Бзауларды диплококты індеті

Маызды эпизоотологиялы мліметтер жне жу кздері.

 

Жу жиі аэрогенді жолмен теді. Сонымен атар стпен, азыпен, сумен – ауыз арылы жу ммкіндігі бар. Кіндік арылы

 

жу ерекшк сирек байалады. Індетті таралуыны негізгі оймасы жне кзі ауру жануар болып табылады, ол сырты ортаа оздырышты мрын шырышымен, зрмен жне азанны баса да экскреттерімен кп блінеді. Кбінесе сттік бзаулар ауырады. Ауру жылды кез келген мезгілінде пайда болуы ммкін жне жиі жекеленген кездейсо пайда болатын споралы жадайлар трінде теді, сирек энзоотияа теді. Бзауларды азытандыруды, ктімні жне бауды жадайы лкен маыза ие, себебі аза резистенттігіні лсіреуі диплококкты індетті пайда болуына жне оны таралуына ммкіндік туызады.

 

Ауруды туі:

 

Жасырын кезе бірнеше кнге созылады. Кейбір жадайларда ауру барынша жіті тіп, 1 – 2 кннен кейін ліммен аяталады. Созылмалы жадайларда ауру апталап жаласады жне ересек бзауларда жиі жазылуымен аяталады.

 

Маызды клиникалы белгілер:

 

Температураны 40 – 42ºC-а дейін жоарлауы, конъюнктивит, жабыраылы, сттен бас тарту, кейбір жадайларда ішекті ішекті бзылуы пайда болуы ммкін: кшейген перистальтика, іш ту. Біра іш ту диплококкты індетті деттегі белгісі болып табылмайды. Жіті жадайларда ауру белгілері тек жалпы алтырау кріністерімен шектеледі. Жітілеу жадайларда олара артриттер осылады: буындар ісінеді, ысты болады, ауырсынады, буындарды абынуы атты асаумен бірге жреді. Жиі секіретін буындар, сирек жіліншік тізе, шынта буындары ауырады. Кбінесе абыну кріністері бір аумаында жоалып келесіде пайда болады. Жітілеу жне созылмалы жадайларда сірлі – клегейлі ринит, басында ра жне сирек, кейіннен жиі жне ауырсынатын жтел пайда болады. Тыдаанда сырыл жне бронхты тыныс алу, перкуссиялаанда – малу ошатары естіледі. Бізде бар мліметтер бойынша, диплококкты індет кезінде ауруларды 25% кбісінде пневмония кездеседі. Пневмониямен байланысты созылмалы ту ересек бзауларда байалады; ауру бл кезде зиянсыз теді, жиі сауыумен аяталады.

 

Маызды патологоанатомиялы белгілер:

 

Диплококты індеті жіті ткенде лексе детте арытамаан. Крінетін клегей абытары ан талаан немесе циондалан. Егер буындарды заымдануы бар болса буын апшыын тілгенде азана млшерде фибринозды жіпшелермен жне жа абыпен

 

араласан сарылау немесе сары – ызыл млдір эксудатты табамыз. Ккірекперделі уыста кпелік жне абыралы ккірекпердеде сары – ызыл эксудат жне фибринозды байламдар болуы ммкін. Фибринозды жа абышаларды аланда ккірекпердені кедір – бдырлы гиперимияланан ауматары крінеді, жиі бл жерде ан йылударды байауа болады. Жіті жадайларда кпелік лпа алыпты немесе ісінген: жітілеу немесе созылмалы жадайларда пневмонияны байауа болады. детте кпені алдыны жне ортаы бліктері заымданады. Олар йы безіні консистенциясына дейін тыыздалан, ара – ызыл немесе ср – ызыл тсті. Осындай ошашаларды болуы заымданан бліктерге десті тр жне шбар тс береді. Трахея мен бронхыларды клегейлі абытары гиперемияланан, кей жерлер клегейлі – іріді эксудатпен жабылан. Аралы пердені лимфа тйіндері лайан. Кк бауыра тн белгі: ол ызыл – ошыл – ара тсті, кенет лайан. Капсула ширыан, шеті дгелектенген. Капсуланы астында нктелі жне даты ан талаан. Тамырлар капсуланы астынан тарматанып ара тсті салматана шыады. Кк бауыр те тыыз жне консистенциясы бойынша каучукты еске тсіреді. Жмырша пен ішекті клегейлі абыы катаралды абыну жадайында: клегейлі абыы кейбір жерде гиперемияланан, аздап ісінген, жабыса клегеймен жабылан ан йылулар байалады.

 

Диагноз ойанда неге кіл блу ажет:

 

Эпизоотологиялы мліметтер – сирек кездесуі споралы немесе сирек жадайда ауруды эпизоотологиялы диагноз ойанда ескерілуі ажет. Диплококты індетті септикалы, жіті трлерін тірі кезде клиникалы балау едуір иын іс болып табылады. Мнда ауру малды 3 – 5 мл анын 100 мл сарысулы сорпаа себу маызды ызмет атарады. Ауруды алашы кндері ауру бзауды анында барлы уаытта дерлік диплококктар болады, оларды ан себіндісінен табамыз. Жітілеу жне созылмалы жадайларда стамалы артриттер ауруды наты туіне кейбір нсаулар бере алады. Диагностикалы маыза сондай – а сульфамидті препараттармен жне пиницилинмен ойдаыдай емдеуге ие, йткені бл дрілер диплококкты індет кезіне тн. Созылмалы жадайларда созылмалы ылаудан ажыратып балау, ылауды ажырату антигенмен агглютинация реакциясыны кмегімен жеілдетілуі ммкін.

 

Геморрагиялы диатезді (кптеген ан йылулар) «каучукты» кк бауырмен лесе крінуі патологоанатомиялы маыза ие. Кк бауырды осындай згерістері бзауды зге ауруларында байалмайды. Егер ылауда ккбауырды лаюы кездесетін болса, онда оны консистенциясы диплококкты септицемия кезіндегідей «каучукты» тыыздыта ешашан болмайды. Геморрагиялы септицемияда (пастереллез) дл осындай «каучукты» кк бауыр болмайды. Дрыс балау шін лгеннен кейінгі лексені мшелерін бактериологиялы зерттеу жне керек десеіз кк бауырдан жаындыларды микроскопиялау те маызды.