Дріс . Вакуумдегі магнит рісі

Дріс масаты:

- магнит рісіні негізгі сипаттамаларымен танысу;

- магнит рісіні негізгі задарын оып йрену;

- магнит рісін есептеуді негізгі дістерін йрену.

Токтарды зара серлесуі. Магнит индукция векторы. Суперпозиция принципі

Бір баытта озалан зарядтар электр тогын туызады, ал ток здерін оршаан кеістікті асиеттерін згертіп, зіні айналасында магнит рісін тудырады. Магнит рісі негізінен тогы бар ткізгішке сер ететін кш арылы білінеді. Магнит рісін сипаттау шін, оны тогы бар рамкаа тигізетін серін олданамыз. Тогы бар рамка магнит рісінде белгілі бір брыша брылады. Рамканы айналу баыты бойынша магнит рісіні баытын анытай аламыз. Магнит рісіні рамкаа бадарлаушы сері рамкада ос кшті тудырады. Осы ос кшті моментіні шамасы сырты магнит рісіні индукциясына, рамкадаы ток кші мен лшемдеріне жне рамканы орналасуына туелді.

, (15.1)

мндаы - контурды нормаль бірлік векторы мен магнит индукциясыны арасындаы брыш. Векторлы трде былай жазылады

, (15.2)

- контурды магнит моменті. Олай болса айналдырушы момент

. (15.3)

Осыдан магнит индукциясыны шамасы

(15.4)

атынасымен аныталады. Баыты сыншы контура тсірілген о нормалды тепе-тедік баытына сйкес векторлы шама.

Магнит индукциясыны кш сызытары шін, кез келген нктедегі жанамасы осы нктедегі индукция векторымен баыттас сызыты аламыз. Магнит индукциясыны кш сызытарыны электр рісіні кернеулік сызытарынан ерекшелігі - ол р уаытта тйы болады, 15.1 суретте ртрлі жйені кш сызытары крсетілген. Тйы боландытан оларды йынды деп атайды.

15.1 Сурет

Магнит рісі потенциалды емес, тйы контур бойынша озалан зарядты істейтін жмысы нлге те емес. Магнит индукциясыны баыты о бранда ережесі бойынша аныталады. лшем бірлігі тесла (Тл).

Суперпозиция принципі-егер берілген кеістік нктесінде ртрлі токтар магнит рістерін туызса, онда осы нктедегі орыты магнит рісі оларды векторлы осындыларымен аныталады:

. (15.5)

Био–Савар–Лаплас заы. Магнит индукциясы векторыны циркуляциясы туралы теорема. арапайым жйелерді магнит рістерін есептеу

Био-Савар-Лаплас заы- кез келген I тогы бар ткізгішті dl элемент рісіні бір нктесіндегі магнит рісіні баыты мен шамасын анытайды. Осы заа сйкес I траты электр тогыны вакуумдегі магнит рісі келесі рнекті анааттандыруы тиіс

(15.6)