Жіктелуі жне олдану облыстары

Коммерциялы емес акционерлік оам

АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ

Электр станциялары, тораптары жне жйелері кафедрасы

ЭЛЕКТР СТАНЦИЯЛАРДЫ ЖНЕ ОСАЛЫ СТАНЦИЯЛАРДЫ

НЕГІЗГІ ЖНЕ ОСЫМША ЖАБДЫТАРЫ

Зертханалы жмыстарды орындауа арналан дістемелік нсаулар (5В071800 – Электр энергетикасы мамандыыны студенттері шін)

Алматы 2012

растырушылар: Хожин Г.Х, Кузембаева Р.М., Мукашева Р.Т. «Электр станцияларды жне осалы станцияларды негізгі жне осымша жабдытары» зертханалы жмыстарды орындауа арналан дістемелік нсаулар (5В071800 – Электр энергетикасы мамандыыны студенттері шін). Алматы: АЭжБУ, 2012 - 43 бет.

Бл дістемелік нсауларда жмысты масаты, керекті теориялы мселелері, жмыса зірлік, жмысты орындау тртібі жне есеп беруді мазмны крсетілген. Сонымен атар баылау сратары да берілген.

Осы дістемелік саулар 5В071800 Электр энергетикасы мамандыыны студенттеріне арналан.

Без. 31, кесте 12 дебиет крсеткіші - 11 атау.

Пікір беруші: техн.ыл.д-ры.,профессор Бекмагамбетова К.Х

«Алматы энергетика жне байланыс университетіні» коммерциялы емес акционерлік оамыны 2012 ж. баспа жоспары бойынша басылады.

2012ж. жиынты жоспары, реті 2

Kiрiспе

дістемелік нсау 5В071800 – Элетр энергетикасы мамандыында оитын студенттеріне «Электр станцияларды жне осалы станцияларды негізгі жне осымша жабдытары» курсы бойынша зертханалы жмыстарын жасауа арналан рал.

Зертханалы жмысты жасауа техникалы ауіпсіздік ережелерімен танысан, сынаты тапсыран жне инструктаж бойынша журналда белгіленген студенттер ана жіберіледі.

Зертханалы жмыс бойынша нтижесінде

- жмысты атауы;

- жмысты масаты;

- ток трансформаторы жайлы жалпы малмат;

- негізгі жабдытарыны белгілеулері бар ондыры слбалары;

- тжірибелік жне есептік мліметтерді кестелері;

- алынан туелділіктерді жне есептік формулаларыны графиктері

болу керек.

Жмысты орау шін студент баылау сратарына жне сынылан дебиет тізіміне сйеніп дайындалу керек.

Зертханалы жмыс. Айнымалы тоты жоары вольтты сатандырыштары

Жмысты масаты: айнымалы тоты жоары вольтты сатандырыштарыны таайындалуын, оларды негізгі сипаттамаларын жне ралымын оып білу. Негізгі сипаттамаларын пайдаланып, сатандырыштарды тадауа дады алу.

Жалпы мліметтер

Сатандырыш- бл пайда болатын электр доасыны кезекті шуіне ие аныталан мннен асатын тоты рекетіндегі арнайы то ткіэетін бліктерді кйзелуі арылы оралушы тізбекті шуіне арналан коммутациялы электрлік аппарат. Арнайы то ткізуші бліктерні кйзелуі жеткілікті уаыт аралыында белгілі бір мннен асатын то серіне пайда болатын булану жне балу жолдарымен орындалады.

Жіктелуі жне олдану облыстары

Тменгі вольтты сатандырыштара араанда, жоары вольтты балыту сатандырыштары бкіл атарды ерекшеліктері бойынша едуір аз тараан. Кштік трансформаторларды, уелік жне кабелді желілерді, конденсаторларды, электрозалтыштарды жне кернеу трансформаторларын орауа арналан.

Сипаттамалы аидаларына тн сатандырыштар келесідей жіктеледі:

- сндіру кезінде тоты шектеу абілетіне байланысты- тошектеуіш жне тошектеуіштік емес;

- доаны шу дісіне байланысты-са тйірлі толтырышымен тыыз жанасан;

- тотарды сндіру диапазоны бойынша: 1 классты- бір саатты то балуынан номиналды то снуіне дейінгі диапазонмен(жалпы олданыса); 2 классты- бір саатты то балуынан асатын нормаланан минималды то сндіруінен, минималды то сндіруіне дейігі диапазонмен (басты жадайда, жктеме ажыратышымен бірге жмыс істеуі шін немесе баса аппаратпен, тоты сндіруге абілетті нормаланан минималды тотан кішілерді сатандырышты сндіру.

Бір саатты то балуы - 1 саат ішінде сатандырыш арылы аып тетін балыма элементті балуа алып келетін жне оны маынасы алыпталынан тменгі жне жоары шектері бойынша ортындалатын то.

Сатандырыш нормаланып сиппатталатын электрлік тізбекті ажыратуа абілетті, доаны пайда болатын моментіне сйкес, е лкен жмыс істейтін маына периодты раушы ктілетін тоты моментін номиналды ажыраушы то деп тсіндіріледі.

Тошектеуші сатандырыштар шін номиналды кернеу диапазоны 3-35 кВ-ке дейін, тошектемейтін шін 6-220 кВ-а дейін, сйкесінше номиналды тоты диапазоны - 2-20 А-ге дейін, номиналды то ажыратулары 2,5-63 А-ге дейін жне 1,6-20 кА-ге дейін.

Балыыш сатандырыш тек ана тізбекті автоматты ажырату операциясын тоты аныталан мнге скені кезінде ана орындайды. Сатандырыш істегеннен кейін балыыш ендірмесін немесе аппаратты келешекте жмыс істеуі шін оын ауыстыру керек.

Балыыш сатандырыштарды баалы асиеттері:

1) рылымны арапайымдылыы жне сйкесінше баасыны арзандыы (сндіргіштермен бірге ажыратыш, то трансформа торларымен салыстырандаы баасы).

2) ысы тйыталу кезінде тізбекті тез ажыратылуы (бір периодтан аз).

3) ысы тйыталу кезінде сатандырыштарды кейбір трлеріні тізбектегі тоты шектеу абілеттілігі.

4) Балыыш сатандырыштарды кемшіліктері келесідей болады:

а) олар тоты згерісіне сезгіштіктері аз болады, осыан байланысты, сатандырыш-то номиналды тотан кп скен кезде ана істей бастайды. Бл негізінде ыса тйыталу кезінде ана орындалады;

б) жйе блімшелеріні тадаушылы ажыратылуы орау кезінде сатандырышпен радиалды желілерде ана амтамасыз ете алады;

в) балыыш сатандырыштарды ажыратылуы негізінде асын кернеумен байланысты;

г) бір фазалы ажыратулар болуы ммкін жне келесі нормаланбаан жмыс белгілі блімге байланысты;