Жылулы суле шыаруды сипаттамалары мен асиеттері

Жылулы суле шыару дегеніміз затты ішкі энергиясы (атомдар мен молекулаларды жылулы озалысыны энергиясы) згергенде шыарылатын электромагниттік суле шыару.

Температурасы абсолюттік нольден жоары кез келген агрегатты кйдегі барлы денелер жылулы суле шыарады. Жылулы суле шыару интенсивтілігі мен оны спетрлік рамы суле шыаратын денені оптикалы асиеттері мен температурасына туелді.

алыпты температурада барлы денелер крінбейтін инфраызыл толындар шыарады, ал жоары температурада (1000 К шамасында) жарырай бастайды (ызыл жарырау). 2000 К-нен жоары температурада сары жне ашыл жары шыарады. Жылулы суле шыару шін жары сулелеріні таралу, шаылу, сыну задары орындалады.

Жылулы суле шыару – затпен термодинамикалы тепе-тедікте бола алатын жалыз суле шыару.

Егер ыздырылан денені абырасы жылу ткізбейтін уыса орналастырса, онда біраз уаыт ткеннен кейін статистикалы тепе-тедік орнайды: дене бірлік уаытта анша энергия шыарса, сонша энергия абылдайды.

Бл кезде дене мен суле шыаруды энергия таралуы рбір толын зындыы шін згеріссіз алады, ал дене мен абыра арасындаы кеістіктегі суле шыару тыыздыы берілген температураа сйкес белгілі бір мнге жетеді.

ыздырылан денемен статикалы тепе-тедікте болатын уыстаы суле шыару тепе-тедіктегі жылулы суле шыару деп аталады. Кез келген баса суле шыару статистикалы тепе-тедікте болмайды. Себебі олар атомдарды хаосты жылулы озалысына туелді емес. Жылулы емес суле шыару тепе-те емес.

Жылулы суле шыаруды спектрі кейбір жиіліктегі интенсивтілігі максимум болатын ттас спектр.

Кез келген денені жылулы суле шыаруы тмендегі шамалармен сипатталады. Энергиялы жарырау – суле шыаратын денені бірлік бетінен барлы баытта ( брыш шамасына) шыарылатын толы энергия аынына те шама:

.(8.1)

Денені бірлік беті арылы жиілік интервалында шыарылатын энергия аыныны блігі денені суле шыару абілеті деп аталады

. (8.2)

Суле шыару абілеті суле шыаруды энергиясыны жиілікке туелді таралу функциясы болып табылады. Энергетикалы жарырау мен суле шыару абілеті бір-бірімен байланысты:

. (8.3)

Енді дене бетіні ауданына суле аыны тссін. Осы аынны бір блігін дене жтады, екінші блігі шаылады. Шаылан энергияны лшемсіз шаылдыру абілеті деп аталатын шамамен сипаттайды. Ал жтылан энергияны денені жтышты абілеті шамасымен сипаттайды:

, .(8.4)

Онда

. (8.5)

Егер дене тскен сулелік энергияны толыымен жтатын болса, мндай дене абсолют ара дене деп аталады. Барлы жиілікте абсолют ара дене шін: , . Абсолюттік ара денені мысалы – кішкене тесігі бар лкен уыс дене. Осындай уыс ішіне енген суле оны абырасыны ішкі бетінен сан рет шаылып, суле е соында толыымен жтылады.

Млдір емес денені суле шыарышты жне жтышты абілеттері арасында мынадай байланыс бар

. (8.6)

Бл зады 1859 жылы Г.Кирхгоф таайындады. Сондытан Кирхгоф заы деп аталады.

Денелерді энергетикалы жарырауыны спектрлік тыыздыыны оны жтышты абілетіне туелділігі дене материалына туелсіз жне барлы денелер шін бірдей, ол температура мен жиілікті функциясы болып табылды.

функциясы Кирхгоф функциясы деп аталады. (6) формуладан кріп транымыздай, бірдей температурада кез келген денені суле шыарышты абілеті абсолют ара денені суле шыарышты абілетінен лкен болмайды.