Тланы психологиялы теориясы» пніне арналан тест сратары
Дені сау адамны психикалы дамуыны фактлері мен задылытарын зерттейтін психология ылымыны бір саласы-
А) Даму психологиясы
В) Балалар психологиясы
С) Зоопсихология
Д) Педагогикалы психология
Е) Арнайы психология
. Шынды жадайа сай келмейтін ктерікі, уанышты кіл-кй-
А) эйфория
В) эгоизм
С) фрустрация
Д) инфантилизм
Е) ыырлы
Белгілі бір іс-рекет орындаудаы тланы жеке дара асиеті-
А) абілет
В) темперамент
С) мінез
Д) ызыушылы
Е) зейін
. Адам санасыны айналадаы обьектілерді, болып жатан былыстар мен процестерді ішінен керектісін бліп алып, солара траталуы –
А) зейін
В) ес
С) ойлау
Д) иял
Е) абілет
. Адамны тез арада дрыс шешім абылдай алу абілеті:
А) ойлау клемі
В) ойлау тередігі
С) ойлау жылдамдыы
Д) ойлау иілгіштігі
Е) сыни трыда ойлау
Крделі мселені тереіне ілу
А) ойлау тередігі
В) ойлау клемі
С) ойлау жылдамдыы
Д) ойлау иілгіштігі
Е) сыни трыда ойлау
Адамны белгілі бір топ, жымдаы тртіп жйесі мен нормаларын мегеру барысындаы леуметтік тжірибе жинатауы мен белгілі леуметтік ортаа бейімделуі-
А) леуметтену
В) даму
С) трбие
Д) оу
Е) жаттыу
.Адама жас жне жынысты ерекшелігіне сай берілетін статус-
А) табии
В) таайындалан
С) жре пайда болан
Д) ксіптік
Е) леуметтік
Баланы психикалы дамуыны задылытарын зерттейтін психологияны бір саласы-
А) Балалар психологиясы
В) Даму психологиясы
С) Зоопсихология
Д) Салыстырмалы психология
Е) Педагогикалы психология
Азаны репродуктивті ерекшелігіне сай оны рпа жаластырудаы морфофункциональды бейнесі-
А) жыныс
В) за
С) лты
Д) жауапкершілігі
Е) миы
леуметтік тіршілік иесі ретіндегі адамны рухани белсенділігіні е жоары дегейі-
А) сана
В) психика
С) рефлекс
Д) анализатор
Е) рецептор
арым-атынасты тапшы болуынан бала дамуыны артта алуы-
А) госпитализм
В) фрейддизм
С) бихевиоризм
Д) эгоиз
Е) аутизм
Автономды сйлеуді пайда болатын кезеі-
А) нрестелік ша
В) сбилік ша
С) мектепке дейінгі ша
Д) кемелдену
Е) жаа туан ша
. Нрестелік шатаы баланы «жетекше рекеті»-
А) эмоционалды атынас
В) ойын
С) ебек
Д) оу
Е) бейнелеу
Мектеп жасына дейінгі баланы «жетекші рекеті»-
А) ойын
В) ебек
С) еліктеу
Д) жаттыу
Е) бейнелеу
Балалар психологиясы ылым ретінде…… арастырады .
А) Балалы кезе бойындаы психика дамуын
В) Бала дамуы задылытарын .
С) Бала психикасын даму аидасын
D) Нресте психикасы дамуын
Е) Психикалы даму теориясын
.Адам тртібі мен психикасында байалатын санды жне сапалы згерістер рдісі-
А) Даму
В) су
С) айта жаару
D) Задылы
Е) Сапа
Дамуды баса да згерістерден ерекшелендіретін негізгі сапалар:
А) Задылы, баыттылы
В) Гетерохондылы, ртрлілік
С) Сензитивтілік, баыттылы
D) Жоспарлы, ртрлілік
Е) йлесімділік, дегейлік
Белгілі бір психикалы ызметті жетілуі барысындаы санды згерістер, бл-
А) су
В) Даму
С) Жетілу
D) Механизм
Е) алыптасу
. Азаны жекелей дамуында жне зат алмасу трлерінде айталанып, рпатан рпаа берілетін асиеті-
А) Тым уалау
В) Фактор
С) Орта
D) Іс рекет
Е) Белсенділік
. Адам дамуыны жетекші детерминантары:
А) Психикалы даму факторлары
В) Даму ралы
С) Даму жадайлары
D) Даму ортасы
Е) Тымуалаушылы
Адам дамуында оны айнала оршаан оамды, материалды жне рухани жадайлар, бл-
А) Орта
В) рал
С) Фактор
D) былыс
Е) рдіс
2.Я.Моренко сынан діс.Онда топтаы тларалы атынас рылымын сан жне графика арылы бейнелейді. Ол рылым социометриялы критерийді олданып, мшелерін зара сайлаудан жне мшелер санынан шыады:
А) социометрия
В) тестілеу
С) абілеттілік
Д) сендіру дістері
Е) ертегітерапия
3.Топты наты сипаттамаларын ттас рылым трінде беретін діс:
А)социометрия
В)дістеме
С)абылдау
Д) дидактика
Е)трбиелеу
4.Шаын топтардаы тлараалы атынастарды зерттеуге социометриялы тестілер кмегімен алынатын нтижелерді математикалы деуді графикалы бейнелеу:
А) социограмма
В)социометрия
С)тестілеу
Д)эмпатия
Е)перцепция
5.Билік жне авторитетті млшерден тыс дріптейтін ,сонымен атар алыптасан тртіпті бзушылармен аянбай кресетін тлалар трі:
А) авторитетті тла
В)тла
С)либерал тла
Д)демократ тла
Е) абілетті тла
6. Жан-жаындаы адамдарды зіні ыпалына мейлінше баындыруа мтылатын мінезді леуметтік психологиялы трлері:
А)авторитеттік
В)либералды
С)демократиялы
Д)индивидуалды
Е)леуметтік
7.зіні оамда алатын лауазымына, ызметіне т.с.с. негізделетін тла серлері:
А) авторитет
В)индивид
С) статус
Д)билік
Е)маызы
8.Бірлесіп іс-рекет жасауда баса тлаа жауапты шешім абылдау ыын тану:
А) авторитет
В)индивид
С) статус
Д)билік
Е)маызы
9. Зорлы жасамай баса адамдарды іс-рекеттерін санасын баыттап отыратын адам абілеттілігіні ерекше трлері:
А)авторитет
В)тла
С)индивид
Д)роль
Е)билік
10.зін-зі ерекше баалайтын ,зін-зі сйетін менмен, зім білгіш санайтын мінездер:
А)амбициозды
В)акцентуализация
С)алгоритм
Д)альтруизм
Е)амбивалентность
11.Антика дуірінде Феофраст мінездеулер анша сериялы суреттемелерден трады:
А)30
В)20
С)10
Д)15
Е)4
12. Іс-рекеттерде жне сйлеуде зін-зі кеміту, дейі тк білмес бола алу:
А) мысылдау
В)бос сйлеушілік
С)жаымпаздану
Д)кнімпазды
Е)алыпа тспегендік
13.Жаымсыз атынас деп анытау:
А)жаымпазды
В)мысылдау
С)бос сйлеу
Д)ятсызды
Е)стамсызды
14.Бір сарынды за жне ойланбай сйлеушілер:
А)бос сйлеушілер
В)жаымпазды
С)мысылдау
Д)кнімпазды
Е)ятсызды
15. Орынсызды тртіпті трбиелеген деп анытау:
А)алыпа тспегендік
В)бос сйлеушілік
С)мысылдау
Д)жаымпаздану
Е)ятсызды
16. айткен кнде ризашылы тудыруа орынсыз мтылу:
А) жаымпазды
В)алыпсызды
С)ятсызды
Д)мысылды
Е)жаымпазды
17.ятсыз іс-рекеттерге еру , депсіз ойлау
А)Еркеше батылды
Б) кнімпазды
С)алыпа тспегендік
Д)ятсызды
Е)мысылды
18.Сйлеудегі стамсызды деп анытау
А) Бос сйлеушілік
В) ятсызды
С)мысылды
Д)кнімпазды
Е)алыпа тспегендік
19. тірік гімелерге , хабарлара сендіруге тырысатындар:
А)хабарлауды сюшілер
В)мысымшылдар
С)кнімпаздар
Д)бос сйлеушілер
Е)ятсыздар
20. Жалан да шін зіні жасы атына немрайлы арау:
А)ятсызды
В)бос сйлеушілік
С)мысылшылды
Д)ятсызды
Е)ерекше батылды
21. Жалан атаа марлы:
А)са-тйекшілдік
В)мысылшылды
С)бос сйлеушілік
Д)кнімпазды
Е)ятсызды
22. Жаымсыз тентектік:
А) арсызды
В)кпсздік
С)мысылшылды
Д)санасызды
Е)сарады
Глоссарий
Адамды биологиялы тр ретінде баытты трде зерттеу Карл Линнейді ебектерінен басталады, ол адамды приматтар отрядындаы Homo sapiensжеке трі ретінде бліп крсетеді.
азіргі антропологияны рылым ш негізгі блімнен: адам морфологиясы (физикалы типті жеке згергіштігін, жас ерекшелігін – шала кезден крілікке дейін, жынысты диморфизмді оса, мір мен ызметті згеруіне арай адамны физикалы дамуыны згеруін зерттейді), антропогенез жайлы зерттеу (ширек кезеде адамны жаын аталары мен адам табиатыны згеруі), ол приматтарды тану, адамны эволюциялы анатомиясы жне палеоантропология (адамны алды трлерін зерттейтін) жне нсілтанудантрады.
Жеке адам – индивид, субъект, тла, даралы ымдарыны бірлігінен трады.
Тла – ол траты психологиялы сипатамалар жйесінде алынан наты адам. Ондай сипаттамалар оамды байланыс пен атынастарда крініс беріп, адамны зі мен оны оршаандар шін маызды орын алады, оны адамгершілік ылытарын айындайды жне оны зіне, ортасы шін маызды мнге ие.
Тла – табии жаынан леуметтік, лдеайда траты, жре пайда болатын мотивациялы ажеттілік, атынастар жйесін райтын крделі психологиялы рылым, леуметтік асиеттерді жиыны.
Индивид – адамны белгілі текке атысы (адам тегі – homo sapiens), сол текті табии, зіндік асиеттерін іске асырушы.
Субъект– белсенді, бірттас адам.
Даралы – айталанбас, баса адамдара самайтын ырларымен сипатталатын адам.
Онтогенез – жеке организмні даму процессі жайлы ылым. Осы баытта адамны жас, жынысты, конституционалды жне нейродинамикалы ерекшеліктері зерттеледі.
Интроверт (ЮНГ бойынша) - бл адам сезімтал жне идеалист зіні ой-шыры мен ызыушылыымен танытады. Ішкі мірін иялмен байытады.
Экстроверт (ЮНГ бойынша) - бл адам міріні тжірибесінде байаыштыымен крінеді, р зата нысанды кзараспен араумен атар ызыушылыымен леуметтік ортада аыл-оймен танылады.
Экстроверсия жне интроверсия - адамны сырты мірге бейімделуіні психологиялы тсіл болып табылады. Бір жадайда субъектіні зі (ішкі шынайылы), ал баса жадайда ол объект (сырты шынайылы).
Адаптация- индивидті леуметтік орта жадайына бейімделуі.
Агрессия- кшті жаымсыз эмоциялар- ашулану, жек кру, жауласуымен байланысты айналадаы адамдара дене жне психикалы жараат салу рекеті.
Мінез - рбір адамны жеке басына тн зіндік психологиялы асиеттер мен ерекшеліктерді жиынтыы. Мінез жеке адамны зіне тн ылы рекетінде, тіл атынасында траты алыптасатын дара ерекшеліктеріні жиынтыы.
Мінез-лы акцентуациясы - индивид мінезіні «лсіз жатары», алыптан шыу, психопатиямен шектелетін, трасыз кіл-кй, аладаушылы, эмоционалды байланыстарды тудыра алмайтын, кпешіл арым-атынас барысында жиі атыыса тседі. Мінез-лы акцентуациясы арнаулы дістемелермен диагностикаланады.
Апатия - трткі мен ызыушылыты лсіреуі, айналадаы оиалара немрайлы арау, эмоционалды лсіздік.
Апперцепция - заттар мен былыстарды абылдауды тланы дара ерекшеліктер мен психикалы жай кйлеріне, ткен тжірибесіне байланысты болуы.
Аффект - индивидті шынайы тлалы станымына сйкес келмейтін, ткір атыыс сезімінен туындайтын, бір стке бр ете алатын эмоционалды кй.
Бихевиоризм - /аылшын тілінен аударанда «тртіп»/ психиканы сырты ортаны серіне жауап реакциясы ретінде тсіндіретін американды психологияны бір баыты.
Зейін - адам санасыны маызды объектіге шоырлануы.
Ерік - адамны з мінез-лын мегере алу асиеті.
абылдау - сырты дние заттары мен былыстарыны сезім мшелеріне тікелей сер етуінен миымызда ттастай бейнеленуі.
арым-атынас – адамны оамны мшелері ретіндегі зге адамдармен зара рекеттестігіні спецификалы трі, арым-атынаста адамны леуметтік атынастары жзеге асады. арым-атынас барысында тлааралы атынастар алыптасып, туындап, жзеге асып отырады.
Темперамент - жйке жйесіні тума асиеттерінен туындайтын адамны жеке згешеліктеріні бірі. Ол адамдарды эмоциялы озыштыынан, имыл озалысынан, жалпы белсенділігінен жасы байалады.
Генотип - азаны генетикалы конституциясы.
Интериоризация - сырты наты іс-рекетті саналы ішкі рекетке айналуы.
Экстериоризация - ішкі іс-рекетті сырты рекетке ауысуы.
Остракизм - кейбір адамны кпшілік арасында сыйымсыздыынан жымды атынастан шектеліп алуы.
Пикник - кілді, йірше, гімешіл, ртрлі иыншылыа бола жасымайтын адамдар.
Астеник - кбіне тйы, оашалананды нататын, дайы ойа шомылып жретін адамдар.
Атлетиктер - стамсыз, длей келеді.
Вербалды тілдесу - табалы жйе ретінде сз абылданады.
Вербалды емес тілдесу - е алдымен кру-озалыс жйесіне байланысты ым-ишара, пантомимика пайдаланылады.
Интероцептік тйсіктер - денені ішкі процестеріне байланысты, яни ішек, арын, жрек, ан тамырларын жне т.б. атпарларындаы тітіркенуді миа жеткізіп отырады.
Проприоцептік тйсіктер - денені кеістіктегі алпы жніндегі апараттармен амтамасыз етіп, адам озалысыны сезімдік негізін рап, оларды реттеп отырады.
Экстероцептік тйсіктер - сырты дние апаратын адам сезіміне жеткізу жне оршаан ортамен здіксіз байланысты орнату болып табылады.
Сенсибилизация - талдаыштрды зара ыпалы серінен сезгіштікті артуы.
Синестезия- Тітіркендіргіштіктерді сезім мшелеріні біреуінде тйсік туызуды орнына, сол стте баса тйсіктерді пайда болуына жадай жасау.
Галлюцинация - жйке жйесіні ауруа шалдыуына байланысты жалан, теріс бейнелер туындауы.
Реминисценция - абылдауды ізін ала мытылан материал біршама уаыт туімен айта еске оралуы.
Индуктивті ой орытындылары - жеке факторларды негізінде орытынды жасау, жалпы пікір айту.
Дедуктивтік ой орытындылары - жалпы ережеден жеке орытынды жасау.
Ойлау- сырты дние заттары мен былыстарыны адам миында жалпы жне жанама трде бейнеленіп, сз арылы сырта жаыртылуы.
Логикалы ойлау - ой орытындыларыны объектив пікірлерге негізделген процесі.
Логика - дрыс ойлауды формалары мен задары туралы ылым.
Аглютинация - бірнеше заттарды жеке элементтері мен блшектеріні бір бейнеде осылуы.
Акценттеу - тзіліп жатан бейнедегі андай да бір элементті алыптан тыс кейпімен кзге тсуі.
Идентификация- дара адамны зін баса адамдармен теестіре, оам талабына сай болуы ниетімен алыптасу процесі.
Персонализация- дара адамны з басыны баса адамдар мірінде адірі барын тсіне білуі, сонымен бірге, наты леуметтік топта зіні кісілік ммкіндіктерін іске асыра алуы.
Дріс кешені