Ксіпорында ебек орау бойынша йымдастыру жне техникалы шаралара талдау жасау

Ебекті орaу бойыншa йымдaстыру ымын тсіну шін бірнеше бaстaпы нсауларды aрaстыру керек. Бл, біріншіден, мaтериaлды жне рухaни игіліктерді жaсaуa негізделген aдaмны мaсaты, ызметі ретіндегі ебекті тжырымдамасы. азастан Республикасында адамдарды ебегі мен денсаулыы мемлекетпен оралады. Ебекті орауды ыты негіздері елімізді конститутцисында крсетілген.

оамды арым-атынастарды ртрлі жатарын амтитын торапты леуметтік-ыты категория бола трып, ебекті орауды йымдастыру тек ана ыты трыдан ана емес, зге де техникалы, медициналы, леуметтік жне т.б. салалы ылымдармен зерттелуде.

Ебек туралы за ебекті орау сзіне келесідей тсініктеме беріп отыр, яни ебекті орау – бл ыты, леуметтік – экономикалы, жымды-техникалы, санитарлы-гигиеналы, сауытыру-алдын алу, оалту жне зге де іс-рекеттер мен рылымдарды амтитын, ебек ызметі рдісінде жмысшыларды мірі мен денсаулыыны ауіпсіздігін амтамасыз ететін жйе.

Тар маынасына келетін болса, ебекті орау ебекті зиянды зардаптара келмеуін жне жмысшы шін ыайлы ммкіндіктер жасап беру мселелерін, жмыс беруші тарапты ауіпсіз ебек ммдігін беруі, жмысшыларды ебек міндеттемелерін жзеге асыру барысында денсаулыына жне міріне келген зардаптар шін жауапкершілікті алу міндетін реттеп отыратын ыты задар жиынтыын крсетеді. Бл жадайларды отайландыратын нормалар мен ережелер ебек ыыны негізгі блімі болып келеді.

Бл мселеде гіме ебекті ту дерісіні зі турaлы, aдaм мен тaбиатты aрaсындaы арым-aтынaстaр турaлы болып отыр. Адaмны міндетті жмысы, ебекті мні (бл жмысты андай баыта беттелгені) жне ксіпорынны заттай блшектері, яни ебекке арналан рaл-жaбдытaры ретінде ебекті біріктіру, ызметті жымды-техникaлы сипaты турaлы тсініктеме береді. Екіншіден, кез-келген ндірістік ксіпорын aдaмдарды біріккен, йымды ызметін кздейді. Бл реттегі жадай ндіріс рдістеріндегі адамдарды бір-бірімен арым-атынастары туралы болып отыр. Ал енді ебекті коамды йымдастыру ымына келер болса (оамны немесе жеке ксіпорын ауымында), ол адaмдарды йымдасан ебек рдісіндегі оларды ебегін пaйдaлaну жніндегі адамдар арасында алыптасан барлы атынастарды жиынтыы. Бл жадайда ксіпорынны техникалы амтамасыздандырылуына адамдарды йымдасан іс-рекетіні тиімділігі бaйлaнысты болады. Ебекті оамды йымдастыруды атарына келесі блімдерді айтуа болады:

- оамны ебек ресурстарыны болуы мен оларды жадайы;

- ебекті блу мен жымдастыру;

- ебек тртібін йымдастырылуын кадаалау жне жымдасан ебек дерісін басару;

- ебек ызметтерін жне ндіріс орныны бaса дa жай-кйін белгілеу;

- жасап шыарылан бйымдарды блу тртібі мен осы деріске жмысшылады здеріні атысу дегейі;

- жмыс кшін руаыт лайту.

Ебекті орауды басару жйесі йымдастырушылы, санитарлы- гигиеналы, техникалы, жылутехникалы, физикалы, биологиялы жне баса да ережелер мен жмысшыларды мірі мен денсаулыын орауа баытталан ызметтер мен нормаларды міндетті трде белгілейді:

- ндіріс орындарында жмысшы ебегіні оралуын жзеге асыруа жауапты адамдарды орналастыруды;

- р-трлі ызмет орындары шін (кесе жмысшыларын бірге есептегенде) ауіпсіздік техникасы бойынша сілтемелерді дайындалуын;

- ауіпсіздік техникасы, оршаан ортаны орау, ндірістік санитария мен рт ауіпсіздігі бойынша нсама жргізу тртібін;

- жмысшыларды ксіби дайындыын, физикалы жне денсаулы жадайын ескере отырып, іріктеу бойынша жмыстарды йымдастыруды;

- ндіріс орындарындаы жмысшыларды ауіпсіздік техникасы мен ксіпорын имараттарын пайдалану ережелері бойынша барлы талаптар мен нсаулытарды орындалуын баылауды жзеге асыруды арастыруы тиіс.

Ебекті орау жніндегі жмыстарды йымдастыру мыналарды кздейді:

- жоары блімдегі басшылы пен ксіпорын ызметкерлеріні, блімшелер мен жмысшылар арасындаы ебекті орау бойынша міндеттер мен жауапкершілікті блуді;

- ызметшілер мен оларды кілдеріні ебекті орауды басаруа атысуын;

- ызметшілерді оыту мен дайындауды;

- ебекті орау ызметін йымдастыруды;

- ебекті орауды басару жйесіні жаттамасын зірлеу рсімдерін жасауды;

- ебекті орау жніндегі апаратты жинау жне жнелту процесін жргізуді.

Бекітілген нормаларды негізінде ебекті орауды амтамасыз ету жніндегі ызметтерді йымдастыруды аяталуы:

- ксіпорынны ндіріс орнында ебекті орауды амтамасыз ету жніндегі масатын жасап айындауа;

- ебекті орауды aмтамасыз ету жніндегі жмыстарды жоспарлауды іске асыруа;

- ажетті ресурстaрды бле отырып, міндеттелген ебекті орау жне ебек ауіпсіздігін aмтамaсыз ету масатында жмысты йымдастыруа, сондай-а ызметкерлерге ажетті дайындауды іске асыруа;

- ндіріс орнын басару кезінде алан апаратты сараптау мен ебек жай-кйін баылауды іске асыруа;

- алынан апаратты сараптау нтижесінде аныталан ауіпсіз ебек жадайлары талаптарынан ауытушылытарды жою жніндегі тиісті іс- шараларды зірлеуге жне тиісті шешімдер абылдауа;

- анытaлан талaп етілетін aуіпсіз ебек жадайлары талаптарынан ауытуларды жою жніндегі іс-шараларды іске асыруа, сондай-а брын абылданан жоспарларды тзетуді жзеге асыруа, ызметкерлерді дайындауды жасартуа жне оларды біліктілігін арттыру барысында нерлым жоары дегейдегі жеткізушілер мен мердігерлерді тадауа ммкіндік береді.

Жмыс орнындаы ебек орaу мселесі бойынша іс-шараларды йымдастыруды, оны басшылыа алуды жне сонымен атар оларды жадайы ксіпорын басшысына жне бас инженеріне жктеледі, ал жобаланатын аймата есептеуіш орталыыны басшысына жктеледі. Ебек орау занамаларыны орындалуын мемлекет кілі болып табылатын басарушы инспекторы, мемлекеттік санитарлы инспектор жне жергілікті ксіпода комитетіні инспекторы адаалайды. Есептеуіш орталыта ай сайын техникалы ауіпсіздікті бзу туралы апаратты ааздарды шыарылып труы, дрістерді жргізілуі, стендтерді рсімдеу шараларын жргізу арастырылан. Техникалы шаралар:

а) Оператор – жмыс орнын йымдастыру

Оператор жмыс орны оны шаршауы минималды болу шін жобаланан, жмыс жасаушыны орны жинаты ажет. Оператор алауына байланысты трып немесе отырып жмыс жaсaуынa болады. Оператор орындыыны айналмалы жне биіктелуі, араны шалайуы арастырылады. Сым крінбейтін, сонымен атар жарытандыру комбинациясыны орнатылуы арастырылады, йткені жмыс зіліссіз жргізіледі. Яни кндізгі уаытта жарытану табии жарыпен, ал тнгі уаытта жары тсіру лампа жарыымен жргізіледі. Тікелей кн сулесінен орау шін терезелерге перделер орнатылуы арастырылады. Блме жалпы aуысу желдеткіштермен орнатылан, ал аппаратураны жмыс істеу орнында тарту желдеткішімен орналастырылан. ысы уаытта блме жылытылады.

б) Электр ауіпсіздігін амтамасыз ету

ызмет крсетушілерді электр тогына тсу ммкіндігі алдын-алу масатында, 1000 В-а дейін рылыларды электрден орану талаптарына сай келесі жымды жне техникалы шаралар жргізілуі ажет:

- рылыларды ызмет крсететін жне жндейтін адамдар, 1000 В-а дейін рылыларда электроранысты 3 тобына ие болуы ажет, жеке зі ызмет крсеткен жадайда ызмет крсетушілер (оператор) 2 тобына ие болуы ажет;

- барлы блме контурында жерлену шиналары ойылуы ажет;

- барлы зертханалы ондырылар жерлендірілуі ажет, ал электр рылы корпусы техника ауіпсіздігі ережелеріне сай жерлендіру сымдары жеріне осылуы ажет.