Арнайы оректік орталар даярлау.
Китт-Тароцци ортасын даярлау (анаэробты бактериялар сірушін).
1) Ірі ара мал немесе жылыны бауырын клемі 1-1,5 г болатындай бліктерге турап, кеседі, оан 1:3 атынасында ЕПС осылады.
2) 30 мин айнатаннан кейін осы бауыр бліктері осылан ЕПБС-ын ааздан жасалан сзгішпен сзіп, рН-ын анытайды (ол 7,4-7,6 болу керек).
3) Сзіліп алынан бауыр бліктерін сумен шайып, сзгіш ааз арылы ратады.
4) Стерильді пробиркалара бауырды бірнеше ратылан бліктерін айтадан салып, р пробиркаа жоарыдаы сзіліп, млдірленген ЕПБС-нан 8-10 мл осады. Оны бетіне алыдыы 1
см болатындай етіп вазелин майын йан со автоклавтан ткізеді (0,5 атм ысымда 30 мин).
Ет-пептонды желатин (ЕПЖ). ЕПС-а10-20желатиносады, ерітеді жне ысты кйінде ортаны реакциясын келтіріп алады, маталы-дкелі сзгіден сзіп, стерилденген пробиркалара йылып залалсыздандырылады.
антты (глюкозалы) ЕПС. Кдімгі ЕПС-а1-2глюкозаныосады. Залалсыздандырылан пробиркалар мен колбалара йып 0,5 атм 20минут автоклавтан ткізеді.
антты ЕПА. Еріген жне ыстыы басылан ЕПА-а1-2глюкозаны осады, ысты кйде йып, глюкозалы ЕПС секілді залалсыздандырады.
ан сарысулы ЕПС жне ан сарысулы ЕПА. Жылыны
(ойды, оянны) анынан стерильді ан сарысуы асептикалы трде стерильді колбадаы ЕПС-а 5-10 осылады. Сосын стерильді пробиркалара йылады, егер ан сарысуын осындай млшерде еріген жне салындатылан 50-45С ЕПА-а йса, онда ан сарысулы агар аламыз. Агарды Петри аяшасына немесе пробиркалара яды.
ан сарысуын алу. Ірі малдан анды йнек цилиндргеасептикалы трде алады. Цилиндр де колба секілді (растырылады) монтаждалады. Млдір ан сарысуын алу шін анды таерте малды азытандырана дейін алады. ан ыдысты абырасына йыланда кбіксіз болуы керек. анды алып болан со, цилиндрді эритроциттер тнанша 30-60 минута термостата ояды, сосын цилиндрді тыынын маталы-дкелі тыынмен ауыстырады. Егер жиналан ан ыдыс абырасына жабысса, онда стерильді йнек таяшамен тсіреді.
ан сарысуы тнуы шін тоазытыша стайды. Таерте ансарысуын стерильді 5-10 мл-лік ттікшемен сорып алады, оан эритроциттерді тнаны немесе анны оюлыы тимес шін резекелі грушаны немесе йнек мштікті резекелі ттік олданылады. Егер ансарысуын бліп алу аырын жрсе, оны келесі кні айтадан сорады.
ансарысуыны ызыл тсін (эритроциттер оспасы) 10-15 минут аралыында 2000-3000 об/мин. айналдырады. Барлы ансарысуын «СФ» сзгі табашаларынан Зейтца аппаратымен сзіліп залалсыздандырылады, стерильді трде пробиркалара 10 мл-ден йылып, резекелі тыынмен жабылып жне аазбен
байланады. Осы трінде 2-4С ансарысуын за уаыта сатауа болады.
анды ЕПА. Жылыны(немесе ойды)стерильді фибринненажыратылан анын алып еріген жне ыстыы басылан ЕПА-а осады, оны колбаны аырындап айналдырып араластырады, сосын стерильді Петри аяшасына яды (сурет 39). Агарды суытып, атыран со, аяшаны тбін жоары аратып термостата кебу шін ояды. Фибриннен ажыратылан ан алу шін стерильді йнек (фарфорлы) флакона (немесе колбаа) монша немесе шарик салып кре тамырдан ан алады, ыдысты 15-20 минут аырындап сілкіп (дгелетіп) айналдырады. Фибрин моншаа тнады.
анды сорпа. Тексерілетін микроба сорпа сйкес болу шінпробиркадаы 5 мл йылан сорпаа стерильді 2-3 тамшы фибриннен ажыраан ан осылады жне аырындап араластырылады. Оны суыа екі аптаа сатауа болады. Себінді жасар алдында оны гемолизге шырамауына тексереді.
Мартен сорпасы жне агары. Мартен ортасын даярлау шіншошаны арнын (не ірі араны жмырша арны немесе лтабар) айнатып олданады. арынды майдан, шандырдан ажыратып ет тартыштан ткізіп 1:4 ара атынаста су йып, жалпы клеміне арай 1 тз ышылын осады. оспаны 50С тулікке стайды, 20 NaОН ерітіндісін сілтілі ортаа дейін бейтараптайды (лакмус аазы кгереді), 120С 15 минут автоклавтан ткізеді. Сосын алынан айнаан ет сорпасымен тедей осылыста араластырып, 10 минут айнатып, 20 NaОН-пен рН-7,9 дейін сілтілейді, сосын ааз сзгімен сзіп, пробирка, колбаа йып 0,5 атм 30 минут залалсыздандырады. атты орта даярлау шін алынан Мартен сорпасына 2-3 агар осып, рН анытап, сзіп, кдімгі ЕПА секілді 0,5 атм 30 минут залалсыздандырады.
Хоттингер (піскен) сорпасы. Оны ет алдытарыны ш реткісудаы иондара ыдырауы жолымен дайындайды. Май, шандыр, сіірді са етіп турап, айнаан суды1:2 есебінде йып, айнатып 45С суытып, панкреатин (йкы без ферменті) осып, рН 7,8-8,0 дейін натрийді кмірышылы ерітіндісімен сілтілейді де, 1л-ге 10 мл хлороформ осады да тыыз жауып, жылы жерде 10 кн стайды, сйтіп судаы иондара ыдыраан азыты алады. Тз ышылы рН-5,5 дейін осылады. Хоттингер сорпасын даярлау шін 100-200 мл алынан сорпаа 1 л су йып айнатады, сілтілейді, сзеді, сйтіп
пробиркаа йып автоклавтан ткізеді. 2 агар осады, сонда орта атып, ары арай кдімгі ЕПА секілді дайындалады.