Таырыбы: Лептоспироз оздырушылары жне лептоспирозды балау дістері
Сабаты масаты:лептоспироз оздырушыларыныморфологиялы, биологиялы асиеттерін зерттеу, лептоспироза диагноз ою дістерін игеру.
Кілт сздер:лептоспироз,лептоспира,морфология,патогендіфакторлары, лептоспироз патогенезі, диагностикасы
Негізгі сратар:
1. Жануарлар лептоспирозы оздырушыларыны морфологиясы жне биологиялы асиеттері.
2. Лептоспироз кезіндегі ауруды дамуы (патогенезі), клиникалы кріністер жне патологанатомиялы згерістер.
3. Лептоспирозды бактериялогиялы балау
4. Лептоспирозды серологиялы балау.
Лептоспироз -аз уаытты безгекпен,ан аздыпен(анемия),кілегей жне сірі абытарды сарыш тартуымен, гемоглобинуриямен, геморрагиялы диатезбен, кілегей абытар мен
теріні ліеттенуімен, ас орыту азаларыны атониясымен жне тсік тастаумен сипатталатын жпалы ауру.
оздырушылары мен оларды сипаттамалары:
Лептоспиралар Leptospiraceae тымдасына жатады. Екі трі бар: зардапты - L. interrogans жне сапрофитті - L.biflexa.
Жануарлар патологиясында тмендегі серотоптарды маызы зор: L.pomona, L.hebdomadis, L.tarassovi, L.canicola, L.grippotyphosa,
L.icterohaemorrhagiae, L.sejroe.
Лептоспира - спираль трізді, тзу немесе айналмалы озалыш бактериялар. Микробты шы ілмек трізді иіліп келеді де осыан арап оларды оай тануа болады. Ал сінділерде кейбір штамдарды клеткаларыны штары тзу болуы ммкін (ілмексіз лептоспиралар). Лептоспираларды орташа зындыы 6-20 мкм, ені 0,1-0,6 мкм. зындыына арай спираль иректеріні саны 20-а дейін жетеді. за уаыт in vitro сірген кезде кейбір клеткаларды зындыы орташа зындытан 2-3 есе асып кетуі ммкін. Керісінше патологиялы материалда лептоспиралар клеткалары сіндідегіге араанда анарлым ыса болып келеді. Лептоспира рылысында осьты жепше жне оан спираль трізді оралан цитоплазматикалы цилиндр белгіленеді. Клетка абышасы грам теріс бактериялара сас, біра жаынды бояанда морфологиясы згереді. Сондытан лептоспираларды кп жадайда тірі кйінде зерттейді.
Лептоспиралар микроаэрофилдара, немесе баяу сетін аэробтара жатады. сіру шін олайлы жадай: рН 7,2-7,6 (диапазоны 6,8-7,8), температура 28-300 С. оректік орталарда ан сары суы, сары су альбумині жне зын тізбекті (кміртегі атомы 14 жне одан да кп) май ышылдары осыланын талап етеді. Заадаттан себінді жасаанда инкубациялы кезеі детте 6-14 кн, біра 4 аптаа дейін жне одан да кп болуы ммкін.
Лептоспираларды тзімділігі. Лептоспиралар жоары температура тзімсіз: айнатанда бірден леді, 56-58 0 С-та 25-30 мин леді. Олар сондай-а кептіргенде жне тікелей тскен кн сулесінен аз уаытта ырылады. Табиаттаы су оймаларында за саталады. Лептоспиралар тменгі температураа жептеуір шыдамды жне за уаыт атыраннан кейін де тіршілігін сатап алады. Тз ышылыны 0,1 % -ды ерітіндісі, фенолды 0,5 %-ды ерітінділері лептоспираларды 20 мин. ішінде, белсенді хлор 0,3-0,8 мг/л млшерінде екі саатты ішінде лтіреді. Лептоспиралар –
кдімгі гидрофилдер. Оларды сырты ортада мір сруіні маызды алы шарты жоары ылалдылы жне рН 7,0-7,4. Зардапты лептоспиралар антигендік асиеттері бойынша тр ішілік р алуандыымен ерекшеленеді. Негізгі таксон – серовар. азіргі уаытта лемде зардапты лептоспираларды 230 дан астам серовары ажыратылып, жіктелінген, олар антигендік туыстыына арай 23 серологиялы топа біріктірілген. Ал бактериялар трін ажыратуды ДН-РН гибридтелуіні нтижелеріне негізделген жаа концепциясы бойынша лептоспиралар жеті геномды трге блінген.
Лептоспирозды зертханалы балау
Лептоспирозды балау микроскопиялы, бактериологиялы, биологиялы жне серологиялы дістермен жргізіледі.
Зерттеу материалдары: ауру жануарлардан - ан (дене температурасы ктерілген кезеде алынан), зр (здігінен блінген кезде); лген жануарлардан - паренхиматозды азаларды бліктері, бйрек, рса жне кеуде уыстарынан алынан жалая, ішіндегісімен бірге уы, тсік тасталан тл.
Зерттеу дістері
Микроскопты зерттеу 1. Бактериоскопия.
анды, зрді жне лпа ойыртпаын зерттейді. Оларды алдын ала 3000 айн/мин центрифугада 10 мин бойы айналдырады да тнба стіндегі млдір сйытыты микроскоптайды. Лимон ышылды натрий осылан анды центрифугадан кейін 1 саат тндырып алады. Препаратты «жаншылан тамшы» дісімен жасайды. Кем дегенде 50 кру аумаын зерттеу керек.
Микроскоптау онша тиімді емес, себебі анда оздырышты ауруды 7-ші, зрде 8-16 кндері ана ааруа болады.
2. Иммундыфлюоресцентті микроскоптау.
Микроскоптауды табаланан глобулиндерді пайдалана отырып жргізеді. Табаланан глобулиндер лептоспираларды андай серотопа жатса да анытауа ммкіндік береді.
3. Боялан жаындыларды микроскоптау.
Романовский-Гимза дісімен 30 мин бойы бояуа болады, біра бл кезде морфологиясы бзылады да лептоспираларды баса микроорганизмдерден ажырату иына соады.
4. Леватиди бойынша кміспен импергнациялау.
Кмістеу дісі лептоспираларды сырты абыыны алпына келтіру абілетіне негізделген, нтижесінде олар азот-ышылды кміспен ара тске боялады.
Таза сінділерді бліп алу Материалды 2-3 тамшыдан ішінде оректік ортасы (Уленгут,
Кортгоф, Терских, Флетчер орталары) бар 3-5 пробиркаа себінді жасап, 20-30° С температураа термостата ойып, сінділерді алдымен бір кннен кейін, одан со р 3 кн сайын со арап отырады. детте сіндіні суі 18-21 кндері байалады. Лептоспиралар байалан жадайда сіндіні дереу айта себінді жасау керек. Бгде микрофлораны суін болдырмау шін микроба арсы заттары бар орталарды прайдаланады (неомицин, фурациллин, фуразолидон, фурагин).
Лептоспирозды балауды бактериологиялы тсілі ке олданыла оймайды, себебі лептоспиралар дифференциалды-диагностикалы орталарда (Кортгоф, Терских орталары) жылдам се оймайды (12-30 кнге дейін).
Биологиялы діс. Зертханалы модель ретінде 30 кнге дейінгі сарыш хомяктарды, 2-3 кндік кжектерді олданады. Зерттелініп отыран материалды хомяктара 0,3-1,0 мл, кжектерге 2-3 мл млшерінде енгізеді. р сынамаа 2 хайуаннан алады: оларды біреуін 4-5 кннен со лтіреді, екіншісін егер здігінен лмесе 14-16 кннен со лтіреді. лген жне лтірілген хайуандарды азаларынан себінділер жасайды. Екінші хайуанны ан сары суын серологиялы дістермен зерттейді.
Микроагглютинация реакциясын ою рамы:
1. ан сары суы
2. Физиологиялы ерітінді
3. Лептоспиралар сіндісі
Сары суды сйылту
| Сйылту | 1:50 | 1:100 | 1:200 | 1:400 |
| Физиологи | 4,8 | 2,0 | 2,0 | 2,0 |
| ялы ерітінді | ||||
| ан сары | 0,2 | - | - | - |
| суы |
2. Сйылтылан ан сары суын е жоары сйылтындысынан бастап полистиролды планшетті яшытарына 0,5 мл-ден йып шыады.
3. р яшыа 0,5 мл антиген (лептоспираларды) осады
4. Баылау ою: 0,5 мл физ ерітінді + 0,5 мл антиген
5. Планшетті 370 С температурада 1 саат бойы стайды.
6. р яшытан затты йнекке бір тамшыдан тамызып, жабын йнекпен жабады. Реакциян нтижесін араыланатын конденсоры бар микроскоппен 10 х 1,5-20 есе лайту арылы креді.
Реакцияны оу:
Агглютинация лептоспираларды жабысуымен жне «тор», «бантик», «брым» тріздес тзілімдер тзуі арылы крінеді. Реакция нтижесін трт балды жйе бойынша баалайды:
«++++» - 100 % лептоспиралар агглютинделген «+++» - 750 % лептоспиралар агглютинделген «++» - 50 % лептоспиралар агглютинделген «+» - 25 % лептоспиралар агглютинделген «-» - агглютинделмеген