Зертханалы жмыс
Дістемелік нсау
Энергетикалы факультетіні 5В071800 – «Электр энергетика»,
5В071700 – «Жылу энергетика» мамандытарына арналан
Астана 2014
азастан Республикасы білім жне ылым министрлігі
С. Сейфуллин атындаы аза агротехникалы университеті
| «С. Сейфуллин атындаы аза агротехникалы университеті» А оу - дістемелік кеесінде арастырылды жне малданды хаттама № 4 «2» суір 2014ж. | Бекітемін: «С. Сейфуллин атындаы аза агротехникалы университеті» А К бірінші орынбасары _______________А.М. бдіров «___» _____________ 20__ж. |
Авторлары: «Электрмен жабдытау» кафедрасыны т..к., аа-оытушысы А.Б. Уахитова, ассистенті Ж.Ж. Байгузова, аа-оытушысы М.С. Маажанов
дістемелік нсау «Автоматты басару теориясы» пніні оу бадарламасы, оу жоспарыны талаптарына сйкес растырылан жне зертханалы жмыстарды орындау бойынша барлы ажетті мліметтерді толыымен амтыан.
дістемелік нсау Энергетикалы факультетіні 5В071800 – «Электр энергетика», 5В071700 – «Жылу энергетика» мамандытарына арналан
Пікір жазан: «Электр жабдытарын пайдалану» кафедрасыны аа оытушысы, х..к., Ж.Н. Тойбаев
«Электрмен жабдытау» кафедрасыны отырысында аралып, олдануа сынылан. Хаттама № 7 «12» араша 2013ж.
Энергетикалы факультетіні дістемелік комиссиясында аралып олдануа сынылан. Хаттама № 3 «19» араша 2013ж.
© С. Сейфуллин атындаы аза агротехникалы университеті, 2014 ж.
Мазмны
| 1 Кіріспе............................................................................................. | |
| 2 Зертханалы жмыстар: | |
| 3 Сзгіні уаытты сипаттамасын зерттеу................................... | |
| 4 Сзгіні жиіліктік сипаттамасын зерттеу................................... | |
| 5 Михайлов критерийі бойынша жйе орнытылыын зерттеу.. | |
| 6 D-бліктеу дісімен реттегішті параметрлерін тадау............ | |
| 7 Тбірлі годограф дісімен жйені тзету (коррекция).............. | |
| 8 Реттеу сапасын тура баалау дісі .............................................. | |
| 9 Реттеу жйесіні орнытылы орын баалау........................... | |
| 10 осымша малмат...................................................................... | |
| 11 дебиет......................................................................................... |
Кіріспе
«Автоматты басару теориясы» пнінен зертханалы жмыстара арналан дістемелік нсау, 5В071800 – «Электр энергетика», 5В071700 - «Жылу энергетика» мамандытары бойынша оитын студенттерге арналан, бл дістемелік нсауда автоматика блімдеріні жиіліктік мінездемелерін оып йренуге жне де сызыты автоматика жйелеріні орнытылыын анытайтын тсілдерді олдану жолы крсетілген. Автоматты басару теориясында олданылатын барлы зерттеулерді екі лкен топа біріктіруге болады: автоматты жйелерді талдау жне синтездеу жолдары.
Жйені талдау деп - толы белгілі рылымды слбасы жне берілген параметрлері арылы оны статикалы немесе динамикалы асиеттерін анытауды айтады.
Жйені синтезі деп - автоматты реттеуді белгілі сапалы крсеткіштері бойынша оны рылымды слбасыны элементтері арасындаы байланыстарды анытауды айтады [2].
Бірінші зертханалы жмысты масаты - р трлі беріліс функциялары бар буындарды (сзгілерді) уаытты айматарындаы типтік серіне реакциясын зерттеу болып табылады. Бл автоматты типтік блімдеріні жиіліктік сипаттамасымен танысып, оып йренуге арналан. Екінші, шінші жне тртінші зертханалы жмыстарды масаты - АРЖ типтік жиіліктік сипаттамасын оып йрену жне р трлі беріліс функцияларымен буындарды (сзгілерді) жиіліктік айматарындаы гармоникалы серлерге реакциясын зерттеу болып табылады. Егер электронды есептеу машинаны кмегімен (ЭЕМ), яни математикалы моделдеу тсілін АБЖ блімдерінде жріп тран беріліс функциясына олдана отырып есептеу жргізілсе, ойылан тапсырманы орындау жеілдейді. Инженерлік тжірибе бойынша басару жйесіні динамикалы блімдерін талдау кезінде математикалы моделдеу тсілімен есептеу жиі олданылады оны себебі инженерлік есептерді кп трлері уаытты жне аражатты немдеуді ажет етеді. Осы трыдан араанда математикалы моделдеу тсілі тиімді, рі жылдам болып табылады.
Автоматты басару жйесін зерттеу кезінде де ЭЕМ пайдалану тиімді жолдарды бірі болып саналады. Себебі ол есептеу жолы мен бадарламаларыны арапайымдылыымен, жмысты орындау мерзіміні жылдамдыымен жне шыан есептік шешімі бойынша осциллографта немесе баса да экраны бар рылыларда тпелі процесстерді график трінде бейнелей алатындыымен ерекшеленеді.
Осы тсілді орындалуыны басты элементі - жйелерді реттеу кезінде LinCAD кітапхана бадарламасы арылы деу болып келеді. Ол DOS – басаруы арылы сызыты жйелерді зерттеуді жне білім беру масатына арналан бадарлама жиынтыын толыымен амтиды.
Кириллицаны орнатуа Windows XP операциялы басару жйесіндегі Lin CADXP, exe файл арылы тиісті бадарламаларды іске осуа болады [1].
Тмендегі зертханалы жмыстар - траты ток генераторы кернеуіні, автоматты реттеу жйесіні (АРЖ) рылымды слбасына (1-сурет) талдау жасау арылы орындалады.
1-сурет
Генератор (блок 5) дифференциалды тедеумен сипатталады:
*
Кесте 1 - Бастапы берілгендері
| Параметр | Нса (топтаы тізім ретіні нміріне сйкес тадалады) | |||||||||
| 1, 11 | 2, 12 | 3, 13 | 4, 14 | 5, 15 | 6, 16 | 7, 17 | 8, 18 | 9, 19 | 10, 20 | |
| k1 | 1,0 | 1,1 | 1,2 | 1,3 | 1,4 | 1,5 | 1,6 | 1.7 | 1,8 | 1,90 |
| k2 | 12,0 | 11,0 | 10,0 | 9,0 | 8,0 | 7,0 | 6,0 | 5,0 | 4,0 | 3,00 |
| k3 | Тегіні бірінші рпіні алфавиттегі ретіне те | |||||||||
| T1 | 1,0 | 2,0 | 3,0 | 4,0 | 5,0 | 6,0 | 7,0 | 8,0 | 9,0 | 10,00 |
| T2 | 0,1 | 0,2 | 0,3 | 0,4 | 0,5 | 0,6 | 0,7 | 0,8 | 0,9 | 1,00 |
| T3 | 0,5 | 0,8 | 1,1 | 1,4 | 1,7 | 1,5 | 1,2 | 1,0 | 0,8 | 0,60 |
| ( | 0,9 | 0,8 | 0,8 | 0,6 | 0,6 | 0,4 | 0,4 | 0,2 | 0,2 | 0,15 |
Ескерту – есептеу длдігі тірден кейін ш белгіден кем болмауы керек. Барлы есептеулер мен графикалы рылулар дріс конспектісі мен [1] крсетілген теориялы малматтара сйкес орындалады. ЭЕМ-да деу шін LinCAD бадарламасы олданылады. Зертханалы жмыстарды тізбектей орындай отырып, берілген сапа крсеткіштері арылы орныты АРЖ жобалау керек.
Зертханалы жмыс