Таырыбы: Бактерияларды антигендік асиеттерін тексеру. Агглютинация реакциясын ою.

 

Сабаты масаты: Микробтарды антигендері жне ауруоздырушыларыны антигендік асиеттерін анытауды бактериологиялы зерттеуде маызын тсіну жне микроб антигендерін даярлау дістерімен танысу.

 

Сратар:

1. Иммунитет реакциялары туралы тсінік.

 

2. Микробтарды антигендері

 

3. Антигендерді асиеттері

4 Микроб антигендерін даярлау дістері

 

5. Серологиялы реакция (агглютинация реакциясы, прецепитация реакциясы, бейтараптау реакциясы)

 

Студенттерді з бетімен істейтін жмыстары АР арылыбліп алан микроб сіндісін идентификациялау.

 

Сабаа ажетті материалдар: таза культура сіндісі, 2млпипетка, затты йнек, пробиркалар жне штативтер; физиологиялы ерітіндідегі 5% карбол ышылы ерітіндісі, физиологиялы ерітінді, гипериммунды агглютинирлеуші ан сарысуы

 

Тірі организмде иммунологиялы реакция оан тірі немесе олі антигендерді (кбінесе микробтарда) оларды тіршілігіні німін (токсиндер), немесе ыдырау німдерін ендіргенде пайда болады. Антиген мен антиденелерді зіндік зара рекеттесуі барлы иммунологиялы реакцияларды негізі болып есептеледі.

 

Тірі организмде болатын осы антиген мен антиденені арасындаы реакциялар, сонымен атар зертхана жадайларында ндірілуі ммкін. Антидене жне антиген реакциялары серологиялы немесе гуморальды деп аталады. Антигенмен рекеттесу процессі иммуноглобулинні барлы молекуласы атыспайды, тек ана оны шектеулі блігі – антиген байланыстырушы орталы ана. Антидене

 

 

антигенні барлы молекуласымен рекеттеспейді, тек ана антигендік детерминациясымен ана. Антидене згеше иекеттке ие, бір ана антигенді детерминантпен ана байланыстырады.

 

Антидене негізіне аффинді жне авидті жатады.

 

Аффинді – бл антиденені антигенмен рекеттесу кші (оларды байланыс энергиясы). Антигенді байланыстыру орталыы мен антиген детерминантыны рлымдарыны сйкестік дрежесіне байланысты сипатталады. Олар бір – біріне жаса, молекула аралы байланыстары кбірек тзіледі жне тзілген иммун кешені тзімдірек болады.

 

Макроорганизмде осы жне баса антиген детерминанттары бір мезгілде тітіркеніп жне антиденені р трлі шамамен 100 клондарын иммунды кешенін тзуге абілеті бар. Оларды барлыы антиген байланыстырушы орталыымен жне аффиндік рлымен ажыратылатын болады.

 

Авидті – бл антиген мен антиденені тыыз байланысуы. Ол аффиндік жне антиген байланыстыру орталы санын анытайды. Аффиндігі те боланда авидті кпшілігі М класс антиденеге ие, йикені оларда 10 антиген байланыстырушы орталыы жо.

 

Антидене антигенмен серлесу тиімділігі р трлі жадайлара байланысты: pH ортасына, температураа, осматикалы тыыздыа, ортаны тз рамына жне т.б. Антиген – антидене реакциясы шін е олайлысы микроорганизмні ішкі орта жадайыны физиологиясы болып табылады.

 

Иммунды реакцияны ветеринариялы медицина тжірибесінде сау жне ауру малдарды иммунологиялы жне диагностикалы зерттеулерде олданады. Осы масатта серологиялы дісіні (латынша Serum – сарысу жне logos - оу) антиген – антидене реакцияларыны кмегімен зерттеуді олданады. ан сарысуында антиденеде ауру оздырыштарын тапанда немесе оны антигені ауруа диагноз оюа болады. Серологиялы зерттеулерді микробтарды антигендерін теестіру шін, ан тобын, ткандік жне ісікті антигендерді анытауда олданады.

 

Микроорганизмдерді аурулардан бактериологиялы зертханаларда оздырыштарды блген кезде теестіру жргізіп, антигендік асиеттерін иммунды диагностикалы сарысуыны кмегімен зерттейді.

 

Микробиологиялы тжірибеде агглютинация, преципитация, бейтарап жне т.б. реакциялары кеінен олданады. Бл реакциялар

 

техникалы алпы бойынша ажыратылады, біра та олар антиген мен антиденені серлесу реакциясына негізделген жне антидене мен антигендерді табу шін олданылады.

 

Агглютинация реакциясы (АР)

 

Иммунобиологиялы реакцияны ою негізінде ауру жне ауырып тран жануарларды аныны сарысуында осы инфекцияа тн арнаулы антиденелерді табылуы арылы организмде оздырышты болуын анытайды немесе аурудан белгісіз оздырышты культурасы блінсе, оны сипаттап жазып, анытау керек.

 

Ауру организм сарысуында инфекция немесе тірі кйіндегі бактериялы антигенді олдан енгізсе, микробтар торшасын бір жерге шоырландырып жіберіп, сйтіп, озалу абілетін жоятын заттар табылатынын Губер мен Видаль длелдеген болатын.

 

Бл антиденелерді авторлар агглютининдер деп атаан. Агглютиналаушы сарысуларды бактерия эмульсиясына осанда бірнеше саат ткеннен со эмульсияны млдірленіп, микробтар денесінен (желімделген) тратын пробирка тбінде лпілдек шгінділер пайда болады.

 

Бл реакциялар толы микроб торшаларымен антиденені серлесуіне негізделген. Ол екі фазада теді: 1) антиген мен антиденені байланысы; 2) электролиттерді атысуымен шгінділерді тсуі, мысалы Na хлорид. Осы реакцияны алыпты р трлі варианттарын олданады: ке трде (пробиркаа ояды), шамамен (шыны айнекшеге). Агглютинацияны жылдамдыы мен сипаты антиген мен антиденені тріне байланысты. О- жне Н-антигендерді ерекше антиденелерді серлесу негізі болып табылады: О-диагностикум реакциясымен (ыздырумен лтірілген бактериялар) агглютинацияны са днді трінде болатын; Н-диагностикум реакциясымен (формалинмен лтірілген бактериялар) ірі маталы жне тез теді.

 

Кез келген туыс микроорганизмдер бір жне агглютиндеушідиагностикалы сарысумен агглютиндеуге болады, оларды теесуін иындатады. Сондытан да агглютиндеуші ан сарысуын адсорбция жасауа олданады, олардан туысан бактерияларынадсорбция жолымен антиденеге тітіркенуін жояды. Мндай сарысуларда антиденелер саталып, тек ана бір микроорганизм тріне тн.

 

АР анытау жне оны нтижесін жазып ою.

 

Анытау алдынан баылауды тексереді. Реакцияны араы фонда немесе сулені айта шаылыстыру шін пробирка тбін айнаа таяп ояды.

 

Пробирка тбінде тйме сияты антиген тнбасы тзілсе, онда сарысу теріс боланы. Сілкігенде біралыпты эмульсия тзіледі. Егер пробирка тбінде тба олшатырына сас боліп шгілсе, реакция нтижесі о болып саналады. Сілкігенде тйіршіктер байалады, сйы млдір болып алады.

 

те о реакция – «++++» Жалпы о реакция – «+++» Кдікті реакция – «++» те кдікті реакция – «+» Теріс реакция – «-».

 

Блінген сінділерді антигенді аситетерін анытау шінагглютинация реакциясын олданады. Реакцияны агглютиндейтін ан сарысуымен бір титрге дейін жне зерттелетін оздырушыны сінді антигенімен ояды. Антигенді ЕПА бір тулік сіндіні физиологиялы ертіндімен (оюлыы 1мл 10 млрд.) шайма трінде олданады. Агглютинация реакциясын ою кезінде келесі баылаулар ажет: 1) алыпты ан сарысуы + антиген; 2) физиологиялы ертінді + антиген. Агглютинация реакциясын ою технологиясы деттегідей.

 

Мысалы, сальмонелла тобындаы микробтарды серологиялы типтеу шін Кауфман — Уайт кестесі бойынша О- жне Н-монорецепторлы агглютиндеуші ан сарысуларды олданады. Агглютиндеуші О- жне Н- монорецепторлы ан сарысулар тжірбиеде араласпаан агглютинация сынама трінде олданады.

 

Шыны йнекшеге пастер пипеткасымен немесе ілмекшемен бір тамшы сарысуды енгізеді, онда бір тулік агардаы сіндіде микроб торшалар аз млшерде болады. О – антигенді анытау шін микроб торшаларын пробирканы стінгі блігінен, ал Н – антигенді пробирканы тменгі блігінен (конденсация сйыынан) алу ажет.

 

I. О – сарысулар рецепторлар жиынтыынан трады: I, II, IV, V, VI, VI₂VII, VIII, IX, XII. О – сарысу кмегімен сінділерді теестіріп бір топшаа жатады, Кауфман — Уайт кестесі бойынша(А, В, С, D жне т.б.).

 

II. Н – сарысулар рецепторлар жиынтыынан трады: а, b, с, d, i, g, m, r, u, p, lv, lw, en, eh, q, t, жне кешенді: 1,2; 1,5.

 

Н – сарысу кмегімен зерттелетін сінділер сол кесте

 

мліметтеріне байланысты типтеледі.

 

Сарысулар жиынтыыны рамында детте типтік кілдерге байланысты рецепторлар болады. Сарысуларды резенке тыындармен жабылан пробиркаларда сатайды.

 

Кауфман — Уайт кестесі сальмонелла тобындаы сінділер О – жне Н- антигендерді рлым ерекшклік негізінде, біра та сіндіні антигендік згергіштігі болмаандытан типтеуге сынады.

 

Таырыбы: Бактериаларды зардаптылы асиеттерін тексеру (биосынама ою)

 

 

Сабаты масаты: Студенттерді зертхана жануарлары,олараауру жтыру тсілдерімен, зертхана жануарларыны ліксесін сою жне бактериологиялы зерттеу жургізу дістерімен таныстыру.

 

Сратар:

1. андай жануарларды «тжірибелік» деп атайды?

 

2. андай жануарларды «зертханалы» деп атайды?

3. Зертханалы жануарларды андай масатта олданады?

4. Зертханалы жануарларды стап, кту.

 

5. Жануарлара ауру жтыру дістері.

6. Зертханалы жануарларды тжірибеге алай даярлайды?

 

Студенттерді з бетімен істейтін жмыстары.

 

рбір студент белгілі дістерді біреуімен лабораториялы жануарлара ауру жтыруа тырысады жне оларды бекітуге атысады.

 

Сабаа ажетті материалдар.

 

Зертханалы жануарлар (а тышандар, теіз тышандары, й ояндары), зарарсыздандырылан шприцтер, жтыруа арналан микробтар сіндісі, зарарсыздандырылан анжа (мата), спирт.

 

рал-саймандар (айшы, скальпель, пинцеттер), затты йнектер, оректік орталар.