Таам гигиенасы» пні 2 страница

*ааны дрыс дамымауы мен деформациясы

*организмні иммунореактивтілігіні тмендеуі

*ораныс-бейімделу механизмдеріні лсіреуі

* гепатобилиарлы жйені заымдалуы

#108

*!Организмні коллагенді рылымымен байланысы бар витамин

*токоферол

*пиридоксин

*кальциферол

*пантатен ышылы

*аскорбин ышылы

#109

*!Фолий ышылыны негізгі таамды кздері

*шпинат, салат жапыраы

*ст жне сйы ст німдері

*кептірілген жне балауса итмрын

*ашытылан ырыабат, ттті брыш

*цитрусты жне тропикалы жеміс-жидектер

#110

*!Таматануда А витаминіні кздері

*алма

*бауыр

*сімдік майы

*асты німдері

*брша тымдастар

#111

*!Таматануда тиаминнінегізгі кздері

*итмрын

*ара араат

*цитрусты жемістер

*брша тымдастар

*жылтыратылан кріш

#112

*!Витаминдерді жалпы биологиялы асиеті

*организмде ышылды-сілтілі тепе-тедікті реттейді

*биохимиялы рдістерді катализаторы

*сйек тіндеріні алыптасуына атысады

*пластикалы ызмет атарады

*су-тз алмасуына атысады

#113

*!Токоферолды биологиялы ролі

*протромбин дірілуін ынталандырады

*жыныс бездеріні ызметін реттейді

*кру абілетіні ызметін реттейді

*сйек тзу рдісіне атысады

*кмірсу алмасуына атысады

#114

*!Фолий ышылыны жеткіліксіздігі келеді

*цинга

*пеллагра

*бери-бери

*гемералопия

*макроцитарлы анемия

#115

*!Витамингеарсы асиетке ие заттар

*лютеин

*кварцетиндар

*флавоноидтар

*чайкатехиндері

*авидин (шикі жмырта)

#116

*!Алиментарлы витамин жеткіліксіздігіні алдын-алу шаралары

*рационда жануар текті азы-тлік лесін азайту

*рационда ккністер мен жемістерді лайту

*витамин препараттарын олдану

*санитарлы ережелерді сатау

*таматану тртібін сатау

#117

*!Жараа арсы сері бар витамин трізді заттар

*холин

*карнитин

*коэнзим Q₁₀

*витамин U

*пангам ышылы

#118

*!Евитаминіні негізгі таамды кздері

*нан-блке німдері

*жеміс-жидектер

*сімдік майы

*ст німдері

*ет німдері

#119

*!ышылды сипаттаы макроэлемент

*калий

*натрий

*магний

*кальций

*фосфор

#120

*!Сілтілі сипаттаы макроэлемент

*кальций

*марганец

*фосфор

*ккірт

*хлор

#121

*!Фосфорды аса жоары млшері кездесетін азы-тлік

*балы, ірімшік, брша

*кондитерлік німдер

*картоп, ырыабат

*ияр, ызана

*алма

#122

*!Организмде фосфорды физиологиялы ызметі

*т блінуін жоарылатады

*ан юы рдісіне сер етеді

*гемоглобин синтезіне атысады

*кальций алмасуымен тыыз байланысты

*ішек жиырылыштыын ынталандырады

#123

*!Калийді жоары млшері кездесетін азы-тлік

*кептірілген жемістер,жеміс-жидектер

*ант, рафинадталан ант

*майдаы балы консерві

*кондитерлік німдер

*сімдік майы

#124

*!Организмні калийге деген ажеттілігін амтамасыз ететін азы-тлік

*кріш жармасы

*сімдік майы

*бршатар

*картоп

*ант

#125

*!Темірге бай азы-тлік

*кондитерлік нім

*голланд ірімшігі

*сімдік майы

*картоп

*бауыр

#126

*!Темірді аса иын сіімділігі жретін азы-тлік

*дн німдері

*ккністер

*жемістер

*балы

*ет

#127

*!Минералды элементтерді жіктелуі

*способности вызывать электроотрицательные и электроположительные сдвиги

*белок молекуласымен байланысу абілетіне байланысты

*Мендеелев кестесінде орналасуына байланысты

*организмдегі атаратын ызметіне байланысты

*жйке жйесіне сер етуіне байланысты

#128

*!Йодталаназы-тліккзі болып табылады

*су

*ет

*тз

*ст

*жарма

#129

*!Кальцийге бай азы-тлік

*кондитерлік

*ст німдері

*ккністер

*ет німдері

*соя

#130

*!йелдершіназастандаараласрациондатемірді ттынуды орташамлшері (мг/тулік)

*2-3

*3-5

*5-7

*11,6

#131

*!Ерлершіназастандаараласрациондатемірді ттынуды орташамлшері (мг/тулік)

*2-3

*3-5

*5-7

*13,8

#132

*!Организмде оай сіетін рмында темір бар азы-тлік

*ет

*ст

*балы

*жмырта

*ккністер

#133

*!Эндемиялы аурумен байланысты микроэлемент

*кальций

*магний

*фосфор

*йод

*сера

#134

*!Ерлершіназастандаараласрациондайодты ттынуды орташамлшері (мкг/тулік)

*10

*20

*30

*50

*122

#135

*!йелдер шіназастандаараласрациондайодты ттынуды орташамлшері (мкг/тулік)

*10

*20

*30

*50

*101

#136

*!Организмде темірді сіуін тежейтін азы

*тз

*шй

*ет

*ант

*дн німдері

1*Органимдегі зат алмасу жне энергия*2*77*1*

#137

*!алыпты жадайда ересек адамда ассимиляция жне диссимиляция рдістері

*ассимиляция процесіні диссимиляция процесінен басым болуы

*диссимиляция процесіні ассимиляция процесінен басым болуы

*алмасу процестеріні арындылыыны жоарылауы

*зат алмасу арындылыыны тмендеуі

*салыстырмалы трде тепе-те

#138

*!Адекватты таматанбауда жмсалан энергия шыыныны орнын абылдаан таматы уаттылыы толтырмаан жадайда туындайтын энергетикалы баланс

*о

*теріс

*отайлы

*бейтарап

*динамикалы

#139

*!Жмсалан энергия шыынынан таам рационыны уаттылыы за уаыт артанда туындайтын энергетикалы баланс

*о

*теріс

*бейтарап

*отайлы

*алыпты

#140

*!Теріс энергетикалы балансты негізгі олайсыз факторы организмде тудырады

*белок жеткіліксіздігі

*гипертониялы ауру

*арты дене салмаы

*атеросклероза

*семіздік

#141

*!Негізгі алмасуа жмсалатын энергия шыыны

*тіршілікетужйефункцияларынытратылыыпостоянство работы функций жизнеобеспечивающих систем

*таамны орытылуы жне сіуі

*физикалы белсенділік

*аыл-ой жмысы

*енбек ызметі

#142

*!Адамны негізгі алмасуна сер етеді

*жыныс жне жасы

*таматану тртібі

*жмыс жадайы

*тулік уаыты

*мамандыы

#143

*!Ебек етуде жмсалатын энергия шыыныны клемін анытайды

*физикалы, блшыет жмысыны клемі мен сипаты

*жмыс уаытыны затыы

*жмыс орны жадайы

*климатты жадайы

*денсаулы жадайы

#144

*!Таам абылдаанда энергия шыыныны жоарлауы немен байланысты

*с усилением окислительных процессов, для превращения пищевых веществ в организме

*интервалом между приемом пищи

*ттынан таамны клемі

*таматы ттыну жиілігі

*таматану тртібі

#145

*!Алиментарлы дистрофияны ауыр сыраты алыптасу кезінде маызды рл атарады

*крделі кмірсуларды аз сіімділігі

*белокты-калориялы жеткіліксіздігі

*минералды заттарды жеткіліксіздігі

*майды тугоплавкость жиров

*гиповитаминоз

#146

*!Организмні энергия шыынын анытайтын діс

*респираторной энергометрии

*тікелей калометрия

*хронометражды

*алиментарлы

*зертханалы

#147

*!Бір уаытта жне арама-арсы жретін зат алмасу рдісі

*ышылдану жне органимнен ыдыраан німдерді шыуы

*биосинтез жне жаа рылымдарды пайда болуы

*ажетті заттектерді синтезі мен сіімділігі

*заттектерді ыдырауы жне энергия блуі

*ассимиляция жне диссимиляция

#148

*!Азадаы зат алмасуды реттейтін негізгі жйе

*асорыту жйесі

*тыныс алу жйесі

*зр шыару жйесі

*ан айналым жйесі

*орталы жйке жйесі

#149

*!Организмдегі теріс азотты баланс дамиды

*алмастырылатын аминышылдарыны арты млшерде болуы

*рационда белокты жеткіліксіз болуы

*рационда кмірсуларды арты болуы

*минералды заттарды жеткіліксіздігі

*друмендер жеткіліксіздігі

#150

*!нды белоктара жатады

*кем дегенде бір алмастырылмайтын аминышылы

*кем дегенде бір алмастырылатын аминышылы

*барлы алмастырылмайтын аминышылдары

*барлы алмастырылатын аминышылдары

*екі алмастырылатын аминышылдары

#151

*!Аминышылыны биологиялы ндылыы мен физиологиялы рлін анытайтын негізгі критериі

*алмастырылмайтын аминышылдарыны синтезін амтамасыз ету

*крделі кмірсуларды ыдырауын амтамасыз ету

*бойды сіру жне белок синтезін амтамасыз ету

*фермент синтезін амтамасыз ету

*гормон синтезін амтамасыз ету

#152

*!Таамны толындылыын анытайтын аминышылдарды «штігі»

*треонин, триптофан, метионин

*лизин, триптофан, метионин

*метионин, валин, цистин

*лизин, валин, гистидин

*валин, глицин, цистин

#153

*!Дндегі белок ндылыын тмендететін негізгі фактор

*алмастырылмайтын аминышылдарыны жеткіліксіздігі

*фенилаланин синтезіні бзылуы

*метионинні арты болуы

*лизинні жеткіліксіздігі

*валинні болмауы

#154

*!Кшті липотропты сері бар аминышыл

*фениаланин

*метионин

*аланин

*валин

*лизин

#155

*!нды белоктара жатады

*барлы алмастырылатын аминышылдар

*барлы алмастырылмайтын аминышылдар

*кем дегенде бір алмастырылатын аминышылы бар

*кем дегенде бір алмастырылмайтын аминышылы бар

*алмастырылатын жне алмастырылмайтын аминышылдарыны санды атынасы

#156

*! Арибофлавиноз мына таамды заттекті жеткіліксіз тсуінен дамиды

*майды

*белокты

*кмірсуды

*витаминні

*минералды заттекті

#157

*!Мына аминышылыны жеткіліксіздігінде бой суіні кешеуілдеуі жне салматы тмендеуі, сонымен атар бйректегі жне аланша бездегі згерістер байалады

*глютамин

*лейцин

*тирозин

*аланин

*серин

#158

*!Таам рамында мына аминышылыны жеткіліксіздігі сйек тзілу бзылыстарына, эритроциттер саныны азаюына жне гемоглобинні тмендеуіне алып келеді

*тирозин

*лейцин

*лизин

*аланин

*серин

#159

*!Метилдеу, трансметилдеу процестерін алпына келтіруде маызды роль атаратын аминышыл

*метионин

*тирозин

*аланин

*лизин

*серин

#160

*!Алмастырылатын аминышылына жатады

*триптофан

*метионин

*аланин

*валин

*лизин

#161

*!Алмастырылатын аминышылына жатады

*лизин

*валин

*метионин

*глютамин

*фенилаланин

#162

*!Белокты азадаы ролі

*жаа май санын тзеді

*ішек перистальтикасын ынталандырады

*энергияны диномагенді тасымалдаушысы болып табылады

*гемоглобинні, блшыеттегі миозин мен актинні рамына кіреді

*А жне Д витаминдеріні ерітушісі болып табылады жне оларды сіірілуіне ыпал етеді

#163

*!Белокты биологиялы ндылыын анытайды

*сіімділігі

*орытымдылыы

*тасымалдаушылыы

*аминышыл рамы

*энергетикалы ндылыы

#164

*! Кшті липотропты заттек болып табылатын, бауырды май басудан сатайтын аминышыл

*метионин

*глицин

*аланин

*серин

*валин

#165

*!Аталан азы-тлікті айсысы жоары биологиялы асиетке ие

*нан

*ант

*алма

*картоп

*жмырта

#166

*!Аталан азы-тлікті айсысында толынды белок бар

*нан

*ияр

*ст

*нта

*баклажан

#167

*!Таматануда за уаыт тек ана сімдік текті таамдарды олдану, яни вегетарианды, алып келеді

*аминышыл дисбалансына

*су балансыны бзылуына

*йоджеткіліксіздігіне

*остеопороза

*семіздікке

#168

*!Жоары биологиялы белсенділікке ие, аса кшті липотропты заттек болып табылатын метионин алдын алады

*бауырды май басу

*имыл озалысты бзылуы

*эритроциттер саныны азаюы

*бауырдаы жне кпедегі згерістер

*сйек кальцификациясыны бзылуы

#169

*!Таамда лизин жеткіліксіздігі алып келеді

*бауырды май басуды алдын алу

*ан тзілу бзылыстарына

*дене салмаыны артуына

*о азотты баланса

*атеросклероза

#170

*!Триптофанны негізгі кздері болып табылатын азы-тліктер

*ет, балы, сзбе, жмырта

*ккністер

*жидектер

*жемістер

*жгері

#171

*!Триптофан ажет

*холин синтезі шін

*озалысты йымдастыру шін

*тамыр абырасыны ткізгіштігін арттыру шін

*бойды суін тежеу жне дене салмаын азайту шін

*азаны суі жне азотты тепе-тедікті стап тру шін

#172

*!нды белокты кзі болып табылатын азы-тліктер

*ст німдері

*дн німдері

*ккністер

*жаатар

*жемістер

#173

*!О азотты баланс байалатын кезе

*регенерация рдісіні арындылыында

*нсыз белогы бар таамдарды ттынуда

*таамда белокты млдем болмауында

*су жне азаны дамуында

*белокты ашыуда

#174

*!Теріс азотты баланс пайда болады

*таамда белокты жеткіліксіз млшерде болуы немесе млдем болмауында

*синтетикалы рдісті белок шыынынан басым болуы

*андай да бір азада белокты жиналуында

*регенерация рдісіні арындылыында

*су жне азаны дамуында

#175

*!Ересек адам шін аскорбин ышылыны туліктік ажеттілігі (мг)

*1-3

*5-10

*20-30

*50-60

*70-80

#176

*!сімдік жапыраында кездесетін, аты сонымен байланысты витамин

*алма ышылы

*лимон ышылы

*фолий ышылы

*пантотен ышылы

*аскорбин ышылы

#177

*!С витаминіні негізгі кзі болып табылатын азы-тліктер

*нан-блке німдері

*макарон німдері

*ара араат

*ет німдері

*балы

#178

*!Адам азасында синтезделмейтін витамин

*аскорбин ышылы

*пантотен ышылы

*рибофлавин

*тиамин

*биотин

#179

*!Мына витамин жеткіліксіздігі блшыет лсіздігіне, жаяу жргенде аяты ауыруына алып келеді

*аскорбин ышылы

*рибофлавин

*пиридоксин

*тиамин

*ретинол

#180

*!Рибофлавинні маызды ызметі

*су процесіне атысады

*ан ю процесіне атысады

*тнгі кргіштікке сер етеді

*ышылдыа арсы асиетке ие

*жасушаны тынысалу процесіне атысады

#181

*!араылы адаптациясын жоарылататын, тнгі кргіштікті жасартатын жне тс ажыратуды жоарылататын витамин

*тиамин

* Р витамині

* С витамині

*рибофлавин

*линоль ышылы

#182

*!В1 авитаминозы мына жадайда дамиды

*тиімді таматануда

*таматану режимін станбаанда

*за уаыт аталан крішті ттынанда

*кмірсуді тама рационында иын сіірілуінде

*кпаныпаан май ышылдарыны арынды тсуінде

#183

*!Май алмасуда тиаминні ызметі

*ан ю процесіне атысады

*май ышылдарыны синтезіне атысады

*карбоксил тобыны ыдырауын катализдейді

*амиинышылдарды дезаминдеу процесіне атысады

*аминышылдарды айта аминдеу реакциясына атысады

#184

*!В1 витаминіні жеткіліксіздігіні ерте крінісі

*андаы жне зрдегі пирожзімышылыны млшеріні жоарылауы

*кровоизлияния в окружности волосяных фолликулов

*капилляр ызметі бзылыстарыны туындауы

*жйке жйесі мен психиканы згеруі

*асазан секрециясыны бзылуы

#185

*!Витамин жеткіліксіздігіні е айын жне ауыр трі

*гипоавитаминоз

*авитаминоз

*квашиоркор

*бери-бери

*маразм

#186

*!Витаминдерді жіктелу негізі

*суда ерімеуі

*спиртте еруі

*суда жне майда ерігіштігі

*витаминдерді баса таамды заттектермен байланысы

*жасушаны рылымды элементіні тзілуіне атысуы

#187

*!А коэнзиміні негізгі блігі болып табылатын витамин

*ст ышылы

*фолий ышылы

*аскорбин ышылы

*пантотен ышылы

*пирожзім ышылы

#188

*!Мына витаминтрізді заттекті жеткіліксіздігі азадаы ісік ауруларыны туындауына келеді

*инозит

*биотин

*холин

*карнитин

* U витамині

#189

*!ай витамин жеткіліксіздігі кезінде эритроциттер саны азайып жне андаы холестерин млшері кбейеді

*рибофлавин

*пиридоксин

*биотин

*тиамин

*ниацин

#190

*!Асазан жарасын жне он екі елі ішекті емдеуге абілетті витаминтрізді зат

*холина

*инозит

*биотин

*картинин

* U витамині

#191

*!Бірнеше глистті инвазияда ай витаминні тапшылыы байалады

*аскорбин ышылы

*пантотен ышылы

* В12витамині

*тиамин

*биотин

#192

*!Барлы туліктік алмасу реакциялары мен жасушаны тыныс алу реакцияларына атысатын витамин

*тиамин

*ретинол

*ниацин

*рибофлавин

*филлохинон

#193

*!Мына витамин жеткіліксіздігі тіс тазалауда ызыл иекті анауына алып келеді

*А

*РР

*С

*В 1

*В 6

#194

*!араылы адаптациясын жоарылататын, тнгі круді жасартатын жне тс ажыратуды жоарылататын витамин

*аскорбин ышылы

*фолий ышылы

*рибофлавин

*кальцеферол

*тиамин

#195

*!Родопсинні тзілуін кешіктіретін немесе тотататын, кешрым кзді крмеуіне келетін ай витамин жеткіліксіздігі

*Д

*С

*В1

*А

*холин

#196

*!Кбею ызметіне атысатын витамин

*А

*С

*В1

*Е

*холин

#197

*!Сілтілі сипаттаы минералды элементтері бар нім

*дн німдері

*жмырта

*балы

*ст

*ет

#198

*!Азадаы кальцийді маызды рлі

*т блінуін жоарылатады

*гемоглобин синтезіне атысады

*сйек тініні алыптасуына атысады

*ішек перистальтикасын ынталандырады

*антиспастикалы жне тамыр кеейткіш сер крсетеді

#199

*!Магнийді адам азасындаы атаратын ызметі

*антиспастикалы жне тамыр кеейткіш сер крсетеді

*жйке-блшыет озыштыын адаалайды

*сйек тініні алыптасуына атысады

* гемоглобин синтезіне атысады

*ан ю процесіне сер етеді

#200

*!Ересектерде цинкті алиментарлы жеткіліксіздігі байалады

*тері жабындысыны заымдалуы (псориазтрізді акродерматит)

*темір жеткіліксіздігі кезіндегі анемия

*аыл-ой дамуынын кешеуілдеуі

*гепатоспленомегалия

*гипогонадизма

#201

*!Рациондаы цинкті негізгі кздері болып табылады

*нан-блке німдері

*жеміс-жидектер

*теіз німдері

*ккністер

*шырындар

#202

*!за гипокалиемия алып келуі ммкін

*блшыет спазмына

*жрек аритмиясына

*артериалды гипертензиа

*гормональды бзылыстара

*дм мен иіс сезуді бзылуына

*!ан тзілуге атысатын микроэлемент

*марганец

*кобальт

*селен

*фтор

*йод

#204

*!Селен жеткіліксіздігіні клиникалы кріністеріне жатады

* темір жеткіліксіздігі кезіндегі анемия

*кардиомиопатия

*эндемиялы зоб

*ксерофтальмия

*акродерматит

#205

*!Гиперфторозбен байланысты ауру

*ангулярлы стоматит

*флюороз

*анемия

*кариес

*зоб

#206

*!Селенні маызды биологиялы ролі оны атысуымен байланысты