дріс. IP-желілердегі адрестеу мен маршрутизациялау
IP дестесі дербестендіруді (адрестеу) ш механизмі бар:
– бірмекендік (бірадрестік)(unicast). Белгілі бір хост мекені (адресі) крсетіледі жне дл осы торап OSI эталонды моделіні біршама жоары дегейлеріне дестені жіберетінін анытайды;
– ке таратыштар (broadcast). Дестелер жергілікті желіні барлы пайдаланушыларына таратылады;
– кп адресті (multicast). Бл дестелер пайдаланушы топтара трлі желіастында сол мліметтер аынын алуа ммкіндік беретін арнайы адрес аралытарын олданады. Дл осы таратушыа бір дестені жіберуге ммкіндік береді, яни бірдестен бірнеше хосттарды абылдайды.
IP желілердегі адрес типтері. TCP/ IP желісіндегі р терминал ш дегей адрестерінен трады:
– физикалы (МАС-адресі) – ол арылы осы торап енетіндей жергілікті желі рылатын технологиямен аныталатын, торапты жергілікті адресі;
– желілік (IP-адресі), бкіл рылымды желі аралыында тораптарды біртекті етіп теестіруге олданылады;
– домендік аты (DNS-аты) – пайдаланушы жиі олданатын, торапты табалы идентификаторы
Жалпы жадайда желілік интерфейс бір мезгілде бір немесе бірнеше жергілікті адрестен, сондай-а бір немесе бірнеше домендік аттан труы ммкін.
IP-адрестерді класстары. IP-адрес 4 байттан трады, детте р байтты мні онды трде болатындай жне нктелермен блінген 4 сан трінде жазылады, мысалы : 128.10.2.30 – адресті онды трд жазылуы; 10000000 00001010 00000010 00011110 – осы адресті екілік трі.
IP-адрес астынан таайындалан 32 битті ай блігі желі нміріне, ал ай блігі торап нміріне тиісті? Бл мселені шешуде бірнеше нсаларды сынуа болады.
Е арапайым нсада адресті 32 биттік рісіні брі алдын ала екі блікке блінеді, тедей блінуі міндетті емес, біра тиянаталан зындыта болуы тиіс, оларды біреуінде міндетті трде желі нмірі, ал басасында тораптікі орналасады. Мндай адрес рылымы лі олданыста болмаан.
Баса дісжелі мен нмір арасындаы шекараны икемді орнатуа ммкіндік беретін маскаларды олдануа негізделген. Бл жадайдаы маска – бл IP-адрес жбында олданылатын сан; масканы екілік жазбасы IP-адресте желі нмірі ретінде тсіндірілетін ш разраядтаы бірліктер тізбегінен трады. Желі нмірі адресті аншалыты толытай блігі боланымен, маскадаы бірліктер здіксіз тізбекті рауы ажет. Маскадаы бірліктер мен нлдер тізбектіліктері арасындаы шекара IP-адрестегі торап нмірі мен желі нмірі арасындаы шекарамен сйкес келеді. Мндай тсілде адрестік кеістік трлі лшемдегі кптеген желілерді жиынтыы ретінде арауа болады.
Желілерді бірнеше класстары енгізіледі жне р класс шін зіні лшемі аныталан. 2.1 суретте IP-адресті рылымы крсетілген.
2.1- сурет. IP-адрес рылымы
Егер адрес нлден басталса, онда бл адрес А классына жатады. А классыны желілері желілік адрес рісі шін 8 биттен жне хост рісі шін 24 биттен транымен, олар бірнеше лкен желілерді олдануа арналан, ол жетімді желілер 126, ал ол жетімді хосттар 16 777 214 (224).
Егер адресті алашы екі биті 10-а те болса, онда бл адрес В классына жатады. В классты адрестерінде: желіні жне торапты нмірлері астында 2 байттан апарылады. Адрестерді бл классы хост пен желі арасындаы адресстік кеістікте жап-жасы келісімге ие, ол жетімді желілер 16 384, ал ол жетімді хосттар 65 534 (216).
Егер адрес 110 биттер тізбегінен басталса, онда С классына жатады. Мндай жадайда желі нмірі астына 24 бит оршалады, ал торап нмірі астына – 8 бит. Сети класса C класс желілері біршама ке таралан, біра та олардаы (хост) торап саны 28 (256) мнімен шектелген.
Егер адрес 1110 тізбектігінен басталса, онда ол D классына жатады жне ерекше (multicast)топты адресті білдіреді. Топты адрес жалпы жадайда трлі желілерге жататын, (желілік интерфейстерді) торап топтарын сйкестендіреді. Топа кіретін интерфейс деттегідей жеке IP-адреспен таы бір топты адресті абылдайды. Егер дестені тарату кезінде адресс белгісінде D классы крсетілсе, онда мндай пакет топа кіретін барлы тораптара жеткізілуі тиіс.
Егер адрес 11110 тізбектігінен басталса, онда бл адресс Е классына кіреді. Бл классты адресстері болашата олдану шін саталан.
Баытты протоколдар дестелерді тарату кезінде е жасы баытты тадауда маршрутизатор ретінде олданылады. Баытты протоколдар мліметтер дестесі таырыпшасыны форматын анытайды. Дестелер таырыпшаларында апарат бар, оны маршрутизаторлар дестелерді керекті баытта ретрансляциялауды тадау шін оладанады. Бл тадау таайындау желілері адрестері мен баыттау кестесіндегі тиімді баытты іздеу негіздерінде жзеге асырылады.
Баыттауды протоколдары, яни динамикалы баыттауды рдістерін басару протоколдары баыттау кестесін руа жне жаарту шін олданылады. Бл протоколдар маршрутизаторлар арасындаы баыттар туралы ызметтік мліметтер алгоритмін бейнелейді. TCP/IP желілерінде осы масаттар шін RIP, OSPF протоколдарын олданады.
Баыттауды протоколдары баыттау кестесіні автоматты трде рылуына арналаан, ал оларды негізінде желілік дегейді дестелеріні жылжуы жзеге асырылады.
азірде IP желілері динамикалы баыттауды протоколдарыны екі негізгі типін олданады – ашыты-векторлы баыттау жне арна кйіне байланысты баыттау.
ашыты-векторлы баыттау тіркелген транзиттік бліктер санына жауап береді, бл алгоритмде е жасы баытты анытау шін баыттаыштар(маршрутизаторлар) олданылады.
Баыттау арна кйіне байланысты, е алдымен баыттаыш стайтын интерфейс кйін озайды(яни, байланыс бар немесе жо екендігін). Арна кйіні баыттаыштары топология кестесін олдайды, ал ол топоплогия кмегімен желіні толы бейнесі рылады. Бл баыттау жайлы апаратты жаару трафигіні жіберілетіндігін білдіреді жне ол топология кестесін кез-келген интерфейс осыланда немесе ажыратылан кезде ана жаартады.
Желі кзінен белгіленген желіге дейінгі дестені озалуыны тапсырмасы р баыттаышта екі тапсырмаа блінеді: баыттаыш кестесі бар дестені делуі; баыттаыш кестесіні рылуы.
Баыттаышты протоколдарыны таайындалуы екінші тапсырманы автоматты шешілуінен трады. Бл баыттаыштар шін желілер рылымды желіні топологиясы жайлы арнайы ызметті апараттармен ауыстырылады, оларды негізінде р баыттаыш белгіленген тораптара баыт тадайды. Баыттау протоколы баыттаыштарда бір бірімен сйкестендірілген баыттау кестелерін ру тиіс, яни бл дестені бастапы желіден белгіленген желіге дейін соы адама дейін жеткізілуін амтамасыз етеді.
RIP баыттауыны ішкі протоколы. Бл протокол салыстырмалы трде лкен жне біршама біртекті желілерге арналан. (Белмана-Форд алгоритмі). OSPF протоколы (Дикстр арылы сынылан алгоритмдер) баыттауды ішкі протоколы ретінде RIP-ті баламасы болып табылдаы. OSPF баыт кйі протоколынан трады. (метрика ретінде – ызмет сапасы коэффициенті олданылады). р маршрутизатор автономды жйені (ауыстырып-осыштарды) барлы баыттарыны барлы интерфейстеріні кйі жайлы тгел апарата ие. IGRP протоколы 80 жылдарды ортасында бкіл кп протоколды баытаыштар шін CISCO фирмасымен жасалан. IGRP кптеген баыттаыштара зіні жмысын нсап отыруа ммкіндік беретін протоколдардан трады. BGP протоколы IBM жне CISCO компаниялармен делген. BGP-ды негізгі масаты –транзиттік трафикті ысарту.
Баыттау тсілдері. азіргі тада желілерде ДК-мен баыттау протоколдары олданылады, жне оларды негізінде келесідей баыттау тсілдеріні бірі жзеге асырылады: млдір баыттау; бірадамды баыттау; дерек кзінен баыттау.
Млдір баыттау Ethernet жне кейбір Token Ring желілерінде орнатылан барлы кпірлерде олданылады. Бл діс негізінде мына аида жатыр: дестені немесе кпірді зі арылы емес, ол арылы жіберіледі, десте тарату баыты жайлы белгісіз болуы тиіс. р кпір бір желіден бкіл тіркелген желілерге олар абылдаыш адрестерге жеткенше дестелерді жіберіп отырады. Дестелерді желі бойынша озалуы масатты рекет емес.
Бірадамды баыттау дісі - TCP/IP желілерінде олданылады. р баыттаыш (маршрутизатор) жне шеткі торап дейтаграмманы тарату адамыні тек біреуін тадауа атысады. Баыттау (маршрутизация) кестесіні р бір атарында дейтаграмманы жіберуге ажетті келесі баыттаышты бір ана IP-адресі крсетіледі.
Дерек кзінен баыттау кезінде баытты тадау таратышты шеткі торабы немесе дестені жру жолындаы бірінші баыттаышепн жзеге асырылады. алан баыттаыштар тек тадалан жолды дейді. яни тиімді баытты тадау жауапкершілігі желіге емес, таратыш-торапа немесе бірінші баыттаыша міндеттеледі.
Негізгі дебиеттер: 1[94 – 104], 3[146 – 154].
осымша дебиеттер: 11[29 –39].
Баылау сратары:
1. IP-адрестеріні андай типтері мен кластарын білесіз?
2. Маршрутизация хаттамаларыны маршрутты хаттамалардан айырмашылыы андай?
3. Араашыты-векторлы маршрутизация мен каналдар жадайыны маршрутизациясы неге жауап береді?
4. Маршрутизацияны андай дістерін білесіз?
5. Айын маршрутизация нені білдіреді?