Жмысты ойылымы

Радиолакациялы баылау мен баытталу кешенін талдау шін ртрлі нысандарды тадап олара лгі ру. Сонымен атар радиолокациялы станцияны тактика-техникалы сипаттамаларын тсіндіру, тадау жне оны есептеу.

Радиолокацияда олданылатын модуляция трлеріне ысаша сипаттама

Фазалы модуляция

Кез – келген нысанды белгілеу шін оны брышты згерісін анытап алу ажет. Сондытан да радиолокацияда фазалы модуляция кеінен олданылады.

Фазалы модуляция (ФМ) – тербеліс процессіндегі тербеліс фазасыны уаыт бойынша масатты згерісі 2.1 суретте крсетілген.

 

, с

 

 

Сурет .2.1 – Фазалы модуляцияланан сигнал

Бл суретте штрихпен берілген сызы – тасымалдаушы жиілік; бір периоды ана крсетілген сызы – модуляциялаушы дабыл; алы сызы – модуляцияланан дабыл.Фазалы модуляция кезінде таратушы тербеліс амплитудасы траты болып ала береді, ал таратушы тербелісті толы фазасы модуляциялаушы кернеумен мына атынас бойынша байланысты

 

 

мнда – модуляциялаушы кернеу мен орыты фазалы модуляцияланан тербелісті толы фазасыны осымша сімшесі арасындаы атынасты сипаттайтын пропорционалды коэффициенті;

– бастапы фаза;

– таратушы тербеліс жиілігі;

Гармоникалы за бойынша фазалы модуляцияланан кезде модуляциялаушы кернеуді мні

 

 

мнда – модуляцияланан тербеліс амплитудасы;

– модуляция процессінде згеріске шырайтын тербелісті толы фазасыны раушысы.Фаза бойынша модуляцияланан тербелісті жиілігі тербелісті толы фазасыны уаыт бойынша алан туындысы болып табылады

 

мнда

 

Фаза згерісіні амплитудасы брышты модуляция индексі немесе фаза девиациясы деп аталады. Гармоникалы модуляция кезінде модуляция индексі m болатын фазалы модуляцияланан тербеліс толыымен жиілік девиациясы болатын жиіліктік модуляцияланан тербеліспен сйкес келеді. Фазалы жне жиіліктік модуляция арасындаы айырмашылыты жиілік спектрлерінен байауа болады:

– фазалы модуляция кезінде модуляция индексі модуляция жиілігінен туелсіз, яни m = const, ал жиілік девиациясы модуляция жиілігіне пропорционал, яни ;

– жиіліктік модуляция кезінде жиілік девиациясы модуляция жиілігінен туелсіз, яни , ал модуляция индексі модуляция жиілігіне кері пропорционал, яни m = / .

Фазалы модуляцияланан тербелісті спектрі гармоникалы дабылмен модуляциялананны зінде таратушы тербеліс жиілігінен симметриялы трде алып тратын шексіз бйір раушыларынан трады. Бйір раушыларыны амплитудасы бірінші ретті біртекті Бессель функциясы арылы рнектеледі

 

 

мнда – модуляцияланбаан тербеліс амплитудасы.

Осыан байланысты, фазалы модуляция кезінде дабыл шексіз жиіліктер жолаын алып жатады. Фазалы модуляцияланан тербелісті спектр энергиясыны кп блігі шектелген жиіліктер жолаында жинаталады. Модуляция индексіні аз мнінде (m << 1) спектрді негізгі энергиясы спектріне жинаталады, мнда – фаза згерісі функциясыны спектріні е жоары жиілігі.

 

 

Фазалы манипуляция

Фазалы манипуляция-екілік жймен берілетін апаратты сигналды 0 немесе 1 тріне байланысты тасушы сигналды фазасыны 180⁰ а згеруі.Манипуляцияны бл трін жзеге асыру басаларына араанда иыныра, алайда бл дістік бгеуілге тратылыы жоары.

ФМ дісіні негізгі кемшіліктеріні бірі фазалы детектордаы (манипуляцияланан сигналдан апаратты сигналды блетін рылы)

кері жмыс эффектісі яни бір символдаы ателік, алан символдарды барлыын ате детектірлеуге келіп соады. Бл кемшілік салыстырмалы фазалы модульяция діснде кезікпейді.

ФМ дісіні келесі кемшілігі – фаза манипуляцияланан сигналды ткізу шін ткізу жолаы ке болуы ажет.

Практикада квадратты, трттік сегіздік салыстырмалы ФМ жиі олданылады. Бл сигналдар апарат таратуды жоары жылдамдыын амтамасыз етеді жне радиобайланыс, фазалы телеграфия, крделі сигналдарды алыптастыруда олданылады.

 

 

1.сурет – арапайым жне квадратты ФМ сигналдарыны векторлы диаграммасы

ФМ дісінде жлдызшаны барлы нктелері бірлік шеберді бойында орналасады. арапайым ФМ 1 - бит апаратты, ал квадратты ФМ 2 - бит апаратты кодтайды.

Квадратты ФМ модуляторыны рылымды слбасы:

 

 

сигналы былай аныталады:

 

.

Салыстырмалы ФМ дісіні де кемшіліктері бар, олар:

-байланыс орнатылан кезді басында есеп жіберілуі тиіс;

-ателік екі есе лаиуы;

-цифрлы аында екілік ателер пайда болады, соны серінен тзетуші кодтарды тадау иына тседі;

-арапайым ФМ – а араанда салыстырмалы ФМ моделін ру иына тседі.

ФМ жйесін жзеге асыру шін арнайы синхросигнал (маркерлі сигнал) жіберілуі тиіс, ол символдарды біреуне сйкс келеді, мысалы «0» - ге .ФМ жйесін жзеге асыруды келесі жалпы арнайы шыыны (избыточность) бар кодтарды олдану, ол символдарды инвертизациялау тріндегі ателерді табуа кмектеседі. Мны барлыы белгілі бір шыындара келіп соады: энергетикалы, жылдамдыты (скоростной) аппаратуралы. Сондытан арапайым немесе салыстырмалы ФМ трлерін тадау кезінде оларды кемшіліктері мен артышылытарын ескеру ажет.

КАМ-16 жне ФМ-16 сигналды жлдызшаларыны орналасуын салыстырса, КАМ кезінде жлдызша нктелері арасындаы ашыты , ал ФМ кезінде: , яни КАМ кезінде d-араашытыы ФМ-а араанда алша болады.