Энергияны айнымалы токпен жеткізу

Электрберіліс желілерін ру ажеттілігі ке айматарда таралан майда абылдаыштара байланысты ттынушылардан ашы орналасан ірі электрстанцияларда негізінде электрэнергияны ндірілуімен тсіндіріледі.

Кейбір ауданда блек ттынушылар арасында электрэнергияны тарату жне энергия жйелерін байланыстыру шін арналан желілер лкен жне ыса ашытытара жасалынуы жне ртрлі уаттарды жеткізуге арналуы ммкін. ашы берілістер шін ткізу абілетіні, яни барлы шектеуші нышандарды ескергенде желімен жеткізетін е лкен уатты, лкен маынасы бар.

Электрберіліс желілері жауапты рылымдарды категориясына жатады, оларды сенімді жмысы ртрлі темдеуші рылыларын жне автоматты реттеу мен басару ондырыларын олданумен амтамасыз етіледі.

Айнымалы токты ауа желілері шін олар жеткізетін максималды уат шамамен кернеуді квадратына пропорционалды жне беріліс зындыына кері пропорционалды деп есептеуге болады. рылыс нын да кернеуге пропорционалды абылдауа болады. Сондытан электрэнергияны ашытыа жеткізуді дамуында ткізу абілетін ктеруді негізгі ралы ретінде кернеуді кбейту тенденциясы байалады. Бірінші электрберіліс желілерін жасааннан бері шамамен рбір 10...15 жылда кернеу 1,5...2 есе сірілді. Кернеуді суі желілерді затыын жне жеткізетін уаттарды кбейтуге ммкіндік берді. ткен асырды 20 – шы жылдары 100 км максималды ашытыа жеткізілді, 30 – шы жылдары бл ашытытар 400 км дейін кбейді, ал 60 – шы жылдары желілерді зындыы 1000...1200 км жетті. 70 – ші жылдарды соында зындыы шамамен 2500 км кернеуі 1150 кВ желі рылды.

79.Кабель желілеріні иыстырмасы.

Кштік кабельдер бір-бірінен жне жерден ошауланан бір жне бірнеше ток ткізетін талсымдардан трады.Ошауламаны сыртынан оны ылалдан,ылдардан жне механикалы заымдардан сатау шін ораныс абыын жне ораныс абаттары бар болат таспадан жасалан рсауды салады.Ток ткізетін тасымалдар детте алюминийден бірсымды жне кпысымды болып жасалынады.Ошаулама ток ткізетін тасымалдара таспа трінде салынатын арнаулы минералды маймен аныан кабель аазымен жасалынады.Ошауламаны сыртынан оны ылал жне ауадан сатау шін салынатын ораныс абаттары оранысынан,алюминийден немесе поливлиенхлоридтен болады.ораныс абыы бар кабельдер суды астында,кмір жне тататас шахталарында,аса ауіпті белсенді даттанатын орталарда тсеуге арналан.ораныс, алюминий немесе роливлиенхлорид абытарды механикалы заымдардан орау керек.Ол шін абыа болат немесе сымдардан жасалан рсауды салады.Алюминий абы жне болат рсау з кезегінде даттан жне химиялы серден оралуа тиісті.Ол шін абы пен рсау арасында ішкі жне ораныс абаттарынан трады.Ішкі ораныс-бл аныан мата ааз иірілген жібінен немесе сульфат аазынан жасалан кендір жіптер.Сырты ораныс-абатында дата арсы рал мен аныан кендірден трады.Кабельдерді маркасы А-алюминий,С-орасын,В-полиминилхлорид,N-резина.Енді ртрлі ораныс абаттары бар кабельдерді маркалары: Б-болат таспалар,П-жалпа болат мырышталан сымдар,К-жымыр болат мырышталан сымдар.

Газбен толтырылан кабельдер -кВ кернеулерінде олданылады.Бл компаунды салыстырмалы аз санымен аныан ошаулайтын аазы бар орасындалан кабельдер.Кернеуі 110-220 кВ айнымалы токты кабельдері маймен толтырылып жасалынады.Май ысымда болады.Осыан байланысты орта жне жоары ысымдарды кабельдерін айырады. Майды ысымы тесілуді негізгі себептеріні бірін жойып,ауа мен иондалуды пайда болуын болдырмайды.Майды аатын орындарын табу шін кабельдер май ысымыны сигнализациямен жабдыталады.

90. ЖЭС. Ттынушылара жылу мен электрэнергиясын беретін жылу электр станциялары - жылу энергия орталытары деп аталады (ЖЭО). Жылу энергиясы ыссы су трінде жылыту процестерінде пайдаланылса, тменгі потенциалды бу трінде нерксіпте жне де баса салаларда олданылады. Энергияны екі трін бірден шыаратын осындай орталытар баса жылу электр станцияларынан лдеайда тымды.

Жылуды бырлар арылы 30...5 км ашытытаы ттынушылара жеткізуге болады.

ЖЭО-да электрэнергиясы кернеуі 6...24 кВ желі арылы жергілікті ттынушылара, ал алан энергия кернеуі 35...220 кВ желімен энергетикалы жйеге немесе ашытытаы ттынушылара беріледі.

Жылу энергиясын толы пайдалану арасында ЖЭО-ны пайдалы сер коэффициенті 60...65%-а жаын, яни жоары крсеткішке таяу. Жылу энергия орталытарыны ерекшеліктері:

1. Оны жылу энергиясын ттынушыларына жаын салынуы.

2.Тасымалданан отынмен жмыс істейді.

3. ндірілген электр энергиясыны айтарлытай блігін жергілікті ттынушылара таратады.

4. Heгiзгi жылу энергиясын ндіру графикпен жргізіледі.

5.Тменгі маневрлі станцияа (КЭС сияты) жатады.

6. Баса электр станцияларымен салыстыранда пайдалы сер

коэффициенті шартты трде жоары (Ti = 0,6 - 0,65).