СЫМСЫЗ ЖЕЛІ ТУРАЛЫ ТСІНІК ЖНЕ WI – FI СТАНДАРТТАРЫ

КІРІСПЕ

 

Бл жоба барысында, азіргі тадаы замана сай Wi – Fi желісін растыру принциптері мен оны имаратта жзеге асырылуы арастырылан. Сонымен атар арастырылып отыран жобаны масаты Wi – Fi желісі негізіндегі апаратты ауіпсіздікті йымдастыру принциптерін зерттеу болып табылады. Бітіру жобасын жаза отырып бізді масатымыз рбір сымсыз байланысты пайдаланып отыран олданушылара тиімді жолын арастырды.

Апаратты сымсыз таратуды заманауи технологиялары кптеген компанияларда, ксіби трыда кеінен олданылады, сонымен атар трылыты трмыста олдану кезінде компьютерлік желілерді руа ммкіндік береді. Апаратты сымсыз тарату аймаындаы жаа аппаратты шешімдер бір мекемені клемінде сымсыз компьютерлік желілерді руа ммкіндік береді жне бкіл ала масштабында желіні таратады. Ноутбугі немесе алталы компьютерлік рылысы бар сымсыз желіні пайдаланушысы бгінгі тада жергілікті сымды есептеу желісіне тиісті емес, керісінше ол желіге осулы кйінде баса блмеге немесе баса имарата да орын ауыстыранда да жмысын збейді. Роумингпен амтамасыз ету пайдаланушылара сымсыз желі аймаында желіде траты осулы болуын амтамасыз етеді. Жмыс бабымен жан жаа кп баратын жмысшылар шін, сымсыз байланыс трі е ыайлы болып табылады

Сымсыз компьютерлік желілерді желі кабельдерін орнату кезіндегі кедергі тудырылып жатан мекемелерде уаытша орнатуа болады. Сымсыз желілерді орналастыру мен оны конфигурациясын іске асыру оай болып табылады. Сымсыз байланыс желісі базалы станция негізінде ралады (Access Point – олжетімділік нктесі). Бір олжетімділік нктесіні амту аймаыны радиусы 100 метр шамасына те. Сонымен атар бір олжетімділік нктесі бір уаыт мезетінде кптеген ттынушыларды амтамасыздандыра алады жне апаратты тарату жоары жылдамдыа ие. олжетімділік нктесі арылы сымсыз жмыс істейтін станциялар, ноутбук, сымсыз байланыс модулімен амтылан алталы рылылар сымсыз компьютерлік желіде осылады, оны німділігі бір уаытта бірдей жмыс істеп отыран рылылар санына байланысты болады. Сымсыз желілерді німділігін жоарлату шін осымша олжетімділік нктелері орнатылады.


 

СЫМСЫЗ ЖЕЛІ ТУРАЛЫ ТСІНІК ЖНЕ WI – FI СТАНДАРТТАРЫ

 

1.1 Wi – Fi технологиясы

 

 

Wi – Fi технологиясы – Ethernet стандартыны сымсыз желі аналогы, оны негізінде бгінгі тада кптеген кеселердегі компьютерлік желілер байланыстырылан. Ол 1999 жылы тіркеліп, ызмет ету аясы тікелей ноутбуктер мен компьютерлер, мобильдік рылылара байланысты менеджерлер, сауда агенттері, кесе ызметкерлері жне таы басалары шін лкен жаалы болды.

Wi – Fi – аылшынны «Wireless Fidelity» сзінен шыан, ол сымсыз желі (радио) байланысыны стандартын білдіреді, бірнеше хаттамаларды біріктірген IEEE 802.11 ресми атауына ие (Institute of Electrical and Electronic Engineers – электронды технологиялар саласындаы стандарттарды деумен айналысатын халыаралы йымы берген стандарт). азіргі тада кеінен таралан жне баршаа танымал – IEEE 802.11b хаттамасы болып табылады (кбінесе Wi – Fi деген ысартылан атаумен осы хаттама аталады). IEEE 802.11b хаттамасында апараттарды жіберу 2.4 – 2.4835 ГГц – ке дейінгі жиілік диапазоныны аралыында, 11 Мбит/сек максималды жылдамдыымен амтамасыз етілген сымсыз желіні ызметі аныталады. Сигналдарды жіберуді е лкен ашытыы 100 метр аралыында, біра ашы жерлерде оны мні 300–ден 400 метрге дейін жетуі ммкін.

802.11b хаттамасымен атар 802.11a, 802.11g сымсыз желі стандарттары бар. 802.11a – 5 ГГц жиілігін олданады жне 54 Мбит/с максималды жылдамдыын амтамасыз етеді. 802.11g – 2,4 ГГц жиілігінде жмыс істеп, 54 Мбит/с жылдамдыын амтиды. Таралу ашытыыны ысалыына, алгоритмдерді есептеуді ауыртпалыына жоары млшерде уат жмсалымына байланысты бл технологиялар лі кеінен таралан жо. Стандарттарды жетілдіру масатында 320 Мбит/c жылдамдыын амтамасыз ететін 802.11n хаттамасы делуде.

Дстрлі желіге шыу сыммен жзеге асырылатын технологиялар сияты Wi – Fi деректер базасы немесе бадарламалы осымшалар саталатын серверлерге жне интернетке кіруді, жаттарды басып шыаруды жне таы басаларын іске асыруды амтамасыз етеді. Сонымен атар апарат алынып жатан компьютерді сыма осу ажет емес. Wi – Fi рылысын тек осылу нктесінен (access point) 300 метр радиус шегінде ою жеткілікті, ол кдімгі кесе АТС – не сас ызмет атарады. Бл жадайда апарат 2.4 – 2.483 ГГц диапазон жиілігінде радио толындар арылы таралады.

Айта келгенде Wi – Fi технологиясы 3 маызды міндетті орындауа ммкіндік береді:

- компьютермен байланыс орнатуды жеілдету немесе отайландыру.

 

 


 

- Кесеге з ноутбуктерімен келген іскерлік ріптестермен жмыс жасауды олайлы жадайын амтамасыз ету.

- кабельді орнату ммкін емес немесе шамадан тыс ымбат боланда кеседе немесе блмеде жергілікті желіні орнату.

Wi – Fi жйесін олдану ксіпорынны беделі мен корпоративтік бет– келбеті шін де маызды. Сымсыз желі технологиясы ксіпорынны IT, яни апаратты технологиялар жйесіні негізі немесе олданыстаы кабельдік жйеге осымша бола алады. Мысалы ксіпорын ызметкерлеріні барлыы дерлік Wi – Fi жйесімен жмыс істеу ммкіншіліктері болмаса, кдімгі стационарлы компьютерлерде жне Wi – Fi рылысы орнатылан компьютерлерде жмыс істейтін ызметкерлерді бір апарат алаында жмыс жасап ана оймай, апарат алмасуларына да болады.

Wi – Fi желісіні ядросы – осылу нктесі (access point), ол жер астындаы желі инфрарылымына осылып (мысалы кеселік Ethernet желісі) радиотолындарды берілуін амтамасыз етеді. детте осылу нктесі абылдаыштан, хабарлаыштан, сым желісіне осылу интерфейсінен, деректерді деуді бадарламасымен амтылудан трады. Кіруден кейін осылу нктесіні 50–100 метр радиусы маында сымсыз желіні пайдалануа болатын аума немесе шекара алыптасады, оны хотспот немесе Wi – Fi аймаы деп атайды. осылу нктесіне кіру шін Wi – Fi адаптері орнатылан ноутбукті таы баса рылыларды хотспот немесе ызмет ету аймаына ою керек. рылыны табу мен желіні алыпа келтіру кпшілік операционды жйелермен автоматты трде жргізіледі. Егер пайдаланушы бір уаытта бірнеше Wi – Fi аймаына орналасса, осылу нктесі уатты сигналдарды болуын амтамасыз етеді. Егер де жаа осылу нктесі табылса, рылы ай жерден кштірек сигнал берілсе, сол нктеден осылады.

рбір Wi – Fi желісіні зіндік артышылыы оны барлы пайдаланушыларыны осылу нктесіні интернет каналына тікелей немесе интернетке осылан кез келген сервер арылы осылуы нтижесінде интернетке кіру ммкіндігіне ие болуы. Екі жадайда да пайдаланушы браузерді осып, интернет сайтты теруі ана ажет. Сонымен атар Wi – Fi орнатылан бірнеше жйе бір – бірімен жергілікті желі сияты тікелей байланысып, жаттар алмаса алады, біра бндай жадайда крініп тратын станциялар шектеледі.

Wi – Fi рылысы оса орнатылмаан (мысалы кдімгі йдегі немесе кеседегі компьютерлер) бл стандартты стану шін арнайы картаны сатып алу ажет. Ол карта компьютерге стандартты интерфейстер (PCI, USB, PCMCIA жне таы баса) арылы осылады.

 

 

1.2 IEEE 802.11 стандартыны жмыс істеу принципі

 

 

Сымсыз Wi – Fi желісі бір немесе бірнеше атынау нктесі жне бір ттынушыдан трады. атынау нктесі сигналды пакеттер кмегімен зіні

 

 


 

жеке желілік номерін таратады (SSID). Ол сигналды пакеттер рбір 100мс уаытта 0,1 Мбит/с жылдамдыта таралады. Сйкесінше Wi – Fi сымсыз желісіні минималды жылдамдыы 0,1 Мбит/с. Сымсыз байланыса осылу шін ттынушы зіне ажетті желіні SSID номерін білу ажет. Бірдей SSID номерлі екі атынау нктелері абылдаыш аумаына келген кезде абылдаыш сигнал дегейіне негіздеп атынау нктесін тадап алады. Wi – Fi технологиясыны ерекшеліктеріні бірі болып ттынушыа желіге осылу жолдары мен роумингті тадау еркіндігі беріледі.

Сымсыз желі ш трге бліндеі (1.1-Сурет):

- WLAN (Wireless Local Area Network) – негізінен жергілікті жерлерде орнатылатын Wi-Fi желісі;

 

- WPAN (Wireless Personal Area Network) – арнайы сымсыз желілерде олданылады;

 

- WWAN (Wireless Wide Area Network) – алалы клемдегі сымсыз желілер;

 

 

1.1Сурет – Арнайы, жергілікті, алалы сымсыз желілерді жмыс істеу радиусы

 

 

WLAN мен WPAN сымсыз желілеріні негізгі айырмашылыы WMAN технологиясына араанда жиіліктер аралыы жмыс жиілігі деп аталады (1.2 сурет). Жергілікті (WLAN) жне арнайы (WPAN) желілері жиіліктік жоспарлауды жне баса радиожелілермен кординатталуын талап етпейді. Себебі бл желілер 2,4 жне 5 ГГц лицензиялы емес жиілік диапазонында жмыс істейді. BWA (Broadband Wireless Access) желілерді лицензиялы деп те, лицензиялы емес жиілік аралытары секілді олданыла береді (2 – 66 ГГц).

 

 


 

1.2Сурет – Сымсыз желі технологиясыны трлері

 

 

802.11 стандарты канал арылы тетін кадрларды ш класын олданады: апаратты, ызмет жне басарушы. Апаратты кадр форматы 1.3 суретте крсетілген.

 

1.3 Сурет – 802.11стандартта апаратты кадр форматы

 


 

1.3 802.11 стандартыны жмыс режимдері

 

 

1.3.1 Ad hoc режимі

Ad hoc режимінде (1.4 суретте крсетілген) клиенттер бір – бірімен байланыс орнатады. «Нкте – нкте» типті бір рангті атынас орнатылады жне компьютерлер атынас нктесінсіз жмыс істей алады. Соны зінде сымды желіге осылу шін интерфейсі жо, тек бір ызмет ету алаы рылады.

Таайындау жне пайдалану облысы. Берілген режімні негізгі жетістігі – рылымыны арапайымдылыы: ол осымша рылыны ажет етпейді (атынас нктесі). Режим апараттарды жіберу шін уаытша желілерді руда пайдаланылады.

Біра мына жадайды ескерген жн, ad hoc режимі 11 мбит/сек – тан жоары болмайтындай олданылатын рылыа туелсіз жалауларды орналастыруа ммкіндік береді. Апаратты алмастыру жылдамдыы тмен болады жне 11/N мбит/сек – тен аспайды, мнда N – желідегі рылылар саны. Байланыс ашытыы жз метрден кп болмайды, ал апарат тарату жылдамдыы ашытыты кбеюімен азаяды.

за уаыта сымсыз желіні ру шін инфрарылымды режимді пайдаланан жн.

.

 

 

1.4 Сурет – Ad – Hoc жмыс режимі

 

 

1.3.2 Инфрарылымды режим

Бл режимде атынас нктесі ттынушыларды компьютерлеріні байланысын амтамасыз етеді. атынас нктесін сымсыз концентратор ретінде арастыруа болады. Ттынушы станциялар бір – бірімен тікелей

 


 

байланыста болмайды, ал атынас нктесімен байланысты жне ол пакеттерді мекенжаймен баыттайды (1.5 – суретте крсетілген).

 

1.5 – Сурет. Инфрарылымды жмыс режимі

 

 

атынас нктесі шыыс арнасыны портына ие бола алады (uplink port), ол арылы базалы ызмет крсету алаы сымды немесе аралас желіге – желілік инфрарылыма осылады.

 

 

1.3.3 айталауыш режимі

атынас нктесін сымды инфрарылыма жалау ммкін емес немесе ыайсыз жадайы туындауы ммкін жне андай да бір бгеу атынас нктесіні ттынушыларды сымсыз станцияларыны орналасан жерімен тікелей байланысын іске асуын иындатуы ммкін (1.6 – суретте крсетілген).

 

1.6 Сурет – айталауыш режимі

 

 


 

Сымды айталаыш сияты, сымсыз айталаыш зіні сымсыз интерфейсіне келіп тсетін тек пакеттерді кері жібереді. Бл кері жіберілгіш абылданан арнаны зі арылы іске асады.

атынас нкте – айталаышты пайдаланар алдында мынаны ескерген жн, кетарату домендерін ате жазу ткізу абілетін екі есе ысарта алады, себебі атынас нктесіні бастапысы кері жіберілген сигналды «естиді».

айталаыш режімі 802.11 стандартына осылмаан, сондытан оны іске асыру шін біртипті рылыны жне тек бір шыарушыдан (айта тігуге дейін) олданан дрыс. WDS пайда боланнан бастап бл режім з маыздылыын жоалтты, себебі WDS функционалы оны орнын ауыстырады. Біра оны айта тігуді ескі трінде жне ескі рылылардан круге болады.

Сымды архитектурадан сымсыза кшкен кезде кейде желілік рылылар Ethernet сымды желіні олдайтынын байауа болады, біра сымсыз желілік адаптерді интерфейстік кеістігі болмайды. Мндай рылыны сымсыз желіге осу шін ттынушы – атынас нктесін олдануа болады. Ттынушы – атынас нктесіні кмегімен сымсыз желіге тек бір рылы осылады.Бл режім 802.11 стандартына осылмаан жне барлы шыарылушылармен абылданбайды

 

 

1.4 Wi – Fi технологиясыны артышылытары мен кемшіліктері

 

 

1.4.1 Артышылыы

Wi – Fi сымсыз технологиясыны артышылыына желіні дамыту кезінде кабельдерді олданбай желіге осылуын жатызамыз. Бл те ыайлы, мысалыа, ескі имараттарда кабельді орнату сияты иыншылытар пайда болмайды. Сымсыз технологиялар желісін дамыту кезінде ана емес, сонымен бірге ширату кезінде де ыайлы. Сымдарды болмауы жмыс орындарыны ттастыын ажет болан кезде береді. Бл ызметін ндірістерде, кеселерде, имараттарда олдану тиімді болып келеді.

 

 

1.4.2 Кемшілігі

Сымсыз желіні сымды желіге араанда е басты кемшілігі апаратты рлаудан оранысы нашар. Шифрлау дісіні немі жасаруына арамастан ораныс жніндегі мселелер толыымен шешілмеген.

Дамыту кезінде блмені лшемдерін есепке алу керек. Темір бетонды абыралар, тіректер Wi – Fi шін шынайы иыншылытарды тудырады. Кп жадайда бгеуліктер мселесін те уатты антенасы бар атынау нктесін орнату арылы шешеді. Радиобгеуілдер жмыс жасау араашытыы мен Wi – Fi желісіні таралу жылдамдыына сер етеді.

 

 


 

1.5 Wi – Fi трлері

 

 

IEEE 802.11 стандарты IEEE 802.11a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, n, s. трлеріне блінеді. Осы трлерді ішінен жиі олданылатын IEEE 802.11b IEEE 802.11g жне IEEE 802.11n – осындай желілер Wi – Fi – ды айтанда осы желілер жайында сз болады. 802.11b жне 802.11g желілері 2.4ГГц диапазонында жмыс істейді. Олар деректерді тасымалдау жылдамдыымен жне ызмет радиусымен ерекшеленеді. 802.11b желілеріні жоары жылдамдыы 11Мбит/сек райды, ал ызмет радиусы ашы кеістікте 150 метрге, ал мекемені ішінде 20 – 30 метрге дейін жетеді. 802.11g желісі те лкен жылдамдыты амтамасыз етеді – 54Мбит/сек дейін, жне ашы кеістікте ызмет жылдамдыы 300 метрге дейін жетеді. Барлы заманауи атынас ру нктелері (атынас ру нктесі – сымсыз желіні пайдаланушылары арасында байланыс орнатуа ммкіндік беретін рылы) 802.11b жне 802.11g жмыс істей алады. 802.11n стандартыны заманауи олдауы бар. Осындай желілерді ызмет радиусы 450 метрге дейін жетеді.

 

 

1.6 Wi – Fi технологиясыны стандарттары

 

 

IEEE 802.11 стандарты – бл 2,4 – 5ГГц жиілік аралыындаы жергілікті сымсыз аумаында байланыс стандарттарыны жиынтыы азіргі тада кбінесе IEEE 802.11 стандартыны ш трі олданылады:

- IEEE 802.11а;

 

- IEEE 802.11g; - IEEE 802.11n.

 

 

1 . 1 К е с т е – Стандарттарды трлері

Стандарт   802.11   802.11а   802.11b   802.11g   802.11n  
Стандартты сертификатталан жылы            
ткізуді олжетімділік жолаы   83,5 МГц   300 МГц   83,5 МГц   83,5 МГц   300 МГц  
Операция жиілігі   2,4-2,4835 ГГц   5,15-5,35 ГГц   2,4-2,4835 ГГц   2,4-2,4835 ГГц   2,4-2,4835 ГГц  
Модуляция типтері   DSSS, FHSS   OFDM   DSSS   DSSS, OFDM   DSSS, OFDM  
Арналы арылы мліметтерді жіберу жылдамдыы   1-2 Мбит/с   6-54 Мбит/с   1-11 Мбит/с   1-54 Мбит/с   100-300 Мбит/с  

 


 

802.11n стандартынан бастап Wi – Fi сымсыз желісі квадратты модуляцияа туде. Бл сымсыз желіні жмыс радиусы мен мліметтер тарату жылдамдыына бірден сер етеді. Егер каналды дегейде барлы сымсыз желіні 802.11 стандарттарыны архитектуралары бірдей боландытан, онда р трлі стандарттаы желі шін физикалы дегей баса болады. Физикалы дегей ана осылу жылдамдыы жне мліметтерді тарату кезінде модуляция дісі мен физикалы кодтау жолымен аныталады.

 

 

1.6.1 IEEE 802.11a стандарты

IEEE 802.11a стандарты – бл е соы сымсыз стандарты LAN, 2002 жылы аныталып, сол жылы коммерциялы олдануа шыты. IEEE 802.11a стандарты OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing – мультиплекстей отырып арналарды ортогоналды жиіліктік бліп – ажырату) дісін олданады. Бл діс арналарды тиянаты бліп – тарату кезінде толынны отайлы пішінін автоматты трде тадау тетігі болып табылады. Оны кмегімен кптеген жолдар арылы сигналды таралуын, сигналды шуін, импульсты шуды жне интерференцияны болдырмауа болады

802.11 стандарт айындамасында, LAN OFDM сымсыз желі шін, модуляциясы шін олданады жне слбаны амтамасыз етеді, ке жолаты сигналды сондай айналада, абылдаышты шаылысан сигнал саптан шыаратын, жіберген деректерді кері кодалауды болдырмай, абылдаан деректерде болады. 802.11стандарты 5 ГГц жиілік жолаында 20 МГц араашытыта, кршілес арна арасында жмыс істейді. 802.11a айындамасы деректерді 6 – дан 54 Мб/с дейін жылдамдыпен тасымалдауды амтамасыз етеді. Бдан жоары тасымалдау жылдамдыында абылдау аумаы азаяды.

802.11a шешімдерін олдайтын рылыларды ндірушілерден 6 Мб/с, 12 Мб/с жне 24 Мб/с жылдамдытармен жмыс істеу ммкіндіктері талап етіледі. Кейбір ндірушілер 9 Мб/с, 18 Мб/с, 36 Мб/с, 48 Мб/с жне 54 Мб/с тасымалдау жылдамдыын амтамасыз етеді.

OFDM берілген сигналды 48 блек таситын жиілікке бледі де, 6, 9, 12, 18, 24, 36, 48, 54 Мбит/сек дегейдегі тасымалдауды амтамасыз етеді. 6, 12 жне 24 Мбит/сек дегейлері кез келген німдерге ажет. рбір тасуыш жиілікте OFDM фазалы немесе квадратуралы модуляцияны олданады. олдаба трт баылау жиіліктері, жіберілетін сигналды фазалы жылжуы жне жиіліктерді минимизациялары шін баылауды амтамасыз етеді. Осындай тасымалдау дісі OFDM-а те жоары тиімділікке жетуге ммкіндік береді. Бл жоары дегейлі тасымалдауа жне кп брмалауды минимализациялы серіне жетелейді. Бл жадайда биттар кодаланып, тыыз апталан кптеген тасылатын жиіліктер арылы таратылады. Ортогоналды тасушы жиіліктерді кптеген брмалану жадайында оларды бір – бірімен интерференцияланбайтындыынан крінеді [2].

Жмыс жиіліктері келесі диапазондар арылы аныталады: 5.15 – 5.25 Ггц, 5.25 – 5.35 Ггц, жне 5.725 – 5.825 Ггц. Бл спектрды ішінде 20 Мгц –

 

 


 

тан тратын 12 арна бар, р айсысы р трлі тасымалдаышты уаттылы сипаттамаларына ие. Сонымен атар OFDM 802.11g стандарты шін базалы технология ретінде тадалан, сонымен бірге HiperLAN европалы стандарты шін де.

 

 

1.5.2 IEEE 802.11g стандарты

IEEE 802.11g стандарты р трлі осылу жылдамдыын арастырады: 1; 2; 5,5; 6; 9; 11; 12; 18; 22; 24; 33; 36; 48 жне 54 Мбит/с. Оларды біреулері стандарт шін міндетті жылдамды болып табылады. ал аландары — опциялы. Оан оса, р трлі осылу жылдамдытары сигналды модуляциялауды трлі дісі олданылады.

802.11g стандартын ндіру кезінде екі бсекелес компаниялар арастырылады: 802.11a стандартынан алынан жне Intersil компаниясы арастыратын ортогоналды жиіліктік бліну дісі OFDM, жне 802.11b стандартында опциялы жзеге асан жне Texas Instruments компаниясыны сынан пакеттік ширатуды екілік кодтау дісі PBCC. Нтижесінде 802.11g стандарты келісімдік шешімнен трады: базалы ретінде OFDM жне CCK технологиясы олданылады, ал опциялы трде PBCC технологиясын олдану болады.

802.11g стандартында олданылатын модуляция дісін арастырмас брын жиілік диапазонын арастырып ту керек. Бл стандарт 802.11b/b+ стандарт секілді 2,4 – 2,4835 ГГц жиілік аралытары олдану арастыран. Бл жиілік аралыы ндірісте, ылымда жне медицина лицензиясыз олдану шін арналан (Industry, Science and Medicine, ISM). Дегенмен, осы жиілік диапазон аралыын лицензиясыз олдану ммкіндіктеріне арамастан абылдаышты максималды уатын атты шектеу болады. Сондытан сигналды модуляциялау мен кодтау дісін тадау кезінде екі негізгі мселені шешу керек.

Бір жаынан, сымсыз желідегі тарату жылдамдыыны мні сымды желілерімен бсекелесу мен ттынушыларды жаа талаптарына сйкес айтарлытай лкен болуы керек. Тарататын жылдамдыыны артуы ажет емес спектр еніні артуына келеді, себебі таратуды жиілік аралыы шектелген.

Басаша айтанда, пайдалы сигналды дегейі тмен болу жеткілікті, себебі ISM – жиілік аралыында баса рылылара бгет жасамау керек. Осылайша, жіберілетін сигнал шум дегейінде шамалы ажыратылатын болуы керек, біра бл жадайда шуыл дегейінде сигналды атесіз тадап алу алгоритмін растыру керек. Жіберілетін сигналды уатын тмендету спектрді кеейу жне барлы спектрде сигналды «заымдану» технологиясын олдану есебінен жетеді.

Таы да бір мселесі – бл протоколды бгеуілге тратылы ажетті дегейін амтамасыз етеді.

кінішке орай, жоарыда атап ткен жадайларды бірден орындау ммкін емес. Себебі олар бір – біріне арама – айшы келеді. Осылайша,

 

 


 

сигналды кодтауды жне модуляциялауды наты дісіні тадау – бл жоары жылдамды, бгеуілдерге тзімділігі мен тарату уатыны шектеулілігіне байланысты на ортасын тадап алу керек.

 

 

1.6.2 802.11n стандарты

Сымсыз желі санамыза алыптаспай-а жатып, оны ткізу абілетіні жеткіліксіздігі сезіле басталды. Шынымен де, желілік мультимедиялы орталытарыны (мысалы, iCube Play@ TV NMP – 4000: желілік мультимедиялы тыдауыш) пайда болуымен келесі масат пайда болады: DVD аыныны сымсыз желісі бойынша тасымалдау. Сондытанда электроника жне электротехника инженерлеріні институты 802.11n жмыс тобын руа ммкіндік берді. 100 Мбит/с деректерді тасымалдау наты жылдамдыа жететін, атынас дегейіні тасымалдау ортасына (МАС) жне жаа физикалы (РН) дегейді шыару топты масаты болып келеді. Яни оны азіргілермен салыстыра отырып, оны жылдамдыын 4 есе арттыру (ол дегеніміз наты ткізу абілеттілігі). Осыны брі бар стандарттарды кері байланысы сымсыз желісіндегі жмысты ыайлатып ана оймай, болашаа жеткілікті жылдамдыты амтамасыз етеді [18].

Стандартты реализациялау шін, негізін шыаратын мшелерін басаран жне стандартыны дамуымен оны шыаруа Intel йымы басты рл атарды. Сонымен бірге МАС жне РН дегейлерін жасауда кіреді. рине, Intel азіргі кезде бл салада кшбасшы болып келеді, алайда стандарттын наты згешеліктерін шыару шін кптеген йымдарды лесі ажет.

802.11n стандартын шыару кезінде Intel йымы, сенімді жне тексерілген технологияны олданып, деректерді тарату кезіндегі жоары жылдамдыты жеткізу шін, кейбір жаа ерекшеліктерді осты. Мысалы, 802.11n стандарты OFDM (ортогоналді жиілікті мультиплекстеу) жне QAM (квадратты амплитудалы модуляция) сияты технологияларды олдануды сынады. Осындай йлесу тек кері байланысты амтамасыз етіп ана оймай, ндіруді нын азайтады. Инженерлерді алдында оай емес міндет бар, йткені жаа стандарт ескі 11a/g рылыларды жмысына кедергі келтірмей, сонымен атар жмысты жоары жылдамдыын стану керек. 802.11g желісіні жылдамдыы бір уаытта 11b рылысын олдананда жылдамдыы тмендейді.

N стандарты A, B жне G стандартарыны алдында бірнеше артышылытары бар: ол те тзімді, лкен ызмет радиусына ие жне ке спектрді олданады.

IEEE жымы 2009 жылды 11 ыркйегінде 802.11n стандартыны бекітілгені туралы хабарлады. 802.11n стандарты сымсыз деректер тасымалдау технологияларыны заманауи болып келеді.

Бл стандартты жетілдіру 2002 жылы басталан болатын. Оны заа созылу себебі Atheros жне Broadcom кілттік йымдарыны арасындаы келіспеушілік. Кп уаыт аралыында екі йым стандарт бойынша орта

 

 


 

шешімге келе алмады. Біра 2007 жылды наурыз айында бір келісімге келіп жне мшелері Draft 2.0 802.11 айындамасын мысал тріне шыарды. Сол кезде жмыс тобы, бл мысал трін стандартта соы айындамасында атты згертулер болмайды, соы наты лгісіне дейін оны бадарламалы тігу жаартуымен оай енгізуге болады. азіргі тада мысал лгісі айындамасы кптеген орынды жйелер жне кейбір ялы рылылар станады.

Жаа стандарт деректерді тасымалдау жылдамдыын 10 есе арттырады. Сымсыз желіде 802.11n стандартыны физикалы дегейінде деректерді тасымалдау жылдамдыыны максималды жылдамдыы 300 Мбит/с райды. Тжірибеде бл 150 – 200 Мбит/с деген маына. Алдыы (802.11g) трлерінде максималды техникалы жылдамдыы 54 Мбит/с те болан, ал наты 20 Мбит/с те.

Жаа стандарт 3 кілттік жаа енгізулерге негізделеді. зірлеушілерді басты масаттарыны бірі ауматы арналарды кптігі. Олар сымсыз жолатарды олдабалары сияты, трафиктін аумаын кбейтіп жне деректерді тез жіберілуіне кепілдік береді. Арналарды байланыстыру технологиясы (Channel bonding) байласуды сапасын жоарылату шін екі толынды рмалауа ммкіндік береді. Сонымен, шінші енгізу дестелерді ерекше тетіктері болып келеді. Олар ызмет деректер клеміні ысаруыны арасында арналар байласуыны жктемесін тмендетуге кмектеседі.

802.11n стандарты жоары натылыы бар бейне деректерді арналы тасымалдаулара жарамды, Wi – Fi желісінде жіберетін траты жне олдабалар мен сервистарды жмыс німділігін амтамасыз етеді жне уатты немдеу абілеттілігіне байланысты, ноутбуктарды жмыс істеу уаытын зартады.

IEEE жмыс істеу тобы жаа 802.11n рылысыны 802.11a/b/g рылыларымен кері байланысын, бір жиілік ауым мен арнаны олдану шартында кепілдік береді. Басаша айтанда 20 – мегагерцтік арналарыны кері байланысты стануы шін ажет.

азіргі 802.11a/b/g рылыларыны йлесімдігі МАС дегеймен амтамасыз етіледі. Яни 802.11a/b/g стандартыны бар рылылары 802.11n атынас ру нктесіне осыла алады. Мас дегейіне сай келетін жиілік ауымдарына модуляция лгілеріні йлесімділігін амтамасыз етеді. рине, р трлі стандартты рылыларды байланысу кезінде болатын кедергілерді шешу керек.

 

 


 

1.7 Wi – Fi желісіні ISO/OSI жоба дегейлеріні сйкестігі

 

 

IEEE 802.11 стандарты ISO/OSI лгісіні тменгі екі дегейінде жмыс істейді: физикалы жне арналы. Баса сзбен айтанда, Wi – Fi рылысын Ethernet сияты олдану оай: TCP/IP хаттамасы, арна байланысымен апаратты тасымалдауды сипаттайтын хаттаманы стіне орналастырылады. IEEE 802.11b кеейтілуі арналы дегейге тиіспейді жне IEEE 802.11 тек физикалы дегейіне згертулер енгізеді. Жергілікті сымсыз желісінде екі рылы трі бар: ттынушы (детте ол сымсыз желімен толытырылан компьютер, кейде баса рылыларда болуы ммкін) жне атынас ру нктесі, сымсыз жне сымды желілер арасында кпірді ызметін орындайды. атынас ру нктесі абылдап таратыш, сымды желіні интерфейсі, сонымен атар енгізіліп ойан микрокомпьютер жне деректерді дейтін бадарламалы амтаманы райды. ISO/OSI жобасы дегейлеріні 802.11 стандартына сйкестігі 1.7 – суретте крсетілген.

 

 

1.7 сурет – ISO/OSI жобасыны дегейлері жне 802.11 стандартына сйкестігі

 

 

1.7.1 IEEE 802.11 физикалы дегейі

IEEE 802.11 стандарты сигналды тасымалдауды екі дісін арастырады – тікелей тізбектілі трде спектрді кеейту (Direct Sequence Spread Spectrum, DSSS) жне жиілікті секірмелі трде ауыстыру (Frequency Hopping Spread Spectrum, FHSS). FHSS дісі апаратты тасымалдау кезінде таситын жиілік сигналдарыны згеруін арастырады. Кедергі табандылыын арттыру шін жіберілетін сигналды спектрін згерту керек,

 

 


 

ол шін кездейсо за бойынша таситын жиілік згереді жне р деректер дестесі з тасыыш жолы арылы жіберіледі. FHSS олданан кездегі (рылма) абылдаыш – таратыш рылымы жай болып келеді, біра ткізу абілеттілігі 2Мбит/с аспайтын кезде ана бл діс олданылады, сондытанда IEEE 802.11b толытыруында жалыз DSSS алады. Осыдан, IEEE 802.11b рылылары IEEE 802.11 стандартыны рылылармен бірге олданылады, DSSS станатын, сонымен бірге тасымалдау жылдамдыы "тар жер" (2Мбит/с) жылдамдыынан аспайды. Бндай рылыа кеейтілуді олданбайтын ескі стандарт жатады. DSSS дісіні негізінде фазалы имылыны аидалары жатады (яни, бастапы сигнал фазасыны секіріс трде згеруімен апаратты тасымалдау).

Жіберілетін сигналды спектрін згерту шін жіберілетін апаратты кездейсо тізбектілік болып табылатын Баркер кодасына трлендіру олданылады. р жіберілетін битке Баркер тізбектілігіні 11 биті сай келеді. Баркерді инверстік жне тура тізбектілігін айырады. Бірлік биттер тік Баркер кодымен, ал нлдік биттер – инверстелген кйде жіберіледі. 2,4 ГГц диапазонындаы сымсыз компьютерлік желілерінде, 14 арнаа блінген, 83 МГц ені бар тар жол берілген (США – да оларды тек 11 – ін олдануа болады). Арналар арасындаы кедергі байланысын болдырмау шін, оларды жолатары бір – бірінен 25 МГц тру керек. иын емес есептеу бойынша бір аймата, бір уаытта тек 3 арна олданыла алады. Осындай жадайларда бгеуілдерден бапталу мселесін жиілікті автоматты трде згерту арылы шешу ммкін емес, міне сондытанда жергілікті сымсыз желілерінде жоары артышылыы бар кодалауды олданылады. Ал егер бл ммкіндік тасымалдауа керекті сенімділікті амтамасыз ете алмаса, максималды 11 Мбит/с маына жылдамдылыыны тізбектілігі 5,5; 2; 1 Мбит/с маынасына дейін тмендейді. Жылдамдыты тмендеуі тек кедергілерді жоары дегейінде болуынан ана емес, сымсыз желілер элементтеріні араашытыыны жеткілікті лкен болуына да туелді.

 

 

1.7.2 EEE 802.11 арналы (Data Link) дегейі

Ethernet желісіне сас, Wi – Fi сымсыз компьютерлік желілерінде арналы дегей логикалы байланысуды (Logical Link Control, LLC) жне тасымалдау ортасына атынас руды басару (Media Access Control, MAC) дегейшелерінен трады. Ethernet пен IEEE 802.11 бірдей LLC, ол сымды жне сымсыз желіні салыстыру шін, кейбір ерекшеліктері бар. Ethernet – те тасымалдауды орта ортасына атынас руды кптеген ммкіндіктерін амтамасыз ету шін (азіргі жадайда кбіл) CSMA/CD хаттамасы олданылады да бл хаттама атыысты табу мен деуді амтамасыз етеді (компьютерлік желіде осындай жадайлар бірнеше рылыларды, бір уаытта бірдей деректер тасымалдауды айтады).

IEEE 802.11 желісінде жартылый дуплекстік тасымалдау режимі олданылады, яни р уаытта станция апаратты абылдай жне жібере алады, сондытанда тасымалдауды жмыс барысында атыысты байау

 

 


 

ммкін емес. IEEE 802.11 згертіп – жаартылан CSMA/CD хаттамасы шыарылды жне ол CSMA/CА (Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoi dance) деген ата ие болды. Ол келесі трде жмыс істейді: апаратты жіберетін станция, алдымен эфирды тыдайды. Егер жмыс жиілігінде белсенділік болмаса, станция алдымен кездейсо уаыт аралыында белсенділікті ктеді. Ал сосын айтадан эфирды тыдайды жне деректерді тасымалдау ортасы бос болса, тасымалдауды іске асырады. Кездейсо кідіріс желіні тотап алмауы, егер бірнеше станция бір уаытта жиілікке атынас ру шін керек. Егер апаратты десте брмалаусыз келсе, абылдайтын станция айтадан растауды жібереді. Дестені ттастылыын баылау осындысы дісімен тексеріледі. Растауды аланнан кейін, жіберетін станция апаратты дестені тасымалдау жмысы бітті деп есептейді. Ал егер растауды алмаан жадайда, станция атыысы болды деп, десте айтадан бірнеше уаыттан кейін жіберіледі.

Таы бір сымсыз желілерді згеше проблемасы – екі ттынушы станция арасындаы байланыс нашар, біра р айсысыны атынас ру нктесі бар байланыс сапасы жасы. Осы жадайда жіберетін ттынушы станция атынас ру нктесіне эфирді тазалауа сратуды жібереді. Сол кезде атынас ру нктесіні бйрыымен баса клиенттік станциялар тасымалдауды "сйлесу" уаытына, екі нктені нашар байланысынан тотатылады. Эфирді тазалау режимі (Request to Send/Clear to send – RTS/CTS хаттамасы) барлы IEEE 802.11 лгілерінде жетілдірілмеген, ал егер ол болса, тек ерекше жадайларда ана осылады.

Ethernet – те аынды деректерді тасымалдау кезінде, барлы станциялар арасында реттелген, арналы байланысты атынас басаруы олданылады. Керісінше, IEEE 802.11 – де осындай жадайларда орталытандырылан атынас ру нктесімен басару олданылады. Ттынушылы станциялар тізбектілік трде аынды деректерді тасымалдауа сранады. Егерде станцияларды біреуі аынды деректерді жіберемін деп хабарлайды да, барлы желі станцияларда тек сол ана жіберетін уаыт аралыын атынас ру нктесіне бледі.

Мжбрлі трде эфирді тазалау олдаба ызметтік апаратты тасымалдаумен жне байланыстарды ысаша зілістерімен байланыс боландытан, сымсыз желілерді жмыс істеу тзімділігі азаяды. Осыдан блек, Ethernet сымсыз желілерді керектігінде тек жартылай дуплексті ана емес, сонымен атар дуплексті тасымалдау нсасын олдануа болады егер тасымалдау кезінде атыыс табылса (бл желіні ткізу жылдамдыын жоарылатады). Сондытанда бірдей шарттарда IEEE 802.11b сымсыз желісіні Ethernet – ке араанда ткізу абілеттілігі тмен болады. Осылайша, егер Ethernet желісіне 10 Мбит/с жне IEEE 802.11b (апаратты тасымалдау максималды жылдамдыы 11 Мбит/с) бірдей саны бар пайдаланушылара бірдей жктеме берсе жне оны біраздан кейін лкейтсе, бірнеше кезенен кейін IEEE 802.11b тотай бастайды, ал Ethernet функционалдай береді.

 

 


 

Ттынушылы станциялар автономды оректенетін ялы рылылар болып келетін IEEE 802.11 стандартында оректендіруді басаруа лкен кіл блінген. Ттынушылы станция аныталан уаыттан кейін, атынас ру нктесі жіберетін осылан сигналды абылдау шін рылады. Егер сигнал абылданса, ттынушылы рылы осылады, ал кері жадайда ол келесі апаратты абылдау айналымына дейін йы режімінде болады.

 

 

1.8 ІЕЕЕ 802.11 стандартындаы млімет жіберудегі модуляция маызы

 

 

Модуляция техникасы жаынан 802.11а хаттамасы 802.11g хаттамасынан айтарлытай ерекшелінбейді. Мліметтерді жіберу кезінде тмен жылдамдыты жиілік модуляцияларында екілік жне квадратты фазалы модуляциялар BPSK жне QPSK олданылады. BPSK – модуляциясын олданан кезде бір символда тек ана бір бадарламалы бит кодталады. Ал QPSK – модуляциясын олдананда, сигнал фазасы трт р трлі мнге ие боланда, бір символда екі бадарламалы бит кодталады. Модуляциясы мліметтерді 6 немесе 9 Мбит/с жылдамдыпен жіберген кезде олданса, QPSK модуляциясын 12 немесе 18 Мбит/с жылдамдытарда олданады.

ІЕЕЕ 802.11 стандартыны оданда жоары жылдамдытарында мліметтерді жіберу шін квадратты амплитудалы модуляция олданылады. Олар 16 – QAM жне 64 – QAM. Бірінші жадайда 16 трлі сигнал бар, оларды р айсысы 4 биттан кодталады, ал екінші жадайда 64 трлі сигнал, бл жерде бір символда 6 биттан кодтауа болады. 16 – QAM модуляциясын 24 жне 36 Мбит/с жылдамдыта, ал 64 – QAM модуляциясын 48 жне 54 Мбит/с жылдамдыта олданады.

OFDM символыны бадарламалы млшері оны модуляция типіне жне сигнал жретін каналдар санына байланысты болады. Мліметтерді жіберу шін 48 сигнал жретін канал олданылса, онда OFDM символыны бадарламалы млшері 48 х Nb болады, мндаы Nb – модуляция позициясы саныны екілік лагорифмі, немесе, бір кішкене арналардаы бір символда кодталатын битттер саны. Соан араанда OFDM символыны бадарламалы млшері 48 – 288 битті райды.

ІЕЕЕ 802.11 стандартыны кіріс мліметтерін деуіні реттілігі келесі трдегідей крсетіледі. Бастапыда мліметтерді кіріс аыны скрэмблирония стандартты операцияа шырайды. Содан кейін кіріс аыны оратылан кодерге келеді. Оратылан кодтауды жылдамдыы 1/2, 2/3 немесе 3/4 болып табылады. Кодтауды жылдамдыы р трлі боландытан, мліметтерді жіберу кезіндегі модуляция типтеріні жылдамдытары да р трлі болады. Мысал ретінде BPSK модуляциясын арастырайы, оны мліметтерді жіберу жылдамдыы 6 немесе 9 Мбит/с райды. Бір символды сатандыратын интервалмен бірге затылыы 4 мкса те, ал импульс жиілігі 250 кГцке те. р кішкене арналар бір биттен кодталатынын ескерсек, ал ол барлыы 48 кішкене арнадан трады, оны

 

 


 

мліметтерді жіберу жылдамдыыны жалпы жылдамдыы 250 кГц х 48 кішкене арна = 12 МГцке те болып табылады. Егер де кодтау жылдамдыы ½ болса (р бадарламалы битке бір осымша жаланады), бадарламалы жылдамды толы жылдамдытан екі есе кем болады, 6 Мбит/с. Кодтау жылдамдыы ¾ болса (р ш бадарламалы битке бір осымша), бадарламалы жылдамды толы жылдамдыты ¾ блігін райды, 9 Мбит/с. р модуляция типіне екі трлі мліметтер жіберу жылдамдыы сйкес болып табылады (1.2 – кесте).

 

 

1.2 К е с т е – 802.11 стандартындаы модуляция типтері мен мліметтерді жіберу арасындаы атынас

Жіберу жылдамды ы, Мбит/с   Модуляци я типі   Оратылан кодтауды жылдамды ы   Бір кішкене арнадаы бір символда ы биттер саны   Символда ы биттерді жалпы саны (48 кішкене арна)   Символдаы бадарламалы биттер саны  
  BPSK   ½        
  BPSK   ¾        
  QPSK   ½        
  QPSK   ¾        
  16-QAM   ½        
  16-QAM   ¾        
  64-QAM   2/3        
  64-QAM   3/4        

 

 

Кодталып біткеннен кейін биттер аыны орын ауыстыру операциясына шырайды, немесе интерливингталынады. Оны негізі бір OFDM символыны клеміндегі биттерді реттілігіні згеруінде болып табылады. Ол шін кіріс биттерді реттілігі блоктара блінеді, оны зындыы OFDM символындаы биттер санына те (NCBPS). Ары арай алдын ала белгіленген алгоритм бойынша р блокта биттерді екі сатылы орын ауыстырылуы іске асады. Бірінші сатыда биттер OFDM сигналдарыны сыбайлас биттері сыбайлас емес сигнал жретін каналдара жіберіледі. Биттерді орын ауыстыру алгоритмі бл сатыда келесі тртіп эквивалентті. Біріншіден NCBPS зындыты ит блоктар жолара (жолдан жола) матрицаа жазылады, ол 16 жолдан трады жне NCBPS/16 атар. Ары арай биттер осы матрицадан саналады, біра атар бойынша. Мндай операцияларды нтижесінде кршілес биттер сыбайлас емес сигнал жретін каналдара беріледі.

 

 


 

Осыдан кейін биттерді орын ауыстырыны екінші сатысы арастырылады, оны басты масаты кршілес биттерді бір уаытта кіші разрядты топтарда болып алмауын амтамасыз ету. Ол топтар модуляциялы символдарды сигналды шоырлануын анытайды. Яни, екінші сатыдан кейін орын ауыстыран кршілес биттер лкен жне тмен разрядты топтарда кезектесіп шоырлануы ммкін. Ол жіберілетін сигналдарды кедергіні тратылыын жасарту шін олданылады.

 

1.9 Wi – Fi желісіндегі деректерді орау технологиясы

 

 

Сымды желілерге араанда сымсыз желілерді ру оай, йткені кабель жргізу ажеттігі жо. Бл артышылы сымсыз желіні осал жері болып келеді, осындай желіге осылу шін физикалы трде кабельге осылмай, тек сол желіге жаын жерде ноутбукпен отыру жеткілікті. Сондытанда Wi – Fi желісіні ауіпсіздігіне лкен кіл аудару керек. азіргі кезде сымсыз желілерді ауіпсіздігін амтамасыз ететін бірнеше технологиялар бар: WEP, 802.11X, WPA, WPA2, VPN

 

 

1.10 Сымсыз желілерді орауды негізгі технологиялары

 

 

1.10.1 WEP (Wired Equivalent Privacy немесе сымды орау эквиваленті).

Бл ауіпсіздік дісі сымсыз желіні алашы шыан дісі. Деректер арнайы кілттерді арасында шифрланады; ASCH кодыны 5 жне 13 символдан тратын пиясзді кілт сынады (статикалы блімі) таыда кездейсо трде инициализациялау векторын алыптастыру (ASCH кодыны символыны шеуі). Сол инициализация векторын тура іріктеу арылы тадап – мыты компьютерді бірнеше саат жмыс істеп, кілтті тадап алуа болады. Барлы ауіпсіздік шаралары орнатылан, біра WEP хаттамасыны техникалы жне технологиялы проблемасын ескере отырып жне осындай желіні иындыыны тмендегі дегейі, бастапы дегей ауіпсіздігі бар сымсыз желіні лсіз ауіпсіздігі бар сымсыз желі деп есептеуге болады [8,18].

Осындай желіні атынас ру нктесін (WEP – ті олдансада) ішкі сымды желімен байланыстармаан жн, - олар желіаралы экранны сырты жаына арай орналасу керек. Бл жадайды тзету шін кейбір зірлеушілер (мысалы, Agyere Systems, D – Link, US Robotics) ауіпсіздікті базалы дегейін жасарту шін WEP хаттамасыны – 128,152 немесе 256 биттік зын шифрлау кілттерін олдануды сынды. Біра бл баса зірлеушілерді 802.11 стандарттарыны рылыларымен сай келуін болдырмайды. Сонымен атар асйды кзарасы бойынша, WEP хаттамасыны трафигі "тадаан кілтті олданып ашып" криптоталдау тріні есептелуін шешетін, зінен шыатын деректерді крсетеді. WEP хаттамасымен аныталан,

 

 


 

асйа белгілі кілттерді ауысу алгоритмін ескерсек, бл міндетті шешу шін оан бірнеше саат жеткілікті. Осыдан кейін бізді сымсыз желіге рсат етілген атынас руы амтамасыз етіледі. зіні МАС мекен – жайыны атынас картасын, тіркелген пайдаланушыны МАС мекен – жай атынас картасына осылу асйа еш иынды туызбайды. Ал бізге осындай шабуылды білу ммкін болмайды. Кілтті зындыын 256 битке дейін зарту асй тыдайтын (мысалы, AirMagnet немесе AiroPeek десте тадаышы) жне асйа криптоталдауды жасау шін керек уаытты, дестелерді саны кбейтеді. 1987 жылы Рональдом Райвест американды алымы шыаран жне WEP шифрлау негізінде жатан арналы RC4 шифры криптографиялы беріктілікті йлесімділігіні сттілігіне байланысты жне жоары рекеттілігі шін те лкен сраныса ие болды. WEP – те RC4 хаттамасыны осалдылыын криптогрофтар кп уаыт бойы зерттеп келеді. Кптеген зерттеушілерді сынысы бойынша WEP хаттамасыны криптографиялы ралдарын одан да берік етіп жасау.

Сонымен, WEP хаттамасыны мселесі бгін пайда болан жо, сондытан да WEP хаттамасын олдануды жасартатын шешімдер бар. Мысалы:

- 802.1х стандартыны кейбір хаттамасын олдану сымсыз рылылара шифрланатын кілттерді динамикалы трде ауыстыру мселесін шешеді.

- MIC хаттамасы (Message Integrity Check) WEP дестелерін тасымалдау дерісі кезінде кшіру мен згертуден орайды.

- TKIP хаттамасы (Temporal Key Integrity Protocol), WEP хаттамасыныны ауіпсіздігін жасарту шін шыарылан р рылыны ерекше кілттік тізбектілігін олдану, сонымен бірге р 10000 дестесіні кілттік динамикалы слбасын амтамасыз етеді. Алайда, WEP хаттамасы сияты TKIP хаттамасы шифрлау шін RC4 криптографиялы алгоритмін олданады. TKIP хаттамасын олдану шін бар 802.11 рылысынан бас тарту керек емес, тек бадарламалы амтаманы жаарту жеткілікті (рине егер бл хаттаманы станса). азіргі кезде WEP технологиясын олдану, жо деп есептеуге болады.

 

 

1.10.2 802.1Х стандарты

Бл орау технологиясы 2001 жылдан бастап сымды желілер мен сымсыз желілерге ендірілген. Уаыт аралыында згеріп отыратын динамикалы кілттерді шифрлануын олданады. Пайдаланушылар сеанспен жмыс істеп, сеанс біткен кезде олара жаа кілт жіберіледі. Windows XP - да 802.1х стандарты абонентті жйеде авторландыру дегейінде, сымсыз желіні клиенттік сервер арасындаы арым – атынасты анытайды. Сымсыз желіде пайдаланушыны авторландыру слбасы 1.8 суретте крсетілген.

 

 


 

1.8 Сурет – 802.1х авторландыру слбасы

 

 

802.1х стандарт хаттамасыны техникалы анытамасын талдамай, келесі маызды сттерді ескерген жн. Олар: