Нім сапасын баылаудаы статистикалы дістер

 

нім сапасын статикалы баылауды ылыми дістері келесі салаларда: машина рылысында; жеіл нерксіп коммуналды ызметтер саласында олданылады.

Статикалы баылауды негізгі міндеттері ттынуа трарлы нім ндірісін амтамасыз ету жне аз шыындардаы пайдалы ызметтер крсету болып табылады.

нім сапасын баылауды статикалы дістері келесі крсеткіштер бойынша жептеуір нтижелер крсетеді:

- сатып алынатын шикізатты сапасыны жоарылыы:

- шикізатты жне жмыс кшін немдеу;

- ндірілетін німні сапасыны жоарылыы;

- баылауды жргізуге шыынды немдеу:

- аау німдеріні санын азайту :

- ндіруші жне ттынушы арасындаы арым атынасты жасаруын;

- ндірісті бір нім трінен келесі басасына туін жеілдетеді.

Сапаны баылауда негізгі екі тсінік бар ол баыланушы параметрлерді лшеу жне оларды тарату. Ол шін нім сапасы туралы айту ммкін болу шін – материал беріктігі, ааз зат массасы, бояу сапасы сияаты параметрлерді лшеу міндетті емес.

Екінші тсінік- баылаушы параметрлер мніні таралуы- бір бйым шін мндері бойынша бірдей параметрлерді жотыына негізделген: одан баса лшеулер е дл бола бастайды, себебі параметрлерді лшеулер нтижесінде елеусіз ауытулар байалады. Баыланушы параметрлерді згергіштігіні "тртібіні" екі трі болады. Бірінші жадайда- оны мндері кездейсо шаманы райтын болса, екіншісі оны жиынты мндеріні кездейсо шамалара те болуы белгілі бір себептермен, тамаша жадайларда орын алуы ммкін.

Баылаушы параметр рылымданатын, процесті басаруды жзеге асыратын персонал оны мндері бойынша келесілерді анытау керек: біріншіден ол андай жадайларда( алыпты немесе жасы жадайларда) аныталандыын жне егер олар алыпты жадайлардан жасы шарттарда алынан болса процесті алыпты жадайыны бзылуы себебі неде. Одан со осы себептерді жою шін басару серлері жргізіледі.

Кез - келген ндірістік жне технологиялы процестер шін тербелісті екі трі тн: кездейсо, райсысыны жекелей кпмшелілігі мен ыпал ету кшінен шеттетіле алмауы, жне кездейсо емес (систематикалы немесе жйелік), олар шеттетілуі ммкін. Кездейсо емес тербелістер технологияны бзылу салдары болып табылады. Кездейсо згерістерді кездейсо еместерден блу, кездейсо тербелісті зіндік себептерін табу жне жою – технологиялы процестерді статистикалы реттеу міндеті болып табылады. Сол себептен де, статистикалы реттеу баылау сияты профилактикалы сипата ие, технологиялы процес жадайында ол ылытарды дайындауда ескертуге баытталады.

Технологиалы процестерді статистикалы реттелуі – бл технологиялы процестерді параметірн ру, яни ндіріс адамында дайындалатын німні тадап алынан баылауды кмегімен талап етілетін сапаны технологиялы амтамасыз ету жне бракты болмауын ескерту;

Технологиялы процестерді статистикалы реттелуі баылау карталарыны кмегімен жзеге асырылады, олар процестерді натылыы мен дегей мндерін графикалы бейнелеуге арналан. Баылау карталарына кезекті іріктемелерді статистикалы мнін ендіреді немесе технологиялы пораметр мен режимдерді тіркейді. Статистикалы сипаттамалар – бл кейбір есептеу кешендері, іріктемелер баылау нтежелері бойынша есептеледі [9].

Статистикалы сипаттамалар технологиялы процестегі жоары сезімталдыты згеруіне ие болады, баыланатын сапа крсеткіштері. Осы жадаймен технологиялы процесті статистикалы реттелуді жоары тиімділігі технологиялы процестерді жадайын баылауды лтты дістерімен салыстыруы бойынша негізделеді. Баылау картасында технологиялы процестерді жадайы туралы длелденген шешімдерді абылдау шін реттеу шекараларын ендіреді – екі клдене тікелей, технологиялы процестерді статистикалы сипаттамасыны кездейсо мндері жіберілу ммкіндік сонымен шектеледі. Сонда іріктемелердегі статистикалы сипаттамасы мндері бойынша, сонымен бірге оларды орналасуы бойынша з уаытысында технологиялы процесті міндерін табуа болады. Шешімдер келесі тсілмен абылданады: егер де статистикалы сипаттамалар реттеуді шегінде іріктемелер болса, онда техпологиялы процестер ешандай кемшіліксіз теді, ал шыарылатын німні сапасы НТД талаптарына сйкес келеді, егер де іріктемелерді статистикалы сипаттамалары реттеуді жоары жне тменгі шегінде болса, онда технологиялы процес жойылан жадайда болады жне реттеуді талап етеді. Осындай тжырымдарды тадау ммкіндігі реттеуді шектерін дрыс тадауды, жне математикалы статистика мен ммкіндік теориясы задары бойынша есептеледі.

Статистикалы реттеу уаыт аралыында, іріктемелерді срыптау кезеі деп аталатын, аымды німдерден дайындалан бірліктері іріктеліп алынады, олар лезде іріктемелер деп аталады. рбір іріктеу бірліктерінде баыланатын параметрді лшеу нтижелері бойынша статистикалы сипаттама мндерін есептейді.

Барлы німні процесіні жадайы туралы шешімдер кезінде соы екі іріктемелер арасындаы кезеде дайындаланда абылданады. Теріс шешімдер кезінде процесті реттеу жргізіледі, соы екі іріктемелер арасында дайындаландары брак болып шыады.

Баылау тріне арай дістерді екі тобын бліп арастырады. Бірінші тобына сонда белгілері бойынша реттеу дістері жатады,нім бірліктерінде баыланатын сапа крсеткіштеріні санды мндері лшенеді.

Екінші топа балама белгілері бойынша реттеу дістері жатады, рбір нім бірліктерінде баыланатын сапа крсеткіштеріні наты емес мндері аныталады. Млшерлі белгілері бойынша реттеу дістері жоары тиімділікке ие, яни балама белгілеріне араанда, сонда кезде іріктемелерді ауымы кезінде абылданатын шешімдерді тиімділік дегейін амтамасыз етеді. Бл белгілерді жоары апараттыымен тсіндіріледі.

Реттеу дістері статистикалы сипаттамасын олдануды трлері бойынша блінеді. Белгілеріні баылауы бойынша статистикалы сипаттамаларыны Х таралу Х арифметикалы іріктемелерді орташа мні болып табылады, іріктемені Х медианасы, S орташа квадратты ауытушылытары жне R тербеліс шегі болып табылады

Статистикалы реттеуді ендіру технологиялы процесті статистикалы талдамасын анытау ажет, ал сапалары технологиялы амтамасыз етіледі, ал ндіріс процесі кемшіліксіз теді.

Статистикалы реттеу негізінде орнатылан жне орнатылмаан тсініктері жатады. Технологиялы процесс орнатылан болып есептелінеді, ол кемшілік дегейімен німдерді шыарылуын амтамасыз етеді, жіберілетін орташа дегейді ктермейді. Егер де оан процесті сйкес келсе орнатылан процесс болып есептеледі, жоары болады. Технологиялы процесс осы аталан атауларды бірінде болады. Біз жоарыда айтыландай, статистикалы реттеуді негізгі міндеті болып технологиялы процесті туін з уаытысында амтамасыз етуі; Сол себептен де статистикалы реттеу процедурасы процесті шынайы жадайын анытауды амтамасыз етеді. Баса сздермен айтанда, статистикалы реттеу йымдастырылуы ммкін, німді абылдауды кепілдікке алады: Біра жоарыда айтыландай абсалютті кепілдік баылау жадайында барлы сипаты амтамасыз етіледі, ал статистикалы реттеу іріктемелік процеурасы болып табылады.

Дипломды жоба бойынша нім сапасын статистикалы баылау бойынша фосфор агломератыны рамындаы темірді массалы лесін анытау шін Шухарт баылау картасы мнін талдай отырып X жне R карталарды арастырдым.

 

 

2.3 німді сынау (жабдыты сынау)

 

Сынау тсінігін анытауда, ИСО/ХЭК жетекшілігінде келесі анытама берілген: Сынау - орнатылан талапа сйкес, берілген німні бір немесе бірнеше сипаттамаларын анытайтын, техникалы операциялар жиынтыы.

Сондай-а, МемСТ 16504-81 «німді мемлекеттік сынау жйесі. нім сапасын сынау жне баылау. Негізгі терминдер мен анытамалар» бойынша сынау - бл сынау объектісіні асиеттеріні сапалы жне санды сипаттамаларын тжірибелі анытау, демек объектіге сер ету орытындысы.

німді сынау дегеніміз – тжірибе жзінде обьектіні санды жне сапалы асиетін анытау. Мнда оларды орнатылан талапа сйкестігі тексеріледі. німді сынау экспорта німді дайындау техникалы шарттар мен стандарттарды мемлекеттік адаалау масатында мемлекеттік органдар тапсырмасы бойынша жргізіледі.