Таырыбы: №1 практикалы жмыс. Бтатаышты тартымды-лы жне німділік есебі

АЗАСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖНЕ ЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

АРААНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫ УНИВЕРСИТЕТІ

В.М. СМИРНОВ, Б.. РМАШЕВА,

Ж.Ж. ЖНІСБЕКОВА, А.. ЖАНЕДИЛОВА

 

«Жер жмыстарына арналан машиналарды пайдалану»

пні бойынша практикалы сабатара арналан

ДІСТЕМЕЛІК НСАУЛАР

 

 

Араанды 2015

    «Клік техникасы жне логистикалы жйелер» кафедрасы   В.М. СМИРНОВ, Б.. РМАШЕВА, Ж.Ж. ЖНІСБЕКОВА, А.. ЖАНЕДИЛОВА «Жер жмыстарына арналан машиналарды пайдалану» пні бойынша практикалы сабатара арналан ДІСТЕМЕЛІК НСАУЛАР араанды 2015 ОЖ 621.879(07)=512.122   В.М. Смирнов, Б.. рмашева, Ж.Ж. Жнісбекова, А.. Жанедилова. «Жер жмыстарына арналан машиналарды пайдалану» пні бойынша практикалы сабатара арналан дістемелік нсаулар.– араанды: арМТУ баспасы, 2015. – 47б.   дістемелік нсаулар 5B071300 – «Клік, клік техникасы жне технологиялары» мамандыыны «Жк ктеру-тасымалдау, жер азушы, рылыс жне жол машиналары» оыту траекториясы студенттеріне арналан. Бл практикалы жмыстарда тапсырмалар аныталан жне оларды орындау кезедері келтірілген. Пікір жазан: арМТУ-ды Редакциялы-баспа кеесіні мшесі, техника ылымдарыны кандидаты, доцент Кабикенов С.Ж.   Университетті Редакциялы-баспа кеесі бекіткен © араанды мемлекеттік техникалы университеті, 2015 МАЗМНЫ  
№1 практикалы жмыс. Бтатаышты тартымдылы жне німділік есебі......................................................................................................................  
№2 практикалы жмыс. Бульдозерді тартымдылы жне німділік есебі
№3 практикалы жмыс. Скреперді тартымдылы жне німділік есебі...
№4 практикалы жмыс. Автогрейдерді тартымдылы жне німділік есебі......................................................................................................................  
№5 практикалы жмыс. Грейдер-элеваторды негізгі параметрлерін анытау.................................................................................................................  
№6 практикалы жмыс. опсытышты тартымдылы кші жне оны німділігін анытау.............................................................................................  
№7 практикалы жмыс. Тік крегі бар экскаваторды негізгі параметрлерін анытау.......................................................................................  
№8 практикалы жмыс. Статикалы аунаты (катокты) негізгі параметрлеріні есебі.........................................................................................  
Пайдаланылан дебиеттер тізімі  

Таырыбы: №1 практикалы жмыс. Бтатаышты тартымды-лы жне німділік есебі

Жмыс масаты - бтатаышты ммкіндігін тексеру жне бталар мен са орман талдарын малтыусыз орнын алмастыру, оны німділігін анытау.

Тапсырма нсалары 1.1 -кестеде крсетілген.

 

1.1-кесте - Бастапы мліметтер

Нс-а Трактор маркасы Грунт трі айырма-ны ені, м Во ырылан бталарды диаметрі, м, Do Аашты беріктігі Жергілікті еіс, i
ДТ-75 ра м 2,7 0,08 Берік +0,03
Т-74 Дымыл м 2,8 0,09 Орташа +0,04
Т-4А майт 2,8 0,095 Жмса +0,02
100м Саз 3,0 0,10 те берік +0,01
Т-130 Тыыз саз 4,1 0,085 те жмса +0,03
Т-180 Балшы 4,3 0,12 Орташа +0,02
ДЭТ-250 Ауыр балшы 4,8 0,14 Берік +0,03
Т-220 Орташа саз 3,6 0,11 Орташа +0,01
Т-330 Тыыз саз 4,6 0,145 Жмса +0,03
Т-500 Балшы 4,1 0,09 те берік +0,02
Т-180М майт 4,3 0,14 те жмса +0,03
Т-100МГП Дымыл м 3,0 0,095 Орташа +0,02
ДТ-75 ра м 2,8 0,085 Орташа +0,02
Т-4А Саз 3,0 0,090 Берік +0,03
Т-130 майт 4,0 0,090 Орташа +0,02
Т-180 Тыыз саз 4,1 0,10 Жмса +0,02

Есепті дістемесі

Бтатаыш тайанатауынсыз озалыс шарты

 

Tсц.к Wi, (1.1)

 

мндаы Тсц.к – тіркемге байланысты бтатаышты тарту кші, Н;

Wi – бталарды ыру мен орын ауыстыру кезіндегі арсылы кшіні жалпы млшері, Н.

Бтатаышты тарту кші тіркемге байланысты тмендегі формула бойынша аныталады:

 

Тсц.к = Gсц.к.·сц., Н, (1.2)

 

мндаы Gсц.к. - бтатаышты тіркесті салмаы, Н;

сц – шынжыр табан ілінісуіні топырапен коэффициенті.

Шынжыртабан ілінісуіні топырапен коэффициенті топыраты тріне байланысты абылданады. тыыз топыра шін лкен мнді, жмса топыратар шін аз мні алынады.

Бтатаышты тіркесті салмаы тмендегі формула бойынша аныталады

 

Gсц.к = (1,15-1,20) Мо.трg, H,

 

мндаы Мо.тр – тракторды жалпы массасы, кг (2.2-кесте (12 бетте) бойынша алынады);

g – еркін тсу деуі, g=9,81 м/с2 деп алынады.

Бтатаышты жмысы кезінде келесі арсылы кштер сер етеді (1.1 - сурет).

арсылы кшіні осындысы тмендегі формула бойынша аныталады:

 

Wi = W1 + W2, Н, (1.3)

 

мндаы W1 – бталарды кесу мен орын алмастыруыны кедергісі, Н;

W2 – бульдозерді жрісіне кедергі, Н.

Бталарды кесу кедергісі тмендегі формула бойынша аныталады:

 

W1 = R = , Н, (1.4)

 

мндаы Рск - бталарды жаруа арналан арсылы кші, Н;

Рр – бталарды кесуге арналан арсылы кші, Н;

Ртр – бтатаыш жмыс органыны ааша йкелу арсылы кші, Н.

 

1.1-сурет - Бтатаышты жне оны есебіні слбасы

Бталарды жаруа арналан арсылы кші

 

Рск = []из Fиз, H,

 

мндаы []из – аашты иілуге арсы шекті кернеуі, бталарды тріне байланысты алынады []из = (40-80) Н/см2;

Fиз –иілуге шырайтын бталарды клдене имасыны ауданы, м2.

Бталарды кесуге арналан арсылы кші

 

Рр = k1 Fр, Н,

 

мндаы k1 – аашты кесуге меншікті кедергісі, бталарды тріне байланысты алынады k1 = (100-400) Н/см2 ;

Fр – кесуге шырайтын бталарды клдене имасыны ауданы, м2.

Fиз Fр шарты орындалуы керек.

Бтатаыш жмыс органыны ааша йкелу арсылы кші

 

Ртр = Рск µ, H,


мндаы µ - металды ааша йкелу коэффициенті.

Бтатаышты озалыса арсылыы тмендегі формула бойынша аныталады:

 

W2 = Gсц.к ·(f + i) , Н, (1.5)

 

мндаы Gсц.к – бтатаышты тіркесті салмаы, Н;

f – озалыс кедергісіні коэффициент млшері, топыраты тріне байланысты жне жабдыты жрісіне f = 0,06-0,2 арты мнде абылданады опсыан топыра шін жне жабдыты дгелекті жрісіне байланысты;

i – жергілікті еіс.

Бтатаышты озалысыны тайанатауынсыз озалыс шартын тексереміз

Tсц.к Wi.

 

Бтатаыш жмыс кезінде тзусызыты озалыс шартын сатау керек.

 

Муд Мпов,

 

мндаы Муд - бтатаышты трассада стайтын момент, Н·м;

Мпов - бтатаышты бруа тырысатын момент, Н·м.

Бтатаышты трассада стайтын момент

 

Муд = 0,5 Gсц.к.·Bк·сц, Н·м,

 

мндаы Bк – базалы тракторды келесі шартын абылданады.

 

Во = Bк + (0,3-0,4), м.

 

Бтатаышты бруа тырысатын момент

 

Мпов = 0,5 R Во.

 

Бтатаышты пайдалану німділігі тмендегі формула бойынша аныталады

Пб. = , м2/са, (1.6)

 

мндаы Во – айырманы ені, м;

L – деу теліміні зындыы, м;

kвр - бтатаышты уаыт бойынша игерушілік еселігі, kвр. = (0,70 ÷ 0,80) абылданады;

Тц – бтатаышты жмыс циклыны уаыты, с.

Бтатаышты жмыс топтамасыны уаыты

 

Тц = tр + tпов + tо.ц, с,

 

мндаы tр – бталарды кесу жне тасымалдау уаыты, с;

tпов – бтатаышты бру уаыты, с;

tо.ц – цикла ызмет крсету уаыты, с.

Бталарды кесу жне тасымалдау уаыты

 

tр = L/vр.х, с,

 

мндаы vр.х – – бтатаышты бталарды кесу кезіндегі жылдамдыы, м/с.

Бтатаышты бру уаыты

 

tпов = (45-60) с.

 

Цикла ызмет крсету уаыты айырманы басаруа жне берілістерді ауыстыруа кететін уаытты осындысынан трады.

 

tо.ц = (25-30) с.

 

1.2-кесте