Ортостатикалы сынама индекстерін баалау

1-кесте

Тамыр соуыны бір минутта жиілеуі	Е жоары артериялы ысымны згеруі
артуы
+10		+10		+10		+10		+10		+10
0-4
5-8
9-12
13-16
17-20
21-24
25-28
29-32
33-36
37-40
41-44

олайлы индекс 100-85, рсат етілетін 84-75 жне е нашар 74-60 болып саналады. Динамикалы баылау дерісінде индексті суі сауытыру йымдарындаы озалыс режиміні жаттытыру сері туралы куландырады.
5. Тыныс алу жйесіні функционалды жадайы Генч сынамасы кмегімен бааланады (демні сырта шыу кезіндегі тыныс алу кідірісі).
Генч сынамасы былайша ткізіледі: сыналатын адам мрнына ыстырыш салып, ауыз арылы еркін дем шыарады жне жаымсыз сезімдер пайда болана дейін аузын жауып отырады. Тыныс алу кідірісіні уаыты секундомермен тіркеледі. ртрлі жастаы жне жыныстаы балалара арналан осы крсеткішті орташа мндері 2-кестеде келтірілген (± орташаны атесі).

Балаларда дем шыару кезінде тыныс алу кідірісі крсеткішіні шамасы (секундына)

2-кесте

Жастары жылмен	Ер балалар	ыздар
	10 ± 2,8	8,3 ± 4.0
	17 ± 12,4	13,0 ±7,2
	16,8 ±11,0	12,1 ± 6.3
	15,5 ± 7,5	11,0 ± 4,0
	18,2 ± 8,5	13,0 ± 8,6
	20,0 ± 12,0	16,0 ±13,6
	18,5 ± 11,0	16,0 ±6,2
	19,6 ± 6,7	19,0 ± 9,2

Балаларды сауытыру йымдарында балаларды болуыны сауытыру тиімділігі тере тінді биохимиялы дерістерді жетілдіруде – гипоксия тратылыыны жоарылауында крінеді. Баланы демалу уаытында тыныс алу кідірісіні 10%-а жне одан жоары суі жаымды озалыс ретінде сипатталады; тыныс алу кідірісі уаытыны 10% тмендеуі керісінше сипатталады жне оттегі тапшылыына тзімділікті тмендеуі туралы куландырады.
6. Балаларды ебекке дене абілетін блшы ет кшіні жне блшы ет шыдамдылыыны крсеткіштері бойынша баалау сынылады.
Балаларды блшы ет кші динамометр кмегімен аныталады. ол буыныны блшы етіні кші бір жаа созылан кшті о олмен (солаайларда – сол олмен) ол буыны динамометрі арылы лшенеді. ол буыны блшы етіні жас-жынысына арай орташа стандарты 3-кестеде берілген.

Балаларды олыны блшы ет кші (килограмм)

3-кесте

Жастары жылмен	О ол (солаайлара сол ол)
Ер балалар	ыздар
	14,8 ± 3,2	12,2 ± 2,9
	16,7 ±3,2	14,3 ± 2,7
	18,7 ± 3,8	15,3 ±2,5
	21,1 ±3,6	16,6 ± 3,8
	25,9 ± 5,5	19,6 ± 4,7
	26,2 ±7,0	21,6 ±4,4
	28,6 ±9,0	23,5 ± 4,6

1) блшы ет кшіні 10%-а жне одан жоары суі балаларды сауытыру йымындаы дене трбиесіні дрыс жола ойылуы, сауытыру іс-шаралары жйелерінде кш жне жылдамдыа-кшке баытталан жаттыуларды олданылуы туралы куландырады. Динамикалы баылау дерісінде блшы ет кшіні 10%-а тмендеуі крсеткішті кері динамикасы туралы куландырады;
2) сондай-а блшы ет тзімділігі динамометрді кмегімен аныталады. 5-7 секунд демалуа зіліс жасап, бала динамометрді бар кшімен 5 рет ысады да сосын динамометрді бірінші жне бесінші крсеткіші салыстырылады. Баланы жадайына байланысты блшы ет кшіні крсеткіші оны бастапы млшеріне араанда 10-15%-а тмендейді. Осы ерекшелік нерлым аз болса, сорлым кшті тзімділігі жоары болады. «Стайер» типіне жататын тзімді балаларда динамометрде лшеуді басындаы жне соындаы крсеткіштері сйкес келеді. Осы лшеулерді арасындаы айырмашылытарды лагерь ауысымыны басынан бастап соына дейін тмендеуі тзімділікті дамуы немесе артуы туралы айатайды.
7. Баланы функционалды ммкіндіктеріні суін білдіретін маызды крсеткіштер дене дайындыыны о динамикасы: жылдамдыа (30 метрге жне 60 метрге) жгіргенде, тзімділікке жгіргенде (300 метрге жне 500 метрге), сондай-а баса да нормативтерді тапсыру кезінде нтижелерді жасаруы болып табылады.

Балаларды сауытыру тиімділігіні крсеткіштері динамикасы

Плюс «+» жасaру (бдан рі – «+»), минус «-» нашарлау (бдан рі – «-»), «0» - згеріссіз (бдан рі – «0»).
Жиыны: тиімділігі айын, сауытыру тиімділігі лсіз, сауытыру тиімділігі жо балаларды лес салмаы.

4-кесте

Баланы аты-жні	Дене дамуы	Блшы ет кші	Тзімділігі	кпені мірлік сыйымдылыы	Тыныс алуды кідіртуі	Орто-статикалы сынама	Дене дайындыы	Жиыны + - 0
	+	+	+	+	+	-	+	6+ 1-
	+	+	+	+	+	-	-	5 + 2 -

«Санаториялы жне сауытыру
объектілеріне ойылатын
санитариялы-эпидемиологиялы
талаптар» санитариялы аидаларына
6-осымша