Б) ааш дайындау жмыстары
Реферат
Таырыбы:
«Ааш материалы физикалы,химиялы асиеттері»
Орындаан 30103090 топ студенті:
Макарова М.К
Тексерген: Дйсенбаев А.Ж
2011-2012 оу жылы
Жоспары
1. Ааш материалдары
А) ааш туралы тсінік, аашты трлері
Б) ааш дайындау жмыстары
2. Ааш егуді пайдасы
3. Аашты физикалы, химиялы асиеттері
4. олданылан дебиеттер
1. Ааш туралы тсінік, аашты трлері
ткен тарихымызды білмей бгінгі кнні адіріне жету, болашаты болжай білу те иын. Ата – бабамызды жинатаан рухани байлыыны оры шан – теіз. Ата – баба жасаан бл рухани байлытар азіргі тада да з ндылыын жойан емес. Бларды барлыы баршаа бірдей азына. Сол мдени асыл мраларды зерттеп, танып білу, баалай білу біздерді, кейінгі рпаты абыройлы да азаматы, лтты парызы.
асиетті аза даласында талай ста, зергер, сбегі, сал – сері, тігінші, рімші, балгер – басы тті.
кше басар рпаа леуметтік мра болып алан Тркістандаы ожа Ахмет Яссауи, Жамбылдаы Айша бибі, арахан, лытаудаы Алашахан, Аякз бойындаы озы Крпеш – Баян Слу зираттары да ертедегі азатарды сулет неріні асан шебері бола білгенін длелдейтін тарихи айа. Есіктегі «Алтын адам» аасы, Тркістандаы «Тайазан» да ертедегі ата бабаларымызды ааш пен сйектен, жн мен теріден тйме тйетін, «алтынды аптап, кмісті кптеп» зергерлік шекей заттар жасаушы, он саусаы нерлі шеберлерді боланын длелдей тсетін фактілер.
аза халыны ткендегі мдениетіне ілсек, кнделікті трмыс ажетін тейтін олнерді жете дамыан трлі салалары боландыын креміз. Айталы, киіз басу, киіз йге ажетті бау –баср, алаша, кілем, аяап тоу, сырма сыру, кесте тігу, ааштан ойып ыдыс – ая, ер тоым жасау, тері илеу, асыл тастардан сндік бйымдар жасату (зергерлік нер), ара темірден трмысты, шаруашылы ралдарын жасау олнерді тамаша туындылары болды. Бларды бірсыпырасы азіргі дуірімізде де з маызын жоймааны аны.
Ааш деуде бізді аза халы алдына жан салдырмайтын, ааштан тйін тйетін халы. асиетті саналатын лтты бйымдарымызды жасалу технологиясы мен оларды шекейленуі эстетикалы трыдан аланда баса халытардан кем тспейді.
Жанар Айжанованы «обызым» ні (оушылара тыдату).
- Аашты ркемдеп деуге ажетті аашты дрыс тадау істі нтижелі болуына септігін тигізеді. Мысалы: СТД – 120 м станогымен жмыс жасауа атты ааш трлері дрыс. Сондытан жасалатын бйым тріне арай аашты механикалы, физикалы жадайларын білу керек.
Жмыса бтасыз ааш трлерін тадап, ажетті лшемін кесіп, сргілеп, рлеп болан со, тегіс бетіне рнек бейнесін кшіреді.
рнек дегініміз – кез – келген бйымны сыртына тсірілетін бірттас байланысты шекей.
Ал ою дегеніміз – бйыма тсірілген рнекті пышапен кесу арылы деу немесе бйымды шабу кезіндегі ойып деу жмыстары.
Млтек ааштан ттас шабылатын келі – келсап, ая – таба, саптыая, ожау сияты бйымдарды жасау тсілін жмырлап ою дейді.
Ааш бйымдарын кркемдеп деу мынадай шаралар арылы жзеге асады.
-Бйымны негізін талаптара сай тазалау.
-Бйымны барлы бліктеріне рнекті жоспарлау, лгісін жасау.
-рнектерді кесу.
-Бйымдарды бояу, оан р беру, лактау.
дебиет пен нерде композиция деген тсінік бар. Ол жйелеу, йлестіру деген латын сзі. нерді барлы саласында композиция те крделі ым жне шыармашылы арау
б) ааш дайындау жмыстары
Ааш дайындау жмыстары – ааш лату, латылан аашты орманнан тасып шыару бтатарын кесу.Алашы деу оларды зеннен аызатын орына тасымалдап жеткізу, немесе баса да транспорттыатынас орындарына тасымалдау жне тиеу.Кейде ааш дайындау жмыстарына тек ааш латумен тиеу жмыстарыны комплексі ана жатызылады. Ааш дайындау жмысындаы процесстер жоары жне тменгі оймаларда орындалады. Жоары оймаа ааш лататын орын, ал тменгі оймаа ааш материалдарын ттынушылара жнелтетін транспортты орындар жатады.
2. Ааш егуді пайдасы
Салауатты мір салтын сатап, леуетті мір сруді бір негізі оршаан ортаа кіл бліп, бай табиатымызды орай білуде. Адам ата мен Хауа ана жаратыландаы табиатты табии мсіні мен саф ауасыны адамзат ркениетке мтылып, озы технология ойлап тауып жатан бгінгі заманда бден тозып кеткені кінішті-а. сіресе, алалар кптеп трызылып, ааз німдерін ттыну кбейген азіргі уаытта бл орман шаруашылытарына айтарлытай кері серін тигізуде. Нтижеде бір жаынан жасампаздыпен ала мтылан адам баласына табиат ананы да аморлыа алу міндеті еселене тсуде. Осы табиат ананы орап алу мселесінде те-мте ааштара кіл блуді, тал, шыбы отырызуды мыт алдырмауды мні зор. йткені ааш егуді адамзат баласына тигізер пайдасы, жалпы оршаан ортаа жасы сері бар екені баршаа белгілі. Ааш батпаты ана кетіріп ана оймай ауаны да тазартады, оны саясында демалан адам ке тыныс алып жаны жай табады. Кнделікті олданып жрген материалдарымызды кбі осы ааштан жасалады. Кітаптар, ааздар, йімізді есігі, терезесі, стелдер мен таталар, мектеп парталары т.б.
Жаадан мірге келген сбиді бесігі де, міріміз біткеннен кейін абірге апаратын табыт та сол ааштан жасалады. Ааштарды арасында табиат кз тартарлы жап-жасыл кейіпке бленеді. Ауаны тазартып, суыта
йді жылытатыны да з алдына.
Бір ызыы, жеміс берсін-бермесін кез келген аашты адамзата тигізер пайдасы шан-теіз. Адама тіршілік шін е керегі ауа болса, сол ауаны жасайтын, тазалайтын, сзгіден ткізетін, яни ауадаы газдарды, трлі ластытарды зіне тартып алып, орнына оттегі бліп шыаруда орасан ызмет атаратын да осы ааш. Халы даналары «Ауа адамсыз мір сре алады, Адам ауасыз мір сре алмайды» деп тектен тегін айтпаан. Адамзат з тарихында осы кнге дейін лі ааштан арты ауаны тазартатын бірде-бір ондыры ойлап таба алмады. Аашты ауаны тазартумен атар ауаны реттеп, шуды азаюына да айтарлытай пайда тигізеді. сіресе аладаы ааштарды шуды азайтуа ебегі орасан. Яни шуды дегейін едуір тмендететін бірден бір рылы.Бір ызыы, жеміс берсін-бермесін кез келген аашты адамзата тигізер пайдасы шан-теіз. Адама тіршілік шін е керегі ауа болса, сол ауаны жасайтын, тазалайтын, сзгіден ткізетін, яни ауадаы газдарды, трлі ластытарды зіне тартып алып, орнына оттегі бліп шыаруда орасан ызмет атаратын да осы ааш. Халы даналары «Ауа адамсыз мір сре алады, Адам ауасыз мір сре алмайды» деп тектен тегін айтпаан. Адамзат з тарихында осы кнге дейін лі ааштан арты ауаны тазартатын бірде-бір ондыры ойлап таба алмады. Аашты ауаны тазартумен атар ауаны реттеп, шуды азаюына да айтарлытай пайда тигізеді. сіресе аладаы ааштарды шуды азайтуа ебегі орасан. Яни шуды дегейін едуір тмендететін бірден бір рылы.
Табии тепе-тедікті сатап тран да айналамыздаы ааштар. Бан оса, ыстыты, аязды басып, ылалдылыты сатап, жабырларды уаытында жне табии тртіппен жаууын реттейді, топыраты нарлылыын сатайды, дауылдарды екпінін азайтады, т.б. Айта берсе аашты адама берер пайдасы мол.
Сондай-а табиатты аялап, оршаан ортаны таза стау да адам баласына жктелген міндет.
азаты «Атанан мал аланша, тал алсын» деп талды малдан да арты кргені осыдан болар.
3. Аашты физикалы, химиялы асиеттері
Аашты жан-жаты пайдалану оны физикалы – механикалы асиеттерінен баса біратар технологиялы жне пайдалану сипаттамаларын да керек етеді. Олар аашты жарылыштыы, метал бекітпелерді стаыштыы делгіштігі (арамен тілуге, сргілеуге, брылауа т.б. арсылыы), желімденгіштігі, иілгіштігі (ыстытай да, суытайда), ылал ткізгіштігі, ота тзімділігі, антисептиктер мен антипериндерді сііргіштігі (бояу жне лак жауа, рлеу операцияларына бейімділігі). Влалдан, ысты – суытан т.б. Зиянды орта серлерінен орау шін ааш кептіріледі, оан лак жне бояу жаылады.
Аашты физикалы асиеттері трі – тсі, срегі, саинасы, ылалдылы асиеттері. Аашты жасын – трін анытай білу, ааштада табиаттада кездесетін баса шикізаттар секілді физикалы, механикалы асиеттер жасы дамиды. Ондай жасы асиеттерін пайдалана отырып, шеберлер суретшілер жасы нрселер жасай алан.
Аашты негізгі физикалы асиеттеріне мыналар жатады: трі – тсі, ылалдылыы, аттылыы, жылтырлыы, аашты кесіндісіндегі табии суреті, жмсатыы. Аашты тр – тсін олнерші шеберлер жиаз, ыдыс – ая таыда заттар жасаан да ескеріп пайдаланды.
Аашты механикалы асиеттері жан – жаты, олар здеріне сер еткен ртрлі кштерге арсы тра алады. Аашты негізгі механикалы асиеттеріне беріктік, аттылы, шыдамдылы, морт сынышты, иілгіштік, былылдаты жатады.
Аашты аттылыы, шыдамдылыы, сынып жарылуы бір бірімен тыыз байланысты, бірінен бірін бліп арау те иын.Ааш нерлым кепкен сайын беріктене тседі.