Мемлекет пен тланы зара жауапкершілігі

 

Бл ыты мемлекетті дербес аидасы болып табылады. Бл саяси билікті шектеуді зінше бір тсілі, ол сасяи билікті иесі ретіндегі мемлекет пен оны жзеге асыруды атысушысы ретіндегі азаматты арасындаы арым-атынастарды адамгершілік-зады бастамаларын крсетеді. оам мен тланы бостандыын зашыарушылы нысанда бекіте отырып, мемлекет з шешімдері мен рекеттерінде белгілі бір шектеулерді иеленеді. За арылы ол зіні азаматтармен, оамды йымдармен, баса мемлекеттер-мен арым-атынастарындаы ділеттілік пен тедікті амтамасыз ететін міндеттемелерді з мойнына алуы тиіс.
ыа баына отырып, мемлекеттік органдар ондаы ерсжелерді бза алмайды жне осы міндеттерді орындамааны шін жауапкершілікке тартылады. Заны мемлекеттік билік шін міндеттілігі кімшіліктік ателіктерді болдырмауа баытталан кепілдіктер жйесімен амтамасыз етіледі. Олара кіметті кілдік органдарды алдындаы жауапкершілігі, мемлекетті кез-келген дегейдегі лауазымды тлаларыны наты бір тлаларды ытары мен бостандытарын бзандыы, билікті асыра пайдалананы, ызметтік жадайын асыра пайдалананы шін тртіптік, азаматты-ыты жне ылмысты жауапкершілігі, импичмент жне т.б. жатады.
Жалпы ауымны мемлекеттік рылымдарды з міндеттерін орындауды баылауыны нысандары болып референдумдар, депуттарды сайлаушылар алдында есеп беруі жне т.б. табылады.
Тланы мемлекет алдындаы жауапкершілігі де дл осы ыты бастамалармен негізделеді. Мемлекеттік мжбрлеуді олдану ыты сипатта болуы, ол тланы бостандыын бзбауы жне жасалан ыбзушылыты ауырлыына сай болуы тиіс. Сонымен, мемлекет пен тланы арасындагы арым-атынастар зара жауапкершілікті негізінде жзеге асырылуы тиіс. Мемлекет пен оамны зара атынасы. оам - бл, ке маынада, адамдарды бірлескен ызметіні тарихи алыптасан нысандарыны жиынтыы немесе, тар маынада, леуметтік жйені тарихи наты типі, оамды атынастарды белгілі бір нысаны.
Мемлекет - бл саяси билікті саяси-ауматы, егеменді трде йымдастырылуы. оам мен мемлекет - ртрлі тсініктер. Біріншісі екіншісіне араанда ке болып келеді, себебі, оамда мемлекетпен атар мемлекеттік емес рылымдар да (саяси партиялар, саяси озалыстар, оамды йымдар мен бірлестіктер, ебек жымдары жне т.б.) болады. Мемлекет оамны саяси блігі, элементі болып табылады.
Мемлекет оамда орталы орынды жне басты рлді иеленген. Мемлекетті сипаты бойынша бкіл оама. Оны мніне сипаттама беруге болады. Мемлекет оама атысты оны істерін шешу, басару ралы рлін атарады. оам мен мемлекетті хронологиялы шектері де ртрлі болып келеді: біріншісі екіншісіне араанда ерте пайда болан жне бай даму тарихына ие. Дамыан оамны негізінде пайда болан мемлекет оан атысты салыстырмалы трдегі дербестікті иеленеді.

Орытынды

Мемлекеттік билік ыты мойындайды жне бір мезгілде ыпен тежелуі, ертедегі алымдарды ойынша , е адал мемлекеттіке жатады.” Заны кші жо жерде- Аристотелъді айтуы бойынша –мемлекеттік рылым нысаны жо”.Цицеронны айтуы бойынша халыты жмысы ыты араласу жне жалпы ыты тртіп . Ертедегі Грецияаны жне Римні мемлекеттік ыты идеялары, институттары, ыты мемлекеттер туралы кейінгі прогрессивтік ілімдерді аяынан труына, дамуына белгілі серін тигізеді.

Феодализмнен капитализмге ту кезеіндегі ндіргіш кштерді суі, оамдаы леуметтік жне саяси атынастарды туызуа мжбр етеді жне оны оамды жмыстарды йымдастырудаы негізгі ролін крсетеді.

Федолизмыдырауыны алашы кезедеріндегі ыты мемлекеттілік идеяларды тарихи трысынан сол кездегі прогрессивті оымыстылар Н. Макивелли жне Ж. Боден айтан. Макивели зіні теориясында, ертедегі жне азіргі кп асырлы мемлекетті міріндегі тжірбені негізінде , саяастты принципін тсіндірді, саяси мірді дамуындаы озаушы кштерді білу арылы, сол уаыта ажетті идеалды мемлекетт нсасын салуды кздеді.

Мемлекетті масаты, заттарды ерікті пайдалануа ммкіндік жасап р адамны ауіпсіздігін амтамасыз етуінде деп білді. Мемлекетті нысаны туралы мселені ктергенде, республика нысанына мейірі тсті, себебі тек республика нысаны ана, кп жадайда тедік пен бостандыты талаптарына сай келетін. Бдан мемлекетті – кптеген отбасыларды жне зіне араандарды ыты басару деп анытады. Мемлекетті масаты, тек ы пен бостандыты амтамасыз ету деп білді.

Мемлекетті дамуы - мемлекет оамды ебек блінісіні, жеке мменшікті пайда болуы нтижесінде алашы ауымды рылыс тапа блінуіні туындысы. Мемлекет жария кіметті пайда болуы мен іс- рекетіні нтижесі ретінде алыптасатын, оам мірін йымдастыруды нысаны мен оны негізгі салаларын басшылы ететін, ажетті жадайларда мемлекетті кшуатына йренетін басару жиесі.

ыты мемлекет - жеке адам мен оам мдесін орайтыны, за стемдігі мен ы принциптеріне негізделіп рылан мемлекет. Ол принциптер: заны стемдік етуі; мемлекеттік билікті за шыарушы, атарушы жне сот биліктеріне блінуі; адам мен азамат ыы мен бостандыына халыаралы лшем денгейінде кепілдік берілуі; тла мен мемлекетті зара жауаптылыыны болуы, т.б.

ыты мемлекет ы пен занны арасындаы этатистік мемлекетке тн мндай лкен арама – арсылыты білмейді. Онда мемлекеттік органдарды барлы нормативтік актілері зіні мазмны жне баыттылыы, абылдау жне рсімдеу процедурасы, іске осу ерекшеліктері, олдану сипаты, тртіп бзушылыты жзеге асырылуы мен орау жнінен ыты жоары критерийлеріне сай келеді. За ыты принциптерді жйелігіне негізделеді, одан алмайды. Мемлекеттік органдарды ыа арсы нормативті актілер абылдап, оны жмыс істеуі іс жзінде ммкін емес нрсе.