Юдин В.П. Центральная Азия в XIV-XVIII веках глазами востоковеда. Алматы, 2001.
ч. 1 ... ч. 6 ч. 7 ч. 8 ч. 9 ч. 10
Тест тапсырмалары.
1. Орта асырлардаы азастанны тарихы ай асырлар аралыын амтиды?
a) І–Х асырлар
b) ІІІ–ХІХ асырлар
c) VI–ХVII асырлар
d) Х–ХV асырлар
e) ІХ–ХVІ асырлар
2. Трік аанаты ай жылы рылды ?
a) 452-жылы
b) 542-жылы
c) 552-жылы
d) 562-жылы
e) 565-жылы
3. Тріктерді алашы ааны кім болды ?
a) Білге
b) Бумын
c) Ман
d) Естеми
e) Кл-тегін
4. Тріктер 563-567 жылдары парсылармен одатасып, ай мемлекетті таландады ?
a) Авар аанатын
b) ытайдаы Суй мемлекетін
c) Византияны
d) Эфталиттер мемлекетін
e) Соды елін
5. Трік аанатындаы халыты басым кпшілігін раан тайпаны крсетііз.
a) Теле (тирек)
b) йсін
c) алы
d) Жужань
e) Тргеш
6. Кне тріктерді тл жазуы алай аталды?
a) Санскрит
b) Руналы жазу
c) Соды жазуы
d) Иероглиф
e) Сына жазу
7. 552-жылы рылан ерте феодалды мемлекетті крсетііз.
a) йыр аанаты
b) Тргеш аанаты
c) Батыс Трік аанаты
d) Шыыс Трік аанаты
e) Трік аанаты
8. «Руналы жазуды» ерте орта асырларда ай тайпалар пайдаланды ?
a) Содылытар
b) Парфиялытар
c) Тріктер
d) Енисей ырыздары
e) Арабтар
9. Кне тріктерді ліпбиі (алфавиті) неше ріптен трды ?
a) 15 ріптен
b) 24 ріптен
c) 38 ріптен
d) 45 ріптен
e) 54 ріптен
10. Трік аанаты Батыс трік жне Шыыс трік аанаттарына ай жылы блінді ?
a) 552-жылы
b) 567-жылы
c) 603-жылы
d) 682-жылы
e) 704-жылы
11. Батыс Трік аанатыны орталыы болан аланы крсетііз.
a) Тараз
b) Суяб
c) Алмалы
d) Баласан
e) Испиджаб
12. Батыс Трік аанатындаы саяси билік шін тартыс ай тайпаларды арасында жргізілді ?
a) Дулулар мен нушебилерді
b) Жікілдер мен ямаларды
c) Тріктер мен тргештерді
d) арлтар мен иматарды
e) Оыздар мен ыпшатарды
13. Батыс Трік аанатында арапайым халы кілдерін алай атады ?
a) Кл еркіндер
b) Тархандар
c) ара бдундар
d) Бйрытар
e) Жасауылдар
14. Батыс Трік аанатында бйрытар мен тархандар андай іспен айналысты?
a) Діни іспен
b) Егіншілікпен
c) скери іспен
d) Мал сірумен
e) Сот ісімен
15. Батыс Трік аанатыны халы неше тайпадан ралды ?
a) 7 тайпадан
b) 8 тайпадан
c) 10 тайпадан
d) 15 тайпадан
e) 24 тайпадан
16. VI–ХІІ . аралыын амтитын кезе ортаасырлы азастанны тарихында андай атаумен белгілі ?
a) арл кезеі
b) ыпша кезеі
c) Монолды кезе
d) Трік кезеі
e) Отаршылды кезе
17. «Трік» этнонимі алаш рет ай жазба деректерде кездеседі ?
a) 542-жылы ытайлы деректерде
b) 523-жылы парсылы деректерде
c) ІІ асырдаы Птолемейді «География» кітабында
d) 751-жылы араб жазбаларында
e) 980 жылы орыс жылнамаларында
18. Трік аанатында анауда болан малшы ауым алай аталан ?
a) елтебер
b) шад-ттік
c) ара бдун
d) тархан
e) беклер бегі
19. 603-704 жылдары мір срген ерте феодалды мемлекетті крсетііз.
a) йыр аанаты
b) Тргеш аанаты
c) Батыс Трік аанаты
d) Шыыс Трік аанаты
e) Трік аанаты
20. «Клтегін» ескерткішіндегі жазуды оылу пиясын ашан даниялы алымды крсетііз.
a) Бартольд
b) Кастанье
c) Кляшторный
d) Томсен
e) Мелиоранский
21. Тргештер туралы алашы деректер ай ескерткіштерде кездеседі ?
a) Грек тарихшысы Геродотты ебектерінде
b) Парсылы деректерде
c) Араб саяхатшыларыны жазбаларында
d) Еуропалы зерттеушілерді ебектерінде
e) Клтегін ескерткішінде жне ытайлы жазбаларда
22. 704-756 жылдары Жетісу мен Отстік азастан жерінде мір срген мемлекетті крсетііз.
a) йыр аанаты
b) Тргеш аанаты
c) Батыс Трік аанаты
d) Шыыс Трік аанаты
e) арл аанаты
23. Жазба деректер бойынша тргештер ай зендерді бойында мір срді?
a) Сырдария, мудария
b) Ертіс, Орхон, Енисей
c) Еділ, Жайы
d) Іле, Шу, Талас
e) Есіл, Нра, Сарысу
24. Тргештерді алашы ааны кім болды?
a) Бумын
b) Ешбар Елтеріс
c) шелік
d) Клтегін
e) апаан
25. 751-жылы тргештер арабтармен бірлесе отырып, Тараз аласыны маында (Атлах) кімдерге соы берді ?
a) йсіндерге
b) Содылытара
c) арлтара
d) ытайлара
e) араытайлара
26. Тргештерді ай аанына арабтар «сзеген» деген ата берді ?
a) шелік аана
b) Слы аана
c) Тон жабуа
d) тлы Елтеріс аана
e) Саал аана
27. 756-жылы Тргеш аанатыны орнында андай мемлекет рылды ?
a) Селж мемлекеті
b) Соды мемлекеті
c) арл мемлекеті
d) Оыз мемлекеті
e) йыр мемлекеті
28. арл мемлекетіні хронологиялы кезеін крсетііз.
a) 552-603 жылдар
b) 603-704 жылдар
c) 704-756 жылдар
d) 756-940 жылдар
e) 942-1210 жылдар
29. 840-жылы зін аан деп жариялаан арл билеушісін крсетііз.
а) Білге Кл адыр хан
b) Елюй Даши
c) Базар Арслан
d) Ешбар Елтеріс
e) Олша адыр хан
30. «Худуд л-алам» олжазбасы деректері бойынша арлтар елінде анша ала мен оныс болды ?
a) Он бес
b) Жиырма бес
c) Жиырмаа жуы
d) Он шаты
e) Елуден астам
31. арлтар екі асыра жуы уаыт бойы кімдерге арсы кресті?
a) ыпшатара арсы
b) Византиялытара арсы
c) Славяндара арсы
d) ырыздар мен йырлара арсы
e) Арабтара арсы
32. 751 жылы Тараз маындаы шайас кімдерді арасында болып тті ?
a) Тргештер ман арлтардлы
b) Тріктер мен парсыларды
c) Арабтар мен ытайларды
d) иматар мен ыпшатарды
e) арлтар мен оыздарды
33. арахандар мемлекетіні тарихы ай уаыттан басталады ?
a) 840-жылдан
b) 942-жылдан
c) 960-жылдан
d) 990-жылдан
e) 999-жылдан
34. арахандар мемлекетіні билеушілері Мауараннахра иелік ету шін Х .- аяы мен ХІ .- басында кімдермен соысты ?
a) Оыздармен
b) ыпшатармен
c) Монолдармен
d) Саманилер улетімен
e) араытайлармен
35. 1089-жылы Батыс арахан мемлекетіні шекарасына кіріп, оны астанасын басып алан билеушіні крсетііз.
a) Шыыс арахан мемлекетіні ханы Торыл хан
b) Саманилік билеуші бд л-Млік
c) ыпша ханы Кутб ад-дин Мхаммед
d) араытайлар горханы Елюй Дашы
e) Селж слтаны Млік-шах
36. арахан мемлекетінде са меншік иесіні з жерін бай жне ыпалды жер иелеріні немесе шенеуніктерді аморлыына беру дстрі алай аталды ?
a) Коммендация
b) Ихта
c) Вакуф
d) Музари немесе барзигар
e) ауымды жер иелену
37. арахан мемлекетінде «ихтадар» андай ыа ие болды ?
a) скери олбасшыны ыына
b) Тайпа ксемі ыына
c) Сот істерін жргізу ыына
d) Салы жинау ыына
e) Ханны кеесшісі ыына
38. арахан мемлекетінде мехтарлар, кімдер, раистар лауазымдарын кімдер иеленді ?
a) Хаанны тапсырмасын орындайтын елшілер;
b) оныстар мен алаларды басшылары;
c) Хат жргізушілер;
d) Мліметшілік ызметтерді оса атаратын почта
бастытары;
e) аржы-салы мекемесіні шенеуніктері мен басшылары;
39. Х–ХІІ . азастан аумаындаы ай мемлекетте ислам діні мемлекеттік дін болып жарияланды ?
a) Тргеш аанатында
b) арл аанатында
c) арахандар мемлекетінде
d) ыпша мемлекетінде
e) араытайлар мемлекетінде
40. ай жылы арахандар мемлекетіндегі билік араытайларды олына тті?
a) 942-жылы
b) 960-жылы
c) 1041-жылы
d) 1141-жылы
e) 1212-жылы
41. ХІІ асырда «лыс» ымы андай маынаны білдірді ?
a) Тайпа
b) Ру
c) Туыстас адамдарды жымы
d) Алашы ауымды оам
e) Халы
42. ХІІ асырды 2-ші жартысында керейіттер лысыны билеушісі кім болды ?
a) Есугей баадур
b) Таян хан
c) Торыл (Ван-хан)
d) Кшлік хан
e) Жама
43. 1007-жылы кереиттер мен наймандар ай дінді абылдады ?
a) несторианды баыттаы христиан дінін
b) православиелік дінді
c) конфуцийлік ілімді
d) буддизмді
e) зороастризмді
44. ХІІІ . басында Жетісуа наймандарды бастап келген ханды крсетііз.
a) Таян хан
b) Жама
c) Торыл хан
d) Кшлік хан
e) Елюй Даши
45. Тараз аласынан 18 шаырым жерде орналасан архитектуралы рылыстарды крсетііз.
a) озы Крпеш пен Баян слу мазары
b) Жошы хан кмбезі
c) Бабаджа хатун жне Айша бибі кесенелері
d) Алаша хан кмбезі
e) Ахмет Йассауи кесенесі
46. VIII . ортасында Жоары Ертіс пен Орхон аралыында «сегіз-оыз» деген атаумен пайда болан тайпаны крсетііз.
a) идандар
b) Жалайырлар
c) Керейіттер
d) Наймандар
e) Чжурчжэндер
47. Оыздарда скерді олбасшысы алай аталды ?
a) Жабу
b) Кюль-иркин
c) Шад
d) Елтебер
e) Сюбашы
48. Оыздарды Сырдария, Арал, Каспий бойындаы жерлерден ай тайпалар ыыстырды ?
a) иматар мен ыпшатар
b) Наймандар мен керейіттер
c) араытайлар
d) Монол тайпалары
e) Славяндар
49. Оыз мемлекетіні астанасын крсетііз.
a) Суяб
b) Баласан
c) Янгикент
d) Имаия
e) Сарайшы
50. Оыз мемлекеті туралы алашы деректер ай алымны шыармасында кездеседі ?
a) Гардизиды
b) Бируниды
c) Плано Карпиниды
d) л Якубиды
e) Мхаммед Хайдар Дулатиды
51. Оыздарда жоары билік иесі андай лауазымды иеленді ?
a) Сюбашы
b) Кл-еркін
c) аан
d) онтайшы
e) Жабу
52. Аыз бойынша ажалдан тылуды жолын іздеген орыт кім болды ?
a) Ислам дінін уаыздаушы
b) Оыз мемлекетіндегі билік иесі
c) обызшы, дарынды кйші
d) Шыысты белгілі алымы
e) «Жерйыты» іздеген дана, елді аморшысы
53. «Ябу (жабу)» сзіні маынасын крсетііз.
a) Оыз билеушіні титулы
b) Оыз дінбасыларыны титулы
c) Оыз аласыны атауы
d) Оыз мемлекетіні негізін алаан адам
e) Оыздардаы жетекші тайпа
54. иматар азастанны ай блігінде мекендеген ?
a) Солтстік-шыысында
b) Батыс блігінде
c) Отстігінде
d) Жетісуда жне Шыыс азастанда
e) Сырдария мен Арал теізі ірінде
55. Оыздар ай жылы Хорезмді жаулап алды ?
a) 1004-жылы
b) 1014-жылы
c) 1241-жылы
d) 1041-жылы
e) 1081-жылы
56. арахандар тсында пайда болан «ихта» сзіні маынасын крсетііз.
a) Мемлекетті билеушісі
b) аланы басарушысы
c) Салы жинау ыы
d) Шетелге жіберілген елшілік
e) асиетті соыс жариялау
57. ІХ–ХІ . Оыз конфедерациясы ай жерде рылды ?
a) Сырдария бойындаы жерлерде
b) Жетісу мен Шыыс Тркістанда
c) Еділ мен Жайы аралыында
d) Тянь-Шань маында
e) Балаш кліні солтстігінде
58. иматар туралы жазба деректер алдыран ХІ асырдаы парсы тарихшысын крсетііз.
a) Гардизи
b) л-Якуби
c) л-Идриси
d) Ибн л-Асир
e) білазы
59. «Дешті ыпша» сзі андай маынаны білдіреді?
a) ыпша бірлестігі
b) ыпша халы
c) ыпша даласы
d) ыпшатарды ару-жараы
e) ыпша билеушісі
60. ыпшатарды орыс жылнамаларында алай атаан ?
a) идандар
b) Печенегтер
c) Половецтер
d) Хазарлар
e) Еділ бларлары
61. ыпшатарда басты байлы болып не есептелді ?
a) ару-жара
b) Жылы
c) Жібек матасы
d) Асты, днді-даылдар
e) Аша, асыл тастар
62. араытайлар мемлекеті басшысыны лауазымы алай аталды?
a) Хан
b) Жабу
c) мір
d) Гурхан
e) Император
63. Ахмет Йассауиды ледер жинаы алай аталды ?
a) «Жами-ат тауарих»
b) «таду білік»
c) «Диуан-и лат-ат трік»
d) «Тарих-и Рашиди»
e) «Диуан-и Хикмет»
64. ІХ .- соы мен Х .- 1-ші жартысында мір срген Шыыс философы, Аристотельден кейінгі «екінші стаз» ретінде белгілі болан тркі алымын крсетііз.
a) Заратуштра
b) бу Насыр л Фараби
c) Махмд ашари
d) Йоллы-тегін
e) Рашид ад-Дин
65. ай ортаасырлы ебекті тркі халытарыны энциклопедиясы деп есептейді ?
a) Жсіп Баласаниды «таду білігі»
b) Бируниды «Ежелгі халытар энциклопедиясын»
c) Махмд ашариды «Диуан-и лат-ат трігі»
d) Ахмет Йассауиды «Диуан-и Хикметін»
e) Рашид ад-Динні «Жами-ат Тауарихын»
66. ХІ асырда жазылан «таду білік» ебегіні авторын крсетііз.
a) Жсіп Баласани
b) Ахмет Игінеки
c) бу Насыр л-Фараби
d) Махмд ашари
e) адырали Жалайыри
67. лы Жібек жолы бойындаы ірі сауда аласы Испиджаб ХІІІ . бастап алай атала бастады ?
a) Тркістан
b) Сауран
c) Сыана
d) Тараз
e) Сайрам
68. ай жылы Темучин салтанатты жадайда Шыысхан деген атпен монолдарды міршісі болып жарияланды ?
a) 1155-жылы
b) 1162-жылы
c) 1206-жылы
d) 1218-жылы
e) 1227-жылы
69. 1219-1224 жылдары Шыысхан скерлері ай айматарды баындырды ?
a) Солтстік ытайды
b) Маньчжурияны жне Кореяны
c) Орыс князьдеріні жерлерін
d) Орта Азия мен азастанды
e) Кавказды жне ырым тбегін
70. Шыыс рпатарыны жне кшпелі монол шонжарларыны жиналысы алай аталды ?
a) Кешіктен
b) Миршикар
c) Тмен
d) Кеес
e) рылтай
71. Монолдара табанды трде арсыласан Отырар аласыны билеушісін крсетііз.
a) айыр хан Иналшы
b) Мхаммед шах
c) Алып-Дерек
d) Атсыз
e) Кшлік хан
72. Шыысханы 1207-1208 жылдары Енисей ырыздары мен Сібірді отстігіндегі халытарды баындыран лкен баласын крсетііз.
a) Жошы
b) Шаатай
c) гедей
d) Тле
e) Батый
73. Жошы лысыны рамына енген жерлерді крсетііз.
a) Ертістен батыса арай Тменгі Еділ бойына дейінгі
жерлер
b) Шыыс Тркістан, Жетісу жне Мауараннахр
c) Жоары Ертіс, Тарбаатай, Батыс Монолия
d) Монолия, Солтстік-Батыс ытай
e) Орыс князьдіктеріні жері, Кавказ жне ырым
74. Шаатай лысыны рамына енген жерлерді крсетііз.
a) Ертістен Орал тауларына дейінгі жерлер
b) Батыс Монолия мен Алтай, Тарбаатай жерлері
c) Еділ жне Жайы зендеріні аралыы
d) Солтстік ытай жне Монолия
e) Муереннахр, Жетісу жне ашар ірлері
75. гедей лысыны рамына енген жерлерді крсетііз.
a) Ертістен Орал тауларына дейінгі жерлер
b) Батыс Монолия, Алтай жне Тарбаатай
c) Солтстік ытай, Маньчжурия
d) Муереннахр, Жетісу жне ашар
e) ара теізді солтстігі, Еділ бойындаы жерлер
76. азастанны территориясы ай лысты рамына енген жо?
a) Жошы лысыны
b) Шаатай лысыны
c) гедей лысыны
d) Тлей лысыны
e) Батый лысыны
77. Шыыс хан тсындаы Монол империясыны астанасын крсетііз.
a) Янгикент
b) Отырар
c) Сарай-Берке
d) Сарай-Бату
e) араорым
78. Шыыс ханны ай рудан шыанын крсетііз.
a) ият-боржиген
b) Меркіт
c) Татар
d) Жалайыр
e) оырат
79. Шыыс хан дние саланнан кейін Монол империясыны лы ханы болып кім сайланды ?
a) Жошы
b) Шаатай
c) гедей
d) Кйік
e) Мке
80. Алтын Орда ашан рылды ?
a) 1162-жылы
b) 1206-жылы
c) 1227-жылы
d) 1242-жылы
e) 1480-жылы
81. Батый хан ран мемлекет алай аталды ?
a) Монол хандыы
b) А Орда
c) Батый хандыы
d) Ноай Ордасы
e) Алтын Орда
82. ай ханны билігі тсында Алтын Орда Монол империясынан ошауланып, тыш рет з атынан теге шыара бастады ?
a) Батый ханны
b) Берке ханны
c) Мегу Темір ханны
d) збек ханны
e) Жнібек ханны
83. Алтын Орданы ай ханы исламды мемлекеттік дін ретінде жариялады ?
a) Берке хан
b) Мке хан
c) збек хан
d) Жнібек хан
e) Тотамыс хан
84. збек ханны Алтын Ордада билік жргізген жылдарын крсетііз.
a) 1242-1257 жылдар
b) 1257-1266 жылдар
c) 1266-1280 жылдар
d) 1280-1282 жылдар
e) 1312-1342 жылдар
85. Алтын Орда мемлекетіні алашы астанасын крсетііз.
a) Сарай-Бату
b) Сарай-Берке
c) Сыана
d) Сарайшы
e) араорым
86. Алтын Орданы орталы аймаы ай ірде орналасты ?
a) Еділ зені бойында
b) Сырдария жне Арал теізі ірінде
c) Орталы азастанда
d) Шыыс азастанда
e) Жетісу ірінде
87. Алтын Ордада збек ханны билігі тсында андай оиа болды?
a) Туелсіз мемлекетке айналды
b) Ислам мемлекеттік дін болып жарияланды
c) з тегесі шыарыла бастады
d) Жеке лыстара ыдырады
e) «лы дрбеле» кезеі орын алды
88. Алтын Орда мемлекетінде скери істерді басарушыны алай атады ?
a) Баса
b) Узір
c) Беклер бек
d) Жасауыл
e) Білікші
89. 1380-жылы Куликово даласындаы шайаста орыс скерінен жеіліске шыраан Алтын Орданы тменбасын крсетііз.
a) Ахмет
b) Ноай
c) мір Темір
d) Тотамыс
e) Мамай
90. Шыыс Дешті ыпша аумаында ХІІІ . – ХV . басында андай мемлекет мір срді ?
a) Кшпелі збектер мемлекеті
b) Сібір хандыы
c) Моолстан
d) А Орда
e) аза хандыы
91. Шаатай лысыны жерінде 1269-жылы рылан туелсіз мемлекетті крсетііз.
a) Батый мемлекеті
b) Хулагу мемлекеті
c) Орда Ежен мемлекеті
d) Шайбан мемлекеті
e) Хайду мемлекеті
92. XIV . 1-ші жартысында Шаатай лысында отырышылыты дамытып, алаларды алпына келтіру ісі мен аша реформасын жргізген ханды крсетііз.
a) Берке хан
b) Ары-Ба хан
c) збек хан
d) Кебек хан
e) былай хан
93. Парсы жазба деректеріні мліметтері бойынша А Орданы алашы билеушісі кім болды ?
a) Жошы
b) Орда Ежен
c) Батый
d) Хайду
e) Тайба
94. А Орданы астанасы болан аланы крсетііз.
a) Сарайшы
b) Сарай-Берке
c) Алмалы
d) Орда Базар
e) Сыана
95. А Орда ай лысты жерінде рылды ?
a) Монол лысыны
b) Жошы лысыны
c) Шаатай лысыны
d) гедей лысыны
e) Тлей лысыны
96. А Ордада 1361-1375 жылдары билік жргізген ханды крсетііз.
a) Орда Ежен
b) Ерзен хан
c) Темір тылы
d) рс (Орыс) хан
e) Темір Млік хан
97. А Орданы соы ханы Бара ай жылдары билік жргізді ?
a) 1361-1375 жж.
b) 1376-1395 жж.
c) 1395-1401 жж.
d) 1414-1417 жж.
e) 1423-1428 жж.
98. Моолстан мемлекеті ай лысты жерінде рылды ?
a) Шайбан лысыны
b) Жошы лысыны
c) Шаатай лысыны
d) гедей лысыны
e) Тле лысыны
99. Моолстан мемлекетіні астанасы болан аланы крсетііз.
a) Тараз
b) Отырар
c) Алмалы
d) Баласан
e) ашар
100. Моолстан мемлекетіндегі е уатты тайпаны крсетііз.
a) Маыттар
b) ыпшатар
c) арлтар
d) Дулаттар
e) Керейіттер
101. Моолстан мемлекетіні 1348-жылы таа отыран алашы ханын крсетііз.
a) Тоылы Темір
b) Тоай-Темір
c) Орда Ежен
d) Есен Ба
e) мір Болатшы
102. Моолстан мемлекетіні рамына азастанны ай блігі енді ?
a) Жетісу, Отстік азастанны бір блігі
b) Батыс азастан, Еділ-Жайы зендеріні аралыы
c) Солтстік-Шыыс азастан
d) Солтстік, Орталы жне Шыыс азастан
e) азастанны бкіл территориясы
103. XIV .- 70-90 жылдары Моолстан мемлекетіні лсіреуіне андай жадай себеп болды?
a) Ойраттарды жорытары
b) мір Темірді жиі-жиі жорытар йымдастыруы
c) Ішкі феодалды талас-тартыстар
d) Мемлекеттегі хан билігіні лсіреуі
e) Мемлекет жеріні саяси бытыраылыы
104. XV . басында мір Темір рпатарыны ыпалынан тылып, Шу мен Талас зендеріні бойын айтарып алан Моолстан ханын крсетііз.
a) Уйіс хан
b) Есен-Ба
c) ызыр ожа
d) Жніс хан
e) Мхаммед хан
105. мір Темір Орта Азияда ай жылдары билік рды ?
a) 1360-1395 жылдар
b) 1365-1400 жылдар
c) 1370-1405 жылдар
d) 1375-1410 жылдар
e) 1380-1415 жылдар
106. мір Темір з билігіні тірегі ретінде ай дінді олдап отырды ?
a) Ислам дінін
b) Барлы діндерге бірдей олдау крсетті
c) Ешандай дінді олдаан жо
d) Будда дінін жне индуизмды
e) Несторианды лгідегі христиан дінін
107. мір Темір скерлеріні 1391 жне 1395 жылдардаы жорытары нтижесінде ай мемлекет таландалды ?
a) Алтын Орда
b) Дели слтандыы
c) Иран
d) Кавказ елдері
e) Осман тріктеріні мемлекеті
108. мір Темір ай тайпадан шыты ?
a) Меркіт тайпасынан
b) ыпша тайпасынан
c) Дулат тайпасынан
d) Барлас тайпасынан
e) Маыт тайпасынан
109. ай жылдары мір Темір Алтын Ордадаы Тотамыса арсы скери жорытар жасады ?
a) 1361 жне 1365 жылдары
b) 1371 жне 1375 жылдары
c) 1381 жне 1385 жылдары
d) 1391 жне 1395 жылдары
e) 1401 жне 1405 жылдары
110. мір Темір мемлекетіні орталыы болан аланы крсетііз.
a) Бхара
b) ргеніш
c) Ташкент
d) Самаранд
e) Отырар
111. 1428-1468 жылдар аралыы андай оиамен байланысты ?
a) Алтын Орда хандары мен мір Темір арасындаы
соыстар;
b) азатарды Моолстана кшуі;
c) аза-жоар соыстары жргізілді;
d) «Кшпелі збектер мемлекеті» мір срді;
e) аза жздері алыптасты;
112. Кшпелі збектер мемлекетіні билеушісі білайыр хан 1456-1457 жж. ай тайпалардан жеіліске шырады ?
a) Монолдардан
b) збектерден
c) азатардан
d) Ойраттардан
e) Сібір тайпаларынан
113. Кшпелі збектер мемлекетіні билеушісі білайыр хан ай жылдары билік жргізді ?
a) 1312-1342 жж.
b) 1396-1411 жж.
c) 1423-1428 жж.
d) 1428-1468 жж.
e) 1465-1480 жж.
114. Тарихи деректерде Кшпелі збектер мемлекеті басаша алай аталды ?
a) А Орда
b) Темір рпатарыны мемлекеті
c) Моолстан
d) Ноай Ордасы
e) білайыр хандыы
115. Мхаммед Шайбани кімні рпаы болды ?
a) білайыр ханны
b) мір Темірді
c) Орыс ханны
d) Бара ханны
e) Тоылы Темір ханны
116. Ноай Ордасыны негізін алаан, ноайларды Алтын Ордадан блінуіне кш салан тланы крсетііз.
a) мір Темір
b) Тайба
c) Ноай
d) мір Едіге
e) білхайыр
117. Ноай Ордасы ай кезде рылды ?
a) ХІІІ - 40-шы жылдары
b) ХІІІ - 60-шы жылдары
c) ХІV - 40-шы жылдары
d) XІV - 90-шы жылдары
e) XV асырда 20-шы жылдары
118. Ноай Ордасы басаша алай аталды?
a) Кшпелі збектер мемлекеті
b) Шайбан лысы
c) Орда Ежен лысы
d) Маыт жрты
e) Кк Орда
119. Ноай Ордасыны негізгі аумаына ай жерлер кірді?
a) Хорезм, Орта Азия
b) Шыыс Дешті ыпша
c) Арал теізіні маы, Отстік азастан
d) Орталы жне Солтстік азастан
e) Еділ жне Жайы зендеріні аралыы
120. Ноай Ордасындаы негізгі саяси билік кімдерді олында болды ?
a) Батый рпатарыны
b) Шайбан рпатарыны
c) Едіге рпатарыны
d) Темір рпатарыны
e) Тайба рпатарыны
121. Ноай Ордасындаы е ыпалды, рі лкен тайпаны крсетііз.
a) Арындар
b) Маыттар
c) ыпшатар
d) Керейіттер
e) Дулаттар
122. Ноай Ордасыны астанасы болан аланы крсетііз.
a) Чимга-Тура
b) Тркістан
c) Сыана
d) Сарайшы
e) Сарай-Бату
123. мір Едіге Ноай Ордасында ай жылдары билік жргізді ?
a) 1396-1411 жж.
b) 1312-1342 жж.
c) 1370-1405 жж.
d) 1361-1380 жж.
e) 1346-1362 жж.
124. Сібір хандыыны негізгі халын ай тайпалар рады ?
a) ыпшатар мен керейіттер
b) Арындар мен оыраттар
c) йсіндер мен алылар
d) Маыттар мен алшындар
e) Наймандар мен жалайырлар
125. Тайба жне оны рпатары ай хандыты билеушілері болды ?
a) Кшпелі збектер мемлекетіні
b) Алтын Орданы
c) Сібір (Тмен) хандыыны
d) Ноай Ордасыны
e) Моолстанны
126. Сібір (Тмен) хандыыны XV асырдаы билеушілерін крсетііз.
a) мір Едіге, Нраддин
b) Ерзен хан, Бара хан
c) Ілияс ожа, Мхаммед хан
d) Махмд ожа, Иба хан
e) білхайыр, Мхаммед Шайбани
127. XV .- 2-ші жартысы мен XVІ .- аяындаы Сібір хандыыны аумаына андай жерлер кірді ?
a) Отстік азастан, Жетісу
b) Солтстік-Шыыс азастан, Тобыл, Есіл
зендеріні бойындаы жерлер
c) Каспий жне Арал теізіні маы, Маыстау
d) Шыыс Тркістан, Орта Азия
e) Орталы азастан, Балаш кліні солтстігі
128. Сібір хандыында 1556–1598 жж. билік жргізген ханды крсетііз.
a) Иба хан
b) Мхаммед хан
c) Едигер хан
d) Бекболат хан
e) Кшім хан
129. XV асырда Дешті ыпшата ай жырауларды есімдері белгілі болды ?
a) Сыпыра жырау, азтуан жырау
b) рманазы жне Дулеткерей
c) Асан айы жне орыт
d) Аан сері жне Біржан сал
e) Шернияз жне Бар жырау
130. Тарихшы Мхаммед Хайдар Дулатиды аза хандыыны рылуы туралы млімет беретін шыармасын крсетііз.
a) «Диуани лат-ат трік»
b) «Диуан-и Хикмет»
c) «Тарих-и Рашиди»
d) «Трік шежіресі»
e) «Жами-ат Тауарих»
131. аза хандыын рушы Керей мен Жнібек слтандар ай мемлекеттен блініп шыты ?
a) А Ордадан
b) Кшпелі збектер мемлекетінен
c) Ноай Ордасынан
d) Сібір хандыынан
e) Алтын Ордадан
132. аза хандыыны 1465-1466 жылдары рыландыы туралы орта асырлы ай тарихшы жазды ?
a) адырали Жалайыри
b) Махмд ашари
c) Мхаммед Хайдар Дулати
d) білазы
e) Осман Кухистани
133. аза слтандары Керей мен Жнібекке Шу жне Талас зендеріні бойынан жер бліп берген Моолстан ханын крсетііз.
a) Мхаммед хан
b) білайыр хан
c) Есен Ба хан
d) Шайх Хайдар
e) Мхаммед Шайбани
134. аза хандыы ашан рылды ?
a) 1423-1428 жылдары
b) 1428-1468 жылдары
c) 1456-1457 жылдары
d) 1465-1466 жылдары
e) 1473-1480 жылдары
135. Моолстан ханы Есен-Ба Шу мен Талас бойынан аза слтандарына жер бліп бергенде андай масатты кздеді ?
a) А Орданы отстік жерлерін азатарды кшімен
басып алуды
b) Жошы рпатарына арсы соысу шін одатас іздеді
c) азатармен арым-атынастарды жасарту
d) білайыр мен мір Темір улетіне арсы
азатарды кшін пайдалану
e) аза хандыыны лаюынан алдын-ала орану
136. 1465-1466 жылдары аза даласында андай оиа болды ?
a) білайыр хан ойраттардан жеілді
b) Алашы орыс елшілігі келді
c) Моолстан мемлекеті ыдырады
d) Асан айы дниеге келді
e) аза хандыы рылды
137. 1465-1473 жж. аза хандыында билік жргізген ханды крсетііз.
a) Керей хан
b) Жнібек хан
c) Брынды хан
d) асым хан
e) Мамаш хан
138. XV . соы ширегі мен XVI . басында азатар мен Мхаммед Шайбани арасында соыстар не шін жргізілді ?
a) улеттік билік шін;
b) Сырдария бойындаы алалар шін;
c) Кен орындары мен азба байлытар шін;
d) лы Жібек жолына стемдік ету шін;
e) Мал жайылымдарына ажет жерлер шін;
139. XV . соында аза хандарыны билігіне аратылан алаларды крсетііз.
a) Тараз, Ташкент, Йасы
b) Аркк, згент, Отырар
c) Бхара, Самаранд, ргеніш
d) Сыана, Сауран, Соза
e) Сарайшы, ажытархан, Сарай-Берке
140. Брынды ханны аза хандыында билік жргізген жылдарын крсетііз.
a) 1480-1511 жылдар
b) 1511-1518 (1521) жылдар
c) 1518-1523 жылдар
d) 1523-1532 жылдар
e) 1538-1580 жылдар
141. аза хандыындаы халы саны ай ханны тсында бір миллион адама дейін жетті ?
a) Керей мен Жнібек хандарды
b) асым ханны
c) Есім ханны
d) Тахир ханны
e) Шыай ханны
142. асым ханны аза хандыында билік жргізген жылдарын крсетііз.
a) 1480-1511 жылдар
b) 1511-1518 (1521) жылдар
c) 1518-1523 жылдар
d) 1523-1532 жылдар
e) 1538-1580 жылдар
143. «асым ханны аса жолы» неше тараудан ралды ?
a) 3 тараудан
b) 5 тараудан
c) 7 тараудан
d) 2 тараудан
e) 10 тараудан
144. 1523-1532 жж. ай ханны билігі тсында аза хандыыны крші елдермен арым-атынастары нашарлап кетті ?
a) асым ханны
b) Мрынды ханны
c) Мамаш ханны
d) Ханазар ханны
e) Тахир ханны
145. Тахир ханны билігі тсында азатар кімдерден соыстар жргізді ?
a) ырыздармен, йырлармен
b) ытайлармен, ойраттармен
c) Орыстармен
d) Татарлармен, башрттармен
e) збектермен, маыттармен жне моолдармен
146. XVІ . 30-шы жылдары лсіреген аза хандыыны айтадан кшейіп, уатты елге айналуы кімні есімімен байланысты ?
a) Ханазар ханны
b) Туекел ханны
c) Шыай ханны
d) Есім ханны
e) Жгір хан
147. аза ханы Ханазарды билік жргізген жылдарын крсетііз.
a) 1480 – 1511 жылдар
b) 1511 – 1518 (1521) жылдар
c) 1518 (1521) – 1523 жылдар
d) 1538 (1559) – 1580 жылдар
e) 1598 – 1628 жылдар
148. аза хандыында 1580–1582 жж. билік жргізген ханды крсетііз.
a) Жнібек хан
b) Брынды хан
c) Тахир хан
d) Ханазар хан
e) Шыай хан
149. аза ханы Туекелді билік жргізген жылдарын крсетііз.
a) 1511 – 1518 (1521) жж.
b) 1523 – 1532 жж.
c) 1538 (1559) – 1580 жж.
d) 1582 – 1598 жж.
e) 1598 – 1628 жж.
150. Сібір хандыы Ресей рамына ай жылы осылды ?
a) 1573 жылы
b) 1594 жылы
c) 1595 жылы
d) 1598 жылы
e) 1610 жылы
151. Туекел хан Мскеуге лмхаммед бастаан елшілікті ай жылы жіберді ?
a) 1573 жылы
b) 1594 жылы
c) 1595 жылы
d) 1686 жылы
e) 1731 жылы
152. 1598-жылы ай мемлекет Ресей патшалыыны рамына енгізілді ?
a) Сібір хандыы
b) азан хандыы
c) ажытархан хандыы
d) Еділ алматарыны мемлекеті
e) Ноай Ордасы
153. 1595 жылы аза ханы Туекелге орыс елшілігін бастап келген елшіні крсетііз.
a) С. Мальцев
b) Т. Чебуков
c) В. Степанов
d) П. Урусов
e) Строгановтар
154. Туекел хан XVІ . 80-90 жылдары андай алаларды шайбаниліктерден тартып алды ?
a) Сыана, Отырар
b) Сауран, Соза
c) Ташкент, Андижан, Сайрам
d) Бхара, ргеніш, Мерв
e) Тобыл, Тмен
155. Орта Азияда Шайбанилер улетіні орнына Аштарханилер улетіні билігі ай жылы орнатылды ?
a) 1500 жылы
b) 1510 жылы
c) 1598 жылы
d) 1628 жылы
e) 1635 жылы
156. 1598 жылы Орта Азияда билік еткен Шайбани улетін андай жаа улетті билеушілері алмастырды ?
a) Тимуридтер
b) Жошы улеті
c) Шаатай улеті
d) Аштарханилер
e) Селефкидтер
157. Туекел ханны мрагері, 1598-1628 жылдары аза ханы болан билеушіні крсетііз.
a) Есім хан
b) Трсын хан
c) Жалым слтан
d) Имамкули хан
e) Ораз Мхаммед
158. Есім хан ай жылдары аза хандыында билік жргізді ?
a) 1582 –1598 жылдары
b) 1598 – 1628 жылдары
c) 1613 – 1627 жылдары
d) 1628 – 1652 жылдары
e) 1628 – 1643 жылдары
159. Есім хан тсында билікке таласып, зін Ташкент маында хан деп жариялаан аза слтанын крсетііз.
a) Баба слтан
b) Жаныш
c) Трсын
d) Ораз Мхаммед
e) Кшім
160. Жгір хан аза хандыында ай жылдары билік жргізді ?
a) 1582 – 1598 жылдары
b) 1598 – 1628 жылдары
c) 1613 – 1627 жылдары
d) 1628 – 1652 жылдары
e) 1652 – 1680 жылдары
161. Есім ханмен аза хандыындаы билікке таласан Трсын ханны блігі тарихта андай атаумен алды ?
a) «Ташкент блігі»
b) «ырыз блігі»
c) «атаан ырыны»
d) «Атабан шбырынды...»
e) «Орбла шайасы»
162. Жгір хан билік жргізген XVII . ортасында аза хандыы ай мемлекетпен жиі соысты ?
a) Бхар хандыымен
b) Ноай Ордасымен
c) йыр мемлекетімен
d) ытаймен
e) Жоар мемлекетімен
163. Жоарларды аза жеріне жорытар йымдастыруына андай себептер болды ?
a) Жаа жайылымдар мен оныстар ажеттілігі
b) Керуен жолдарына стемдік етуге мтылуы
c) алалара иелік етуге мтылуы
d) Ішкі талас-тартыстарды кшеюі
e) Дрыс жауабы жо
164. Жоария мемлекетіні негізін алаан онтайшыны крсетііз.
a) Батур
b) Галдан Бошокту
c) мірсана
d) Цеван Рабдан
e) Галдан Церен
165. азатар мен жоарлар арасында 1643 жылы ткен шайасты крстеііз.
a) алмаырылан
b) атаан ырыны
c) Аягз шайасы
d) Орбла шайасы
e) Аыраай шайасы
166. 1643 жылы Орбла шайасында Жгір ханны анша сарбазы жоарды елу мыды скеріне арсы трды ?
a) 100 мы сарбаз
b) 50 мы сарбаз
c) 1 млн. сарбаз
d) 1000 сарбаз
e) 600 сарбаз
167. 1643 жылы Орбла шайасы кезінде Жгір хана Самараннан кмекке келген батырды крсетііз.
a) Жалатс батыр
b) абанбай батыр
c) обыланды батыр
d) Ажол (Дайырожа) би
e) Райымбек батыр
168. Туке хан ай жылы аза хандыындаы билікке келді ?
a) 1643 жылы
b) 1652 жылы
c) 1680 жылы
d) 1697 жылы
e) 1635 жылы
169. «онтайшы» дегеніміз, бл –
a) Жоар скерлеріні басшысы
b) Жоар мемлекетіні билеушісі
c) Діни ызметі
d) ытай императорыны елшісі
e) ару-жара жасаушы шебер
170. Туке ханны билігі кезінде абылданан дет-рып ережелері мен задар жинаын крсетііз.
a) «Жеті ереже»
b) «Жеті за»
c) «Жеті жары»
d) «Жеті жол»
e) «Жеті жаза»
171. «Жеті жары» бойынша адам лтіргені шін ылмыскерге андай жаза белгіленді?
a) ана анмен жауап беру
b) Абатыа жабылу
c) Жер аудару
d) Балаларын аманата беру
e) н тлеу
172. «Жеті жары» бойынша соттау ыы кімдерді олында болды ?
a) Халы кілдеріні
b) Хан тымдарыны
c) Ханны, билерді жне рубасыларды
d) Асаалдарды
e) оамда ділдігімен белгілі болан адамдарды
173. «Жеті жары» задары бойынша ер адамны ны андай клемде белгіленді ?
a) ана анмен кек айтару
b) Дре соып жазалау
c) 1 мы бас ой тлеу
d) Жеті адамны нын тлеу
e) Баса жерге оныс аударту
174. Туке ханны билігі тсында ханды кеестегі мселелерді шешуде кімдер маызды рл атара бастады ?
a) Узірлер
b) Асаалдар
c) Батырлар, скербасылар
d) Билер
e) Жыраулар, аындар
175. XVІІ . соы мен XVІІІ . басында «Жеті жары» задарын растыруа атысан Орта жзді биін крсетііз.
a) Малайсары би
b) Асан айы
c) Тле би
d) азыбек би
e) йтеке би
176. лы жзді рамына кіретін тайпаларды крсетііз.
a) Албан, суан, жалайыр
b) ыпша, керей, оырат
c) Адай, алшын, тама
d) Жаалбайлы, шекті
e) Найман, арын, уа
177. лы жз тайпаларыны территориясын крсетііз.
a) Отстік азастан, Жетісу
b) Арал теізіні жаалауы, Батыс азастан
c) Солтстік-Шыыс азастан
d) Орталы азастан
e) Сырдарияны орта аысындаы жерлер
178. Орта жзді рамына кіретін тайпаларды крсетііз.
a) йсін, алы, шапырашты
b) Ошаты, сіргелі, бестабалы
c) ыпша, арын, найман
d) Табын, тама, алшын
e) Шекті, атаан, ырыз
179. Орта жз тайпаларыны территориясын крсетііз.
a) Отстік азастан, Орта Азия
b) Жетісу
c) Солтстік-Шыыс жне Орталы азастан
d) Батыс азастан
e) Арал теізіні маындаы жерлер
180. Кіші жзді рамына кіретін руларды крсетііз.
a) Арын, найман, керей
b) оырат, уа, ыпша
c) Алшын, адай, табын
d) йсін, алы, жалайыр
e) Албан, суан, шапырашты
181. Кіші жз тайпаларыны территориясын крсетііз.
a) Солтстік азастан
b) Отстік азастан
c) Отстік-Шыыс азастан
d) Батыс азастан, Сырдарияны тменгі аысы
e) Орталы жне Шыыс азастан
182. Жоар хандыында ірі феодалдар мен рубасылар алай аталды?
a) Нойондар, жайсадар
b) Ламалар
c) онтайшылар
d) Баадурлар, тлегіттер
e) Трелер, ожалар
183. «Жами-ат Тауарих» шыармасыны авторы, XVІ . 2-ші жартысы мен XVІІ . басындаы аза тарихшысын крсетііз.
a) адырали Жалайыри
b) білазы Баадр
c) Жувейни
d) Мхаммед Хайдар Дулати
e) Арабшах
184. «н» деген сзді маынасын крсетііз.
a) дре соу арылы жазалау
b) бостандыа тыйым салу
c) ауыр жмыстар жасату
d) ылмыс жасааны шін дние-млік тлеу
e) мал-млкін аруды кшімен тартып алу
185. Хиуа ханы, тарихшы білазы Баадрді (XVІІ .) ебегін крсетііз.
a) «Трік шежіресі»
b) «Шыыс-нама»
c) «Бабыр-нама»
d) «Тарих-и Абулхаир-хани»
e) «Кне тріктер»
186. Масуд ибн Осман Кухистаниды шыармасын крсетііз.
a) «Тарихи Рашиди»
b) «Тарих-и Абулхаир-хани»
c) «Шыыс-нама»
d) «Трік шежіресі»
e) «Жами-ат Тауарих»
187. аза тарихшысы адырали осымлы Жалайыриды шыармасын крсетііз.
a) «Трік шежіресі»
b) «Шайбани-наме»
c) «Тарих-и Рашиди»
d) «Жами-ат Тауарих»
e) «Бабырнама»
188. «Жами-ат Тауарих» шыармасында азаты ай слтаны туралы жазылды ?
a) Кшім
b) Ораз Мхаммед
c) Есім
d) Жгір
e) Туекел
189. адырали Жалайыри зіні «Жами-ат Тауарих» ебегін орысты ай патшасына сыйа тартты ?
a) IV Иван Грозныйа
b) ІІІ Василийге
c) Федор Ивановичке
d) Борис Годунова
e) Василий Шуйскийге
190. XV-XVII асырларда азатар андай жазуды олданды ?
a) Соды жазуын
b) Сына жазуын
c) Глаголицаны
d) Араб жазуын
e) ытай жазуын
191. Тркістан аласыны кне атауы андай болды ?
a) Фараб
b) Испиджаб
c) Йассы
d) згент
e) Аоран
192. Ортаасырлы алаларды бекініспен оршалан орталы кімшілік блігі алай аталды ?
a) Цитадель
b) Рабад
c) Махалла
d) Орда
e) Шахристан
193. Мсылман дінбасыларына сыйлы ретінде берілген, сондай-а мешіттер мен медреселерді жер иелігі алай аталды ?
a) Ихта
b) Вакуф
c) Сойырал
d) лыс
e) Харадж
194. Орта асырларда скерді амтамасыз ету шін жиналан заттай салы трін крсетііз.
a) Зекет
b) алан
c) Таар
d) Харадж
e) Ихта
195. «Харадж» дегеніміз, бл –
a) Ортаасырлы аланы арапайым халы тратын блігі
b) Хан мрагерін трбиелеуші стаз
c) делетін жерге салынатын салы
d) Бірнеше арысты жері
e) скери ызметі шін мраа берілетін жер
196. ХІІІ . басында шыарылан «Аса лан» кйіні авторын крсетііз.
a) Асан айы
b) азтуан жырау
c) одан тайшы
d) Найман Кетба
e) Сыпыра жырау
197. Орта асырларда батырлыты дріптеп, хандарды жанында кеесші ызметін атаран ауыз дебиетіні кілдерін крсетііз.
a) Сал-серілер
b) ожалар
c) Жыраулар
d) Миссионерлер
e) Жылнамашылар
198. аза хандыында лысты басаран жоары лауазым иесін крсетііз.
a) Хан
b) Слтан
c) Би
d) Рубасы
e) Асаал
199. Асйектер тобына кімдер жатызылды ?
a) Шыыс рпатары
b) Темір рпатары
c) Батырлар, олбасшылар
d) Діни ызметшілер
e) Асаалдар, билер, байлар
200. Хан мен слтандарды балаларын трбилеуші, рі оларды аморшысы алай аталды ?
a) Баса
b) Даруа
c) Узір
d) Атабек
e) онтайшы
201. Киіз йді рылымында «тндік» дегеніміз не ?
a) Киіз йді абыралары
b) Уытарды жабатын киіз
c) Керегелерді жабатын киіз
d) абыралы киіз кілем