Драмалы шыармалара талдау жасау

Дыбыс туралы тсінік беру сабаыны лгісі

йымдастырылан оу - іс рекеті: Сауат ашу

Білім беру саласы: атынас

Сабаты масаты: Дыбыс туралы тсінік беру, дыбысты ажырата білуге йрету. Сздерге дыбысты талдау жасату арылы аыл - ойын дамыту, сйлем рату арылы сздік орын молайту. \

Крнекі ралдар: Сюжетті суреттер, ойыншытар, кеспе ріптер.

Психо жаттыу: «Клімдейік».

- Балалар адам жаныны, жрегіні кілті бізді езуімізде. Егер біз немі достарымыза, ата - анамыза, апайлара клімдеп, жадырап кілді жрсек біз мейірімді, аылды болып семіз. Жан - жаымыза клкі сыйлайы.

Олай болса кел, балалар клейік!

Кел балалар клейік,

Клкіменен тлейік

аба шытан не керек

Кліп мір срейік!

Таажайып кезе. Топа она келеді. (музыкамен кіреді)

Слеметсідер ме балалар бл даярлы топ па?

Мен дыбыстар леміні ханшайымымын. Мен сендерге з лемім жайлы айтып берейін. лдеандай патшалыта емес, лдеандай мемлекетте емес, тура зіні аузыны ішінде дыбыстар трып жатыр, ал оларды йі міне андай демі.(ауызды крсетші, аша ой ане). йді тбесі бар. Еден тменгі тадай, Есік еріндер. Есік бекем болу шін сйек шарбатар да бар. Брі жасы болар еді, біра йді шінде ашулы айдахар кіріп алыпты. Алайда кейбір дыбыстар емін - еркін тіп кетеді жне олар ызыл киім киіп алыпты. Ал баса дыбыстарды. жолына кедергі жасапты. Есікті жауып алады немесе оршауды ойып ояды. Олар емін еркін шыа алмайды сондытан кк кйлек киіпті.

Мен жайлы не білесідер?

- Сз, сйлем, дыбыс, дауысты, дауыссыз дыбыс жайлы балалар айтады.

Мені лемім жайлы білдідер енді мен сендермен оштасайын. Сендерге ызыты тапсырмалар бар соларды орындасадар сендерді сыйлытар ктіп тр. Сау болыдар!

Жмба

Бл не? Сиыр.

ай дыбыстан басталып тр? (С)

С и ы р сзінде анша дыбыс анша ріп бар? 4 ріп 4 дыбыс.

Сиыр сзін буына блу. Си - ыр екі буын. анша дауысты дыбыс болса сонша буын болады. Екі дауысты, ол и жне ы дыбыстары. Ол йткені созылып ндетіп кедергіге шырамай айтылады. ызыл текшемен белгілейміз.

С, Р - дауыссыз йткені ысылып кедергіге шырап дыбыстауа келмейді.

Сиыр бл сз.

Сиыр андай болады?

Ала бл да сз. Енді екі сзді байланыстырайы. Ала сиыр. Бл енді сйлем болады.

2. Балалар кзімізді жмып ештемені крмесек те мені дауысымды, итті руі, машинаны грілін естисідер. (таспадан тыдату) Блар дыбыстар.

Оларды кзбен крмегенмен лапен естисі. Оларды естиміз, айтамыз.

Дыбыстар ріппен табаланып жазылады.

3. К. Ерешовты «Ала бзау» атты гімесін оып беру.

Ескендір кнде ала бзауына ст беріп жріп, ккорай шпке жайып, аморлы жасап жрді. Бір кні ала бзау тоайда жрген мала осылып кетті. Ескендір бзауын іздеп тоайа келді. бір кезде атты жел соты. Жел соанда андай дыбыстар шыады? Жел улейді. У - у - у

Желді серінен ааштарды жапыраы шулайды.

андай дыбыстар естіледі? Ш - ш - ш

Тоайда жру те иын болды.

Маса ызыдап, мазасын алады. З - з - з

Ескендір асына еріп келген Атсті ырылдаан дыбысын естіді. Р - р - р

Ескендір айналасына арады. Шп арасында басын ктеріп, Атске арап айбат трып тран жыланды байады.

Жылан Атске арап ысылдап тр екен. С - с - с

Жыланды крген Ескендір орыанынан сіп тран емен тбіне арай шегінеді. Ыжылдаан дыбысты лаы шалады. Ол еменні бтаына орналасан араны ясын креді. Ыжылдаан аралар - Ж - ж - ж.

Ескендір ала бзауын шаырады.- Кне балалар, бзауын шаыруа кмектесейікші: Ауау - ауау!

Жаын жерден бзауын йіне айдап айтты.

Балалар, сонда біз ртрлі дыбыстар естідік, біз дыбысты айтеміз?

 

4. Сергіту сті. Мен дыбыстарды дауыстап айтамын, ал сен « А» дыбысын естігенде алааныды шапалата. Естігенде аяыды тыпырлат т. с. с имылдар

О - О - О - У - У - У - А - А - А - Э - Э - Э - Ы - Ы - Ы А - А - А - Т – Т - Т - М - М - М А - А - Я - Я - - А - Е

орытынды: «з кіл – кйіді сал»

Рахмет айтып сіздерге, клкімізді сыйлайы.

Кріскенше кн жасы, аман есен болайы!

 

Драмалы шыармалара талдау жасау

Масаты: Драмалы шыармаа байланысты, кркем шыарманы композициясы туралы малмат беру.

Негізгі ымдар:драма, тартыс, атысушы, крініс, ремарка, акт, композиция, сюжет.

Драмалы шыармаларды оытанда, оны зіне тн ерекшелігі ескеріледі. Мнда авторды баяндауы, суреттеулер, кейіпкерлер мінезі мен портреті берілмейді. Драмалы туындыда кейіпкератысушылар здері сйлейді. Пьеса оиасы басталмас брын, оан атысушылар, оларды кім екендігі беріледі. рі арай кейіпкерлер сйлеу, з ойларын айту, оиаа атысу арылы беріледі. Пьесадаы кейіпкерлерді кілкйі, имылозалысы авторды тсініктемесі (ремарка) арылы беріледі. аза драмасын аарманды, саясилеуметтік, тарихимырнамалы (Р.Нрали) деп блу оны табиатыны трлілігінен хабар береді.

Драмалы шыармаларды терде малім оушылара мынадай жмыс трлерін жргіздіртуіне болады:

- малім алдымен зі оып крсетеді;

- оушылар рлдерге бліп оиды;

- пьесадаы негізгі тартысты анытайды;

- басты кейіпкерлерге мінездеме береді;

- сюжет желісін баылай отырып, р крініске таырып ойлайды.

Пьесада кзге крініп тран рекет, оиа болмаандытан, оушылара алдымен атысушыларды анытап, оларды кімдер екендігін жете ынулары керек. Мселен, белгілі драматург С.Жнісовті “ызым, саан айтам...” пьесасыны ктерген таырыбы – адагершілікізеттілік мселесі. Мндаы бір отбасыны ойран болан тадыры басалара саба боларлытай крсетіліп, адамдар арасындаы трмыстыотбасылы арыматынасты мнін ашады. Пьесаа зек болан басты рекет барысында Мрат пен Разияны отбасылы тірлігіндегі алуан трлі оиалар мндаы тартыс сипатын тередетіп отырады. Драматург образдарды даралауда німді тсілдерді бірі – психологизмді олданан. Жалпы, кркем туындыларда психологизм мселесі екі жаты крінеді: бірі ол алдымен жеке танымны рылымы ретінде – адамгершілік, психологиялы жне идеологиялы дегейде крінсе, екіншіден, тланы ішкі лемін ашу тсілі ретінде крінеді. Драма театр нерімен байланысты. аза драматургиясы осы жанра тн сипаттарды бойына жинаан, ркендеу стіндегі жанр.