Трансформаторды типтері жне оны параметрлері.

Жктемесіз трансформатор]

Екінші реттік катушкаа жктеме осылмасын (2.25, а-сурет), яни трансформатор зая жрісте болсын. Онда екінші реттік орамада ток жрмейді, сондытан жуытап аланда оны ысыштарындаы кернеу . Жктеме жо кезде екінші реттік тізбекте энергия шыыны жо. Ал бірінші реттік тізбекте жалаушы сымдар мен зекшені джоульдік жылу бліну есебінен ызуына жне зекшені айта магниттелуіне кететін те аз энергия шыыны бар, мны ескермесе де болады. Сонымен, трансформаторды зая жрісі шін (2.21)-ді ескере отырып,

аламыз, мндаы — трансформация коэффициенті, яни екінші жне бірінші реттік катушкаларды орам сандарыны атынасына те шама. Трансформаторды зая жрісінде . Егер болса, трансформатор тмендеткіш, ал болса, , бл трансформатор жоарылатыш деп аталады. Жоарылатыш трансформаторды бірінші реттік катушкасыны орам саны екінші реттік катушканы орам санынан аз, ал тмендеткіш трансформаторда керісінше.

Жктемелі трансформатор[деу]

Екінші реттік тізбекке андай да бір жктеме осайы (2.25, -сурет). Онда бл тізбекте жиілігі бірінші реттік тізбектегі ток жиілігіне те айнымалы ток туады. Сондытан екінші катушкада здік индукция ЭК-і пайда болады, оны штарындаы кернеу аздап тмендейді. Ленц ережесі бойынша здік индукция ЭК-і магнит аынын азайтады. Бл магнит аыны екі катушканы бірдей тесіп тетін боландытан, оны азаюы бірінші реттік катушкадаы здік индукция ЭК-і -ді кемуіне кеп соады. Ал, онда бірінші тізбекте кернеуді мні траты болса да ток кші артады.

з ретінде бірінші реттік тізбектегі ток кшіні суі магнит аыныны артуын тудырады, онда екінші реттік тізбектегі индукциялы ЭК-і мен ток кші артады. Бдан рі осы сипатталан процестер берілген жктеме шін белгілі бір магнит аыны, екінші реттік тізбектегі индукциялы ЭК-і жн бірінші реттік тізбектегі ток кші тракталанша жре береді.

Енді трансформатор генератордан зіні зая жрісіне араанда екінші реттік тізбек ттынатын уата те уатты кбірек алады. Егер аздаан энергия шыынын ескермесек, энергияны сакталу заы бойынша, генераторды энергиясы бірінші реттік тізбектен екінші реттік тізбекке магнит рісі арылы беріледі. Сондытан шыынды ескермей, былай жазуа болады: , бдан

Кернеуді неше ece арттырса, ток кші сонша есе кемиді. азіргі трансформаторларды пайдалы рекет коэффициенті те жоары, ол 99%-а дейін жетеді, яни шыын бар боланы 1—2%

Зен аыныны энергиясы.

Аын су энергиясы (Энергия водотока) — жер бетіне тскен жауын-шашын, кар, мгі мздар ери келе суа айналып, зіні массалы кшімен аып, ой, ойпа, ойысты жер бетімен тмен карай аып кайнардан блаа, блатан зеншеге, одан зенге айналып, теізге немесе клге келіп йылады. Су жоарыдан тмен аып теізге йылар кезіндегі табии процесте белгілі бір жмыс аткарады. Бл табии жмыс йкеліс кші: аын су ішіндегі жне аын су мен арнада болатын табии былыс зен арнасын шайып, тптік шгінді тасымалдарды ілестіріп, е соында жылу энергиясына айналады. андай да болмасын аын суда белгілі бір шамада энергия болады жне зіні бастауында жер жадайына байланысты еістігі жоары болса, зен арнасын арынды трде шайып, жиналан тптік шыарындыларды тмен алып кетіп, лкен жмыс атарады (эрозиялы іс-рекет). Аын су энергиясыны серінен азіргі жер бетіні геологиялы бедері пайда болды. зен алабындаы барлы аын су энергиясын гидроэнергетикалы ор деп атайды. алыпты аындылы зен теліміндегі зындыты L, еістікті i = tga лау биіктігін H0 деп алса, белгілі бір межедегі зенні колдене имасыны ауданы w, су тімі Q блан жадайда аын жылдамдыы: v=Q/w, м/сек., немесе Q=W*v м3/с, уаты N = 9,81 * 0 * Н кВ.

Энергетикалы ресурстар жалпы мліметтер.

Энергетикалы ресурстара барлы механикалы, химиялы жне физикалы энергия кздерін жатызуа болады. Энергетикалы ресурстар оларды табиатына,алу жолдарына жне баса да нышандарына (белгісіне) байанысты топтастырылады.