Зертханалы жмыс. лшеуіштік кернеу трансформаторлары
Жмысты масаты: лшеуіштік кернеу трансформаторларыны рылысын, оларды слбаа жалануын жне техникалы пайдалануды ережелеріне (ТПЕ) сйкес кейбір сынатарды жргізу.
Лшеуіштік кернеу трансформаторларыны векторлы диаграммасы мен сипаттамалары
Электротехникалы ондырыларында КТларды екінші реттік параллель орамдарына баылау – лшеу жйелер ралдарын, синхронизация рылымдарын, релелік орауларын, автоматтарды, изоляциялы баылау жне т.б. масаттарда пайдаланады.
Тізбекке осылатын ралдар таайындалуымен, ттынатын уатымен, уат коэффицентімен, ондыру орамымен, сенімділігіне ойлатын талабымен, лшеу длдігімен ерекшелінеді.
Сондытан электр жалануды бас слбасыны р трлі блімшелері шін генераторлар, трансформаторлар, рама шиналар жне т.б. шартына жне таайындалуына байланысты, слбаа бір фазалы немесе бірнеше бір фазалы, шфазалы КТ-лар жаланады. Кейде кішігірім подстанцияларда КТ-лар жарытандыру желілерін оректендіру шін ызмет атарады.
Негізінен КТ бл бос жріс режіміне сас жмыс атаратын кішігірім кштік трансформатор. КТ шін (шыынсыз жне ателіксіз) трансформация коэффиценті жуы шамамен орама сандарыны
| (4.1) |
сондытан
| . | (4.2) |
детте, екінші реттік ораманы номиналды кернеуі 100 В немесе деп есептелінеді. Іске осылатын ралдарды шкалалары бірнеше реттік ораманы кернеу дегейіне байланысты белгіленеді.
Шынайы КТ-ны магниттік ткізгіштерінде жне орамдарында (ыздырылуыны, йын тоыны нтижесінде) ателіктер пайда болады. Бл ателіктер лшеу длділіктерін тмендетеді.
Кернеу ателіктері келесідей рнекпен аныталынады
| (4.3) |
Диаграмманы трызанда келесідей шарт абылданады: жне векторлары 180º айналдырылып крсетілген, ал , , , бірінші реттік орамаа келтірілген.
4.1 сурет - лшеуіштік кернеу трансформаторыны векторлы диаграммасы
Брышты ателік- бірінші ретті орамны кернеу векторы мен 1800 брылан екінші ретті орамны кернеу векторыны арасындаы брышымен аныталады.
КТ- векторлы диаграммасы 10-суретте крсетілген.
ателіктерді тмендету шін магниттік кедергісі аздау зекшелерді олданады, сол кезде магнитткізгіштегі индукция, магниттік шашыраулар, орамадаы тоты тыыздыы азаяды.
ГОСТ 1983-77 сйкес длдік классы бойынша КТ-ні топтау 4.1 кестесінде келтірілген.
0.2 классындаы КТ-лар: дл лшеулер шін, жндеу жмыстарында тексерулер мен зерттеулер шін, жабдыты абылдау кезінде, есептеу машиналарын, жиілікті автоматты реттеу ралдарын осу кезінде пайдаланады. КТ-лармен электр станцияларды электротехникалы зертханаларын жабдытайды.
4.1 кесте - КТ-ны длділік кластары
| Длділік класы | Е лкен ателік | ||
| Кернеу, % | Брышты | ||
| ---------- | Градус. | ||
| 0,2 | |||
| 0,5 | |||
| Нормаланбайды |
Таратыш рылыларында 0,5 жне 1-ші класстаы КТ орнатылады. Олар щиттік растырылды, есептік жне баылау есептеуіштерді (счетчик) жне баса лшеу рылымдарды осу шін олданады. Біра соларды кернеу ателігі 0,5 немесе 1% аспауы керек. Есептік есептеуішті осу шін міндетті трде 0,5 классындаы КТ пайдаланылады.
3-ші класстаы КТ релелік орауларда, автоматты рылыларында, сигналды шамдарды оректендіру шін жне т.б. масаттарда олданылады. Мнда лшеу ателігі 3% кп.
Длдік классы КТ-ні екінші ретті жктемесіне тікелей байланысты. Егер екінші ретті жктеме ссе, онда длдік классы кемиді. Бір фазалы КТ жктемесі (уаты) келесі формуламен аныталады (Вольт- ампермен).
| (4.4) |
немесе
| (4.5) |
мнда
- екінші реттік ораманы номиналды кернеуі, В;
- екінші реттік ораманы тоы, А;
- активтік уатты осындысы;
- реактивтік уатты осындысы;
- екінші реттік тізбекті толы кедергісі, Ом;
- екінші реттік тізбекті активтік кедергісі;
- екінші реттік тізбекті реактивтік кедергісі.
Екінші реттік тізбекке осылатын ралдарды саны кбейсе, онда оны кедергісі азаяды да, ал КТ-ны жтемесі артады.