Автоматты реттеуді принциптері

Басаруды принципі бойынша АБЖ-ін ш топа блуге болады:

- сырты серлер бойынша реттеу – Понселе принципі;

- ауыту бойынша реттеу - Ползунов-Уатт принципі (тйы АБЖ-де олданылады);

- тйы реттеу; байланыстырылан реттеу – бл жадайда АБЖ реттеуді тйы жне ашы контурын райды.

 

4.1.1 Сырты ауыту бойынша реттеу принципі

Ашы реттеуі бар АБЖ рылымды слбасы сер беруші блоктарды, реттегішті жне объектіні байланысы тізбекті болып табылады. Жйе ашы жйені беріліс функциясымен сипатталады. Онда кері байланыс (КБ) болмайды (4.1 суретті араыз).

 

 

4.1 сурет – Ашы реттеуді принципі

 

Артышылытары:

- белгілі ауытуда толы инварианттыа ол жеткізуге болады;

- кері байланыс болмаандытан жйені тратылы мселелері туындамайды.

Кемшіліктері:

- ауытуды лкен млшеріне компенсациялы каналдарды сйкес млшерін талап етеді;

- реттелетін объектіні параметрлерін згерту басаруда ате тудырады;

- тек сипаттамалары белгілі объектілерде ана олдануа болады.

 

4.1.2 Ауыту бойынша басару принципі

Бл жадайда жйе ашы жйені беріліс функциясымен жне тйісу тедігімен сипатталады.

Жйе жмысыны алгоритмі x(t) келіспеушілік атесін нлге тееуге негізделген (4.2 суретке араыз).

 

4.2 сурет – Ашы реттеуді принципі

 

ателерді пайда болуына себеп болан факторлардан туелсіз теріс табалы кері байланыс (ТТКБ) ол ателерді азаюына себеп болады.

Артышылытары: зін шаыран (реттелуші объект параметрлеріні немесе сырты шарттарды згерістері) факторлара туелсіз, ООС ателерді азаюына келеді.

Кемшіліктері:

-кері байланысы бар жйелерде тратылы мселесі туындайды;

-жйеде серлерге абсолютті инвариантты болуа ол жеткізу ммкін емес. Инварианттылыа жарым-жартылай жету (бірінші емес кері байланыстармен) жйені крделілейді жне тратылыты тмендетуге келіп сотырады.

 

4.1.2 Байланысан басару

Байланысан басаруды негізі – ауыту бойынша жне сырты серлер бойынша реттелуді екі принципіні байланысында. Бірінші канал тапсырмадаы реттелуші шаманы ауытуына сезімтал. Екіншісі берілген сигналдан тікелей басару рекетін алыптастырады (4.3 суретті араыз).

Артышылытары:

-ТТКБ-ды болуы жйені реттелуші объект параметрлеріні згерістеріне сезгіштігін тмендетеді;

- тапсырмаа немесе ауытуа сезімтал каналдарды осу КБ контурыны тратылыына сер етпейді.

Кемшіліктері:

-тапсырмаа немесе ауытуа сезімтал каналдарда детте, дифференциалдаушы буын болады. Оларды практика жзінде іске асыру иындатылан;

- барлы объектілер жылдамдыты ткізе бермейді.

 

4.3 сурет – Байланысан реттеуді принципі