда меншiкке трын й беру

1. Жер учаскелерiнi мемлекет мтажы шiн мжбрлеп иеліктен шыарылуына байланысты трын й бзылан жадайда меншiк иесiне оны трын йi бзылана дейiн з тадауы бойынша меншiгiне жайлы трын й берiледi немесе трын йдi нарыты ны млшерiнде темаы тленедi.
2. Егер берiлетiн трын йдi ны бзылатын трын йдi нынан арты болса, оларды нындаы айырма меншiк иесiнен алынбайды.
3. Егер бзылатын трын йдi ны берiлетiн трын йдi нынан арты болса, оларды нындаы айырма меншiк иесiне теледi.

16-бап. Трын йге орта меншiк ыы

1. Трын йдi бiрлесiп салан, азаматты-ыты ммiлелер жолымен немесе мраа алан жадайда жне азастан Республикасыны занамасына айшы келмейтiн баса жадайларда екi немесе одан кп азаматтар трын йге орта меншiк ыына ие бола алады.
2. Бiрнеше адамны меншiгiндегi трын й олара орта бiрлескен меншiк ыымен:
1) ерлi-зайыптыларды орта меншiгi;
2) жекешелендiрiлген трын йге орта меншiк трiнде тиесiлi болады.
3. Орта меншiктегi трын йдi меншiк иелерi арасында азастан Республикасыны Азаматты кодексiне белгiленген тртiппен блiнуi ммкiн.
4. Ерлi-зайыптыларды орта бiрлескен меншiк ыыны ерекшелiктерi неке жне отбасы туралы задармен белгiленедi.
5. Жекешелендiрiлген трын йге орта бiрлескен меншiк ыыны ерекшелiктерi осы Замен белгiленедi.

17-бап. Трын йге меншiк ыын тiркеу

Трын йге меншiк ыы ол тiркеу органында тiркелген кезден бастап пайда болады.
Тiркеу тиiстi тртiппен ресiмделген, осы Заны 12-бабында кзделген негiздер бойынша трын й алынандыын растайтын жаттар крсетiлген жадайда жргiзiледi.

3-тарау. ТРЫН ЙГЕ ЖЕКЕ МЕНШIК ЫЫНЫ МАЗМНЫ ЖНЕ ОНЫ ЖЗЕГЕ АСЫРУ ШАРТТАРЫ

18-бап. Трын й иесiнi негiзгi ытары мен мiндеттерi

1. Трын йдi, сондай-а салынып бiтпеген трын йдi иесi оны, сату шартын белгiлей отырып, з алауы бойынша еркiн сатуа, сыйа тартуа, айырбастауа, баса адамдара мраа алдыруа, кепiлге беруге, осы бапта кзделген ерекшелiктердi ескере отырып, азастан Республикасыны занамалы актiлерiнде тыйым салынбаан зге де жолмен оан билiк етуге ылы.
1-1. Ипотекалы трын й арызы аражатыны есебiнен толы нeмece iшiнара сатып алынан трын йдi сатып алу-сату шарты мемлекеттiк тiркелген кезден бастап меншiк иесiнi ипотекалы трын й арызы толы телгенге дейiн кредиторды келiсiмiнсiз осы трын йге билiк етуге ыы жо.
2. Меншiк иесiнi трын йдi немесе оны бiр блiгiн трын емес масатта пайдалануы оан мемлекеттiк органдарды рсатын ажет етпейдi.
Бл ыты меншiк иесi рылыс, санитариялы-эпидемиологиялы, ртке арсы жне баса да мiндеттi нормалар мен ережелердi сатаан жадайда ана iске асырады.
Егер зыреттi органдар мiндеттi нормалар мен ережелердi бзу фактiлерiн не трын йдi пайдалану баса азаматтарды ытары мен мдделерiн айтарлытай бзатын фактiлердi анытаса, й-жай иесi азастан Республикасыны задарында кзделген жауаптылыа тартылып, сонымен бiрге оан мндай тртiп бзушылытарды жне оларды зардаптарын жою мiндетi жктелуi ммкiн.
3. Кондоминиум объектісіні рамына кіретін й-жайларды (птерлерді ?>