Конституциялы кеес.

Конституциялы Кеес азастанны саяси жйесінде айрыша орына ие. азастан Республикасы Конституциялы Кеесі кілеттіктері алты жыла созылатын жеті мшесінен ралан. Конституциялы Кеесті мір баилы мшелігіне Республиканы Экс-Президенттері ылы болып табылады. Конституциялы Кеесті Траасын Республика Президенті таайындайды жне дауыс тедей блінген жадайда оны дауысы шешуші болып табылады.Конституциялы Кеесті екі мшесі Республика Президентімен, екеуі Сенат траасымен, екеуі Мжіліс траасымен таайындалады. Конституциялы Кеесті алан мшелері р ш жыл сайын жаартылып трады. Конституциялы Кеесті йымдастырылуы мен ызметі конституциялы замен реттеледі.Конституциялы Кеес: Республика Президентіні сайлауы; Парламент депуттарыны сайлауы;

Республикалы референдум ткізуді дрыстыы туралы мселеге атысты туан таласты шешеді. Конституциялы Кеес: Парламентпен абылдаан жне Президент ол ойан задарды Конституциямен сйкестігін;

Халыаралы келісімдерді Конституцияа сйкес бекітілуін арайды.

Конституциялы Кеес:Конституция нормаларына ресми тсінік береді;

Республика Президентін ызметінен мерзімінен брын босату туралы Парламентпен тиісті шешім абылдананша, Республика Президентін ызметінен босату туралы соы шешімге келгенге дейін белгіленген конституциялы рсімдерді сатау туралы йарым жасайды. Конституциялы Кеесті орытынды шешімі абылдаан кннен бастап кшіне енеді жне шешім шаымдануа жатпайды, республиканы барлы аумаында жалпыа бірдей міндетті болып табылады. Баса да шешімдерді з кшіне ену тртібі Конституциялы Кееспен айындалады. Республика Президентіні арсы пікірін есермеген жадайда Конституциялы Кеесті шешімі абылданбаан болып саналады жне конституциялы ндірісі тотатылады.

азастанда экологиялы ы бзушылы зардаптары.Экологиялы ы бзушылы дегеніміз – табиатты орау задылытарын бзатын жне адам денсаулыы табии ортаа зиян келтіретін ыа арама-айшы іс-рекет.Экологиялы ы бзушыны оама келтіретін зиянны дрежесіне байланысты теріс ылы жне ылмыс болып блінеді. Біріншісі ылмыса араанда оама кп зиян келтіре оймайды жне ол тртіптік, материалды, кімшілік, ылмысты жне азаматты-ыты жауапкершілік пайда болады. Тртіптік жауапкершілікке ызмет пен зіні тікелей міндеттерімен алмаан адам тартылады. Мысалы, ы бзушылы ксіпорынны бас инженеріні лауазымды нсауды талаптарын орындамааны шін жауапа тартудан трады. Экологиялы тртіптік теріс ылыты субъективті жаына абайсызды жатады. ы бзушыа ескерту, сгіс, ата сгіс жмыстан шыару сияты тртіптік жаза олданылады. Тртіптік жазаны олдану тртібі ебек туралы за белгіленген. Шара олданан кезде жасаан ылытарыны дрежесі, ызметтік мінездемесі жне ызметкерді тртібі ескеріледі. Материалды жауапкершілікті талдаан кезде, азаматты задылытарда аралатын мліктік жауапкершіліктен айыра білу керек. Экологиялы ылымда, яни табии ортаны орау саласында мліктік жауапкершілк кей-кезде материалды ретінде арастырылады. Материалды жауапкершілік – ы бзушыны кесірінен ксіпорына, йыма келтірген зияны шін, белгілі – бір тртіпке жне белгілі – бір клемде ызметкерді темаы тлеуі. Материалды жауапкершілік келтірген залалы шін зады жауапкершілікті еркін трі болып табылады. Сондытан, ызметкер, материалды жауапкершілікке тартыла отырып, тртіптік жне жауапкершілікті баса да трлеріне тартылады. кімшілік жауапкершілік мемлекетті компонетті органдарыны экологиялы ылмыс шін кімшілік шараларды олдаанынан крінеді. Бл азастан Республикасыны экологиялы занамалары арылы реттеледі.

Аржылы атынастар жне аржы ыыны діс-тсілдері, аржылы ыты нормалар жне аржы ыыны жйесі.

аржы жйесі жне оны йымдастыруды аидаттары. «аржы жйесіні» ымы аржы ымыны одан ары дамуы жне натылана тсуі болып табылады жне тиісті ашалай орлар рылып, пайдаланылатын атынастарды, сонымен бірге бл атынастарды йымдастыратын органдарды жиынтыын амтиды. аржы жйесіні ымы кейде тар маынада, тек мемлекетті аржы мекемелеріні жиынтыы ретінде олданылады, бл жеткіліксіз.

аржы жйесі трлі критерийлер бойынша сыныпталады.

аржы жйесі терминіні келтірілген анытамасында аржыны мндік сипаттамасын, оны оамды-экономикалы дерістегі орнын негіздей отырып, аржы жйесін сыныптауды аидалы моделі ойылан. Осы критерийге сйкес аржы жйесі мынадай ш бліктен трады:

1. аржылы атынастарды жиынтыы;

2. ашалай орларды жиынтыы;

3. басаруды аржылы аппараты.

Ашалай орларды озалысына байланысты мемлекет, шаруашылы жргізуші субъектілер, салалар, ірлер

жне жеке азаматтар арасында пайда болатын экономикалы, ашалай атынастарды жиынтыы аржылы атынастарды райды.

аржылы атынастар зіні экономикалы табиаты жнінен блгіштік атынастар болып табылады, оны стіне нды блу е алдымен субъектілер бойынша жзеге асырылады. Сондытан оамды ндірістегі субъектілерді рлі аржылы атынастар жіктемесіні алашы объективті белгісі ретінде крінеді.

аржылы атынастар негізінен мына екі сфераны амтиды:

1. мемлекеттік бюджетке жинаталатын мемлекетті орталытандырылан ашалай орларын алыптастырып, пайдаланумен байланысты болатын экономикалы ашалай атынастар;

2. ксіпорындарды орталытандырылмаан ашалай орларыны толы айналымын ортатастыратын экономикалы ашалай атынастар.

аржылы атынастарды буындарына тн болып келетін тиісті орталытандырылан жне орталытандырылмаан ашалай орларды жиынтыы аржы жйесіні екінші блігін райды.

аржыны материалды мазмны зіні крінісін бюджеттік, мемлекеттік жне мемлекеттік емес леуметтік сатандыру жне амсыздандыру, амортизадиялы айналым аражаттары, ттыну, резерв жне баса кптеген ашалый орларды кіріктіретін аржылы ресурстарды алыптастырып, пайдалануда табады. Бір орлар едуір дрежеде, біреулері аз дрежеде орталытандырылан. Бір орлар немі жмсалады (ттыну коры), басалары уаытша саталады (резервтік капитал), шіншісі орланады (амортизациялы аударымдар).

аржылы атынастарды нысандары мен ашалай орлары басарылатын материалды объектіні райды. Басарушы субъект аржыны басаруды мемлекеттік жне коамды аппараттарыны жйесі - аржылы аппарат болып келеді, бл аржы жйесіні шінші блігі болып табылады. аржылы ызметті йымдастыру мен жоспарлаудерісіндегі экономикалы жне баылау жмысымен, аржылы атынастар буындарыны байланысын жетілдірумен айналысатын аржылы аппарат аржы жйесіні баса бліктерімен абысып, етене штасып жатады. Бл аржы жйесінде базистік атынастарды да, ондырмалы атынастарды да айыш-йыш тоайласуын жне оны басарымдылыын білдіреді.