ШАРУАШЫЛЫТЫ ЖАЛПЫ ТАБИИ КЛИМАТТЫ ЖАДАЙЫ

Кіріспе.

 

азастан Республикасыны жер клемі 272,5 млн. га райды. Ол ТМД елдері ішінде Ресей Федерациясынан кейінгі екінші орында, ал дние жзінде тоызыншы орынды иемденіп отыр. Елімізді жеріне тосан Армения, онбір Англия сияты мемлекеттер еркін сиып кетеді екен. Осындай лкен терреторияны иемдене отырып біз жерімізді тиімді де тымды пайдалана білуіміз керек. Сонымен атар жер реформаларын жзеге асыруа та салысуымыз керек.

Жер реформасы-Республика экономикасыны нарыты атынастара кшу кезеіндегі ыты, экономикалы жне леуметтік жадайлар жасау масаты мен жер атынастарын згерту. Демек, жаа жер ралын алыптастыру жне осыны негізінде траты трде ауыл шаруашылы німіні клемін арттырып отыру болып табылады.

Жаадан пайда болан шаруашылы рылымдарда ндірістік атынастар згеруде. йымдастырылан ндірістік кооперативтер, акционерлік оамдар, кптеген жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, шаруа (фермерлік) ожалытар зі еріктерімен абылданан Уставтары негізінде жмыс істейді. Шаруа (фермерлік) ожалытар кбінесе ндірістік кооперативтер рамынан блініп, берілген жер лестері негізінде рылуда. Олар рашанда з жер лестерін алып жеке шаруашылы жргізуге ыты. Жергілікті кімшіліктерді арамаында жаа шаруашылы ожалытарын руа ажетті арнайы жер орлары жасалан. Оларды барлыына жер белгілі бір млшерде шектелген жеке меншікке, ал кбінесе траты пайдалануа немесе жала беріледі.

Мемлекет з шекарасындаы жерге толы ожа боландытан, бекітілген жер орын сатап дрыс иемдене отырып, тиімді пайдалануа ылы.

Жеке тлалар мен азаматтара, жер иеленушілер мен жер пайдаланушылара жер бліп немесе сатып аланда сол жерлерді тиімді пайдалануын адаалап отырады, оны реттелуі шаруа аралы жерге орналастыру жмыстары арылы жргізіледі.

азіргі кездегі шаруа аралы жерге орналастыруды мемлекеттік трыдан араанда крделі инжинерлі-экономикалы атынастардан ралады. Ол-жмысты басты ойылатын масаты: жер орларын тиімді пайдалану; жер рылымын ныайту; ндірістік тиімділігін жоарлату; жоспарлы трде пайдалануды ала жргізу; Кктал кштерін дрыс пайдалана отырып мол нім алуа келіп сотырады.

Шаруа аралы жерге орналастыру мынадай ктпейтін шешімдерді айындайды:

-кеістік кемшіліктерін: алабаралы, тебілдеулік, сыналасулы, пішін кеістіктеріні крделілігі, алаптар рамыны мамандандырылыа сйкес болмауы жне т.с.с. жоя отырып, шаруа (фермерлік) ожалытарын, акционерлік оамдар, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, ндірістік кооперативтер, жне т.б. ауылшаруашылы тауар ндірушілерді жер иеленушіліктерді жобаларын ру;

-мал азыы алаптарын пайдалану жніндегі сыныстар жасалан елді мекендерді, сіресе ауылдарды, жер шаруашылыын орналастыру жобалары;

-тау-кен, энергетикалы, баса да нерксіпорындары мен йымдара, мемлекеттік жне жеке шаруашылы мтаждара жер бліп беру жобалары;

-экономикалы жаынан тиімді жне экологиялы трыдан ауіпсіз ауыл шаруашылы алаптарды жасарту, жаа жерлерді-игеру, блінген жерлерді алпына келтіру жніндегі жобалар.

Жер пайдаланушылы жне жер иеленушілік жйесін жетілдіру, бкіл жер рылысын айта алыптастыру ісіне жне жер ресурстарыны пайдалануына ойылатын жаа атал талаптара байланысты шаруа аралы жерге орналастыру рашанда осындай крделі міндеттер жктеліп отырады.

Ауыл шаруашылыында жалпы німні клемін арыттыру здіксіз факторлады дамыту, ылымыны жаа трін енгізу, алдыны атарлы технологияларды енгізу жне ндірістік ресурстарды тиімді пайдаланудан іске асады.

Бл крделі мселелерді шешімі шаруа аралы жерге орналастыру жобасынан айын крініс табады. Территорияны дрыс йымдастыру кезінде, ылыми негіздерді, шаруашылыты мамандануын анытау, йымдасан шаруашылыты рылымын, шаруа аралы байланыстарды орнытыру, аймата инженерлі жабдытарды дамытуа жне орналастыруа ммкіндік береді.

азіргі кездегі шаруа аралы жерге орналастыру жмыстары мемлекеттік трыдан араанда крделі инженерлі-экономикалы атынастардан рылады. Ол жмысты басты ойылатын масаты-жер орларын тиімді пайдалану, жер рылымын ныайту, ндірістік тиімділігін жоарлату, жоспарлы трде пайдалануды ала жргізу, Кктал кштерін дрыс пайдалана отырып мол нім алуа итермелейді.

Шаруа аралы жерге орналастыруды негізі жер боландытан ала ойылатын жоспар бойынша жер иеленушілер мен жер пайдаланушылар арасындаы атынастар реттеледі, жйеленеді.

азіргі кездегі осы жадайларды реттеп жер реформасын жзеге асыру шін келесі жмыстарды атару кзделеді:

-ауыл шаруашылыы мен халы шаруашылыында пайдаланып отыран жерлерге жаа осымша жерлерді игеру, оны масатын анытау, айналыма осу ажеттілігі;

-жаа жер иеленушілерді ру, брыны жер пайдаланушыларды ркендеуін адаалау, жетімсіздік жадайларын реттеуді айта ру;

-жекешелендіру арылы, К жйелерін айта рып шаруашылы рылымдарыны жердегі пайдаланымына басшылы ету;

-мемлекеттік, жекешелік, оамды ажеттілікке жер блу арылы ауыл шаруашылыында пайдаланбайтын жер орларын реттеу, салалау;

ШАРУАШЫЛЫТЫ ЖАЛПЫ ТАБИИ КЛИМАТТЫ ЖАДАЙЫ