Авыл егетлрен патша солдат хезмтен ибр.

 

Петр I хрбилрне хезмтк алу чен XVIII гасыр башында Россияд рекрут бурычы керт. Гомумн, рекрут дип хрби хезмткрлрне атыйлар. Тик безне якларда рекрут сзе кбрк хрби хезмтк алынучыны, русча итеп йтск – призывникны кз алдында тота, м алар зенч татарчалаштырып - “никрут” дип йртел.

р авылдан хрби хезмтк билгеле бер сандагы рекрут алына. Хезмтк чакыру гел д тгел, длтк кирк вакытта махсус указлар – “Манифестлар” буенча, гадтт кз кне башкарыла.

Рекрутларга злре урынына, риза булган башка кешене ибр ммкинлеге д була. Билгеле инде, моа башкаларны бик зур клмд акча тл исбен ген ризалатып булган.

Гадтт, рекрут чакырулары вакытында авылларда булган р 1 ме кешедн 7-10 кеше хрби хезмтк китрг тиеш була. Чакырулар 2 ай эченд уза. Рекрутка гарип булмаган, таза-сау, буе 159 см. дан ким булмаган, яше 17-35 аралыгында булган егетлр алына. инде кемне рекрут булуы – булмавы, ирб салу аша ачыклана.

Бу яшьк иткн кпчелек ир-егетлр инде авылда йлнеп-гаил корып, балалар да стер башлаган була. Тик алар да, барлык авыл егетлре белн берг ирб тота. Бхете юк икн – барысын да калдырып, гомерлекк китеп барасы...

ле болардан тыш, кече яшьтге балалар, гадтт 8 – 16 яшьлеклр д шул ук гомерлек солдат хезмтен – офицерларга денщик хезмте крст чен алынган. Алар картлык кннрен кадр офицерларны ялчы – хезмтчелре булырга мбр булган.

Россияд хрби хезмт срогы 1705 елдан башлап, гомерлекк булганлыктан, гаилле рекрутлар хатыннарыннан аерылып, гаил м балаларын калдырып, аларны мгелекк крмм дигн уйлар белн китеп барган.

р рекрут хезмтк киткнд зе белн азык-тлек, кием-салым м аяк киемнре алырга тиеш була. Хезмт ит урынына аларны казаклар яки солдат командалары озатып бара. Бару я булып, яхшы кнне 20-30 чакрым тшкил ит, начар ава торышында юл яртылаш кыскартыла. Юлда р 2 кн саен 1 кн ял бирел. Кнг 2 мртб рекрутларны баш санын санау башкарыла.

Хезмт урынына барып иткн рекрутларга, полкларга урнашканчы, атна саен хрби артикуллар (уставлар) укыла, кн саен мылтык куллану ысуллары м стройда йр кнеглре йртел. Казармаларда бирелгн акчаларны м провиантны отышлы уеннарда оттыру яки эчеп бетер очракларын булдырмау карала.

Гаиллреннн, туганнарыннан гомерлекк аерылып чыгып киткн рекрутларга полкларда хезмт ит башлагач йлн ммкинлеге бирел, аларны балалары 7-12 яшк кадр казна хисабына тотыла.

Барлык полклар да кыр м гарнизон полкларына блен. Кыр полклары сугышчан, гарнизонныкылар йрт чен була.

1764 елда гарнизон баталоннарында 6 рота тзел, анда 4 строевой рота, 1 инвалид м 1 нрчелр ротасы була. Строевой роталарда отставкага чыккан солдатлар гарнизон буенча хезмтт булса, инвалид роталарында “мылтыксыз” хезмт, нрчелр ротасына трле нр осталары кер. Хрби хезмтк ярамаган солдатларны отставкага чыгарып, зене туган ягына якын булган гарнизоннарга яки инвалид командаларына ибрлр.

1736 елда шлче Буи авылыннан 2 егет хрби хезмтк озатыла. Алар :

17 яшьлек Гомр Уразайкин м

18 яшьлек Кадыйр хмтов.

1739 елда 18 яшьлек Йосыф Ммтколов солдатка алына.

1755 елда 13 яшьлек Колшриф Клиев т денщик хезмтен тг китеп бара.

 

1770 елда Вятка губерниясен патша хкмтеннн ибрелгн наряд буенча, бик кп башка крестьяннар белн берг, шлче Буи авылыннан 32 яшьлек Субай Имнколов ир казу хезмтен алына.

Ул вакытта аларны “лопатники”, яки “кркчелр” дип атаганнар. Кркчелр д хрби хезмттге кебек булалар, тик аларны хезмт ит срогы гадтт ярты ел була.

леге елны кркчелр Азов дигезен коя торган иренд, Дон елгасында урнашкан, Азов крепостен тзеклндер чен ибрел.

Ачлы-туклы, бик начар шартларда яшгн м эшлгнлектн, кркчелр д гомумн туган-скн ирлрен кире йлнеп кайту бхетен крмгн.

Субай Имнколов та аннан кире йлнеп кайта алмый, авылда аны хатыны м ятим булып улы кала.

 

1785 елда 18 яшенд Йосыф Хуаколов та солдат була.

1788 елда 22 яшьлек Муса Надыров та хрби хезмтк алына.

 

1793 елда гомерлек хезмт ит срогы бетерелеп, 25 елга калдырыла, м ул 1856 елга кадр з кченд кала. зене хезмт срогын исн-имин т алганнар килчкт туган якларын, кадерле туганнарын кр алу ммкинлеге ала.

25 еллык солдат хезмтен алынган шлче Буи авылы егетлре :

 

1797 ел – Габделгали Бакиров, 23 яшь

Искндр хмров, 22 яшь. Хатыны м 1 яшьлек улы кала.

1800 ел – Гаделша Надыйров, 17 яшь

1803 ел – Латыйф бделмнов, 17 яшь

Хткулла Кмиев, 21 яшь

1804 ел – Нзир мирханов, 21 яшь

Мнди Рфыйков, 19 яшь

1806 ел – Рхмтулла Сйфуллин, 21 яшь

1807 ел – Даутай Мсгыйтов, 21 яшь

1810 ел – Исмгыйль Искндров, 25 яшь. Хатыны м 4 баласы кала.

Йосыф Субаев, 18 яшь

1811 ел – Млекй Мхмтов, 24 яшь. Хатыны м 6 яшьлек кызы кала.

1812 ел – Слйман Ягъфров, 24 яшь

Халит Хмитов, 18 яшь

1813 ел – Вахит Габделфизов, 21 яшь

1814 ел – Габделлатыйф Габделмнов, 9 яшь

1815 ел – Вли Рфыйков, 12 яшь