СУТЕК-НАТРИЙ КАТИОНИТТІ ОНДЫРЫЛАРДЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫ ЕСЕБІ.
Суды жмсартуды сутек-натрий катионитті дісінде аттылы катиондарыны жойылуымен атар суды сілтілігі тмендейді. Бл діс жер асты суларымен оса лайлылыы 6мг/л-ден кп емес жне тстілігі 20-тан кп емес жер сті су кздерінде олданылады.
Суды жмсартуды бл дісі кбінесе тмен жне орташа ысымды азандара осымша су дайындаанда, буландырышты оректік суы ретінде жне жылу жйесіні толытырулы суы ретінде олданылады.
Суды жмсартуды сутек-натрий катионитті дісі сзгіні параллельді жне кезекті бірігуіні технологиялы слбалары арылы жзеге асырылады.
Параллельді сутек-натрий-катионитті технологиялы слбасы (сурет 1) крсетілген.
олданылатын су CO2
| Декарбонизатор |
  |
ДДДРИИА Жмсартылан су
Сурет 1 Параллельді сутек-натрий-катионитті технологиялы слбасы.
делмеген суды карбонатты кермектілігі жмсартылын суды ммкін болатын сілтілігінен асан кезде олданады. делмеген суды 2 лекке бледі. Бір лек сутек-сзгіге, ал екіншісі натрий-сзгіге барады. Сзгілерде кальций, магний катиониттерді тотатылуы,ал сутек-сзгіде натрий катионыны тотатылуы жреді. Сутек-сзгілердегі ащы сумен, натрий-сзгілерден кейінгі сілтілі суды жмсартылан суды алу шін белгілі млшерде араластырады. Н-иондарыны натрий-катионитты судаы бикарбонатты иондарымен серлесу нтижесінде, декарбонизаторда жойылатын бос кмір ышылы пайда болады. Бл слбада жмсартылын суды лайлылыы 0,4г-экв/м алды сілтілікпен бірге 0,1г-экв/м-ге дейін жеткізіледі, сонымен бірге делмеген судаы хлоридтер мен сульфаттарды жиынты рамы 4г-экв/м-ден кп емес жне натрий 2г-экв/м-ден кп емес болуы тиіс. Кезекті сутек-натрий-катиониттеуді аидасы (сурет 2) крсетілген.
Бл слба арылы делетін суды легі р трлі лекке блінбей, катиониттеуді барлы кезеін кезекті теді. Сутек-катионитті сзгіде натриймен кермектілік катиондарыны тотатылуы жреді. Сутек-сзгіден кейінгі бос кмір ышылы декарбонизаторда жойылады. Декарбонизатордан шыатын суды осымша жмсарту жргізілетін, натрий-сзгі сораптарына береді.
олданылатын су CO2
| Декарбонизатор |
 | |||
 | |||
Жмсартылан су
Сурет 2 Кезекті сутек-натрий-катионитті технологиялы слбасы.
Берілген технологиялы слба алды сілтілігі 0,7мг-экв/л, лайлалыы 0,05мг-экв/л-ге дейінгі фильтратты пайда болуын амтамасыз етеді.
НжЕ кезекті сутек-натрий катиониттеуді технологиялы слбасын «голодная» регенерациямен бірге, сонымен атар сутек-катиониттеуді «голодная» регенерациямен бірге жне буферлік здігінен регенерацияланатын катионитті сзгілерді кезекті сзгілеу арылы олдануды сынады.
«Голодная» регенерациямен катиониттеуді технологиясыны ерекшелігі-істелініп біткен катионитті регенерациясы ышылды жетіспеушілігімен жргізіледі. Сзгіге жктелген катионитті клемдік сыйымдылыынан аз регенерациялайтын ерітіндіні млшері, жоарыдан тмен арай жреді. Соны сірінен жктеуді тек жоары абаттары толы регенерацияланады жне регенерациялау дрежесі регенерациялайтын ерітіндіні жрісіне арай абаттан абата тмендейді. Е тменгі абаттарда регенерациялайтын ерітінді регенерациялау німін, олар кальций,магний жне натрий сульфаттарын ана рады.
Жктеуге делген суды берген кезде,сонында кшті минералды ышыл жне лсіз кмір ышылы пайда болатын арапайым алмасу реакциясы жреді. Пайда болан кшті ышылдар тмен орналасан абаттардаы кальций, магний, натрий иондарымен алмасады. Ол уаыт ткен сайын жоары абатта орналасан сутек-иондарыны тмен жылжуына алып келеді. «Голодная» регенерацияны дрыс жзеге асырылуы арылы барлы жмыс цикл бойы нлдік ышылдыы мен минимальді сілтілігі бар фильтратты алынуы амтамасыз етіледі.
Берілген технологиялы слба кермектілігі 0,01г-экв/м-ге дейінгі жне сілтілігі 0,7г-экв/м фильтратты алынуын амтамасыз етеді. Жмыс фильтріне баылау кермектілікті туі арылы емес,берілген дегейге дейін сзгіні сілтілігін жоарлату арылы жргізіледі.
ата белгіленген шекте делген суды алды кермектілігін, сілтілігін жне pH стап тру шін «голодная» регенерациямен жне буферлік здігінен регенерацияланатын сзгілері бар технологиялы слба олданылады.
Катиониттеуді бл технологиясында «голодная» регенерациялаумен сутек-сзгіде жмсартылан, судаы ышылдыты болмауын амтамасыз ету шін, буферлік здігінен регенерацияланатын сзгі ойылады. Буферлік сзгіге ышылды жмсартылан су баран кезде, оны регенерациясы жреді жне алмасу реакциясына сйкес кері суа кермектілік иондары барады. Буферлік сзгіні регенерацияламай, лсіз ышылды катиониттермен жктейді де, тек ана периодті трде сутек-катионитті сзгіге баратын делген сумен жктеуді опсытады. Буферлік фильтрден жмсартылан су,кмір ышыл газын жою жргізілетін декарбонизатора баытталады.
Регенерация тртібін бзбай стау шартында бл схема жмсартылын суды кермектілігін делмеген суды карбонатты емес кермектілігінен 0,7-1,5мг-экв/л жоары, сзгіні сілтілігін 0,7-1,5мг-экв/л жне ышылдыты болмауын амтамасыз етеді. Слбаны сзгіге кермектілікті туіні 1,5мг-экв/л жоары болан жадайда регенерациялауа шіреді.