Авылда дин м муллалар.

 

1826 елгы мгълуматлар буенча, ул вакытта Ашалча Буи авылында булган мчетне Мчкр бае Мхммтрхим тмешев тарафыннан салдырылган икнлеге крен.

Ул елларда авылда имам булып Збир Габделкримов тора , м ул шулай ук Ашалча Буи авылы белн берлект Адай авылы мчетене д мхтсибе итеп исплн.

Збир Габделкримов 1865 елны 5 маенда, 87 яшенд, йрк авыру белн вафат була (1778 елда туган).

1859 елдагы метрикада шулай ук указлы мулла Габдулла Хбибулла улы дип т крстел, тик аны турында башка мгълматлар юк.

 

1887 – 1930 елларда авылда имам, яки указлы мулла булып Схбзад Мхммтсафа улы Солтанбковторганлыгы билгеле. Ул 1863 елда туган.

1903 елда шле Буи авылында мчет янындагы мктп булып, анда 50 ир бала белем ала. Сабакны балаларга мулла зе бир.

1923 елда мзин булып Рхиман Фазылов тора. Ул 1883 елда туган. (Аны фотосы 1945 елда Красная Татария газетасына басылган. леге фотоны арттагы битлрд кр аласыз).

 

Ашалча Буи авылында мдрс тмамлаган башка укымышлы кешелр д була, аларны авыл халкы шулай ук дрлп, мулла дип йрткн.

Трле елларда метриклрд иск алынган муллалар :

1859 елда мулла Вли,

1865 елда авылда шулай ук муллалар :

- мулла Фхретдин мулла Сабит улы

- мулла Ибраим

- мулла Ишмхммд

1869 елда мулла Габдулла,

мулла Хмидулла

1870 елда мулла Габделвли

1876 елда мулла Вли иск алына.

 

1898 елны 2 февраленд авыл ыенында 101 йорт хуасыны 74-е катнашында мчетк згрт керт мслсе – аны бераз зурайту карала, карар кабул ител. Шуны буенча гариза Оренбург мселман дини идарсен ибрел.

Анда мчетне арткы лешенд булган коридорны (кер урыны, ягъни салкын й алды кебегрк) мчетк бертоташтан кушып, аны урынына озынлыгы 1,5 м., килеге мчет килеге кадр булган яа коридор салып, аны такта белн ябу сорала. Бу эш кем акча тлрг телк белдер калса, шуны исбен эшлнерг тиеш була.

леге гариза чынлыкта ис Вятка Губерна идарсенд испк алына, тик мчетне згрт планы буенча сызымнар эшлтеп, идарг тапшырылмау аркасында, 1899 елны 29 сентябренд ябыла.

 

1905 елны 9 декабренд халык ыенында Ашалча Буи авылы мгыятене карары раслана. Авыл халкы иске мчетне степ, аны урыныа яаны салырга рхст бирне сорый.

Ул вакытта авылда староста булып хмтвли Нбиевтора.

Авыл ыены карарында : авыл мчете моннан 75 еллар чамасы элек салынып, 1-нчедн – ул бик искергн м таушалган, 2-нчедн – анда бик тыгын, шуа кр ыелган халыкны яртысы мчетк сыймый, шуа да намазны урамда яки злрене енд укырга мбр - дип крстел.

Иске мчетне озынлыгы нибары 10,5м, килеге 6,5м. Була.

Яа мчет озынлыгы 17м, килеге 8,5м итеп итеп проектлана.

Мчет тзелне карау ыенында авылда булырга тиешле 99 кешене 69-ы катнаша. Мчет тзг тенеч белн мргать ит чен аерым кешелр д сайлап куела – алар Мостафа Фтхуллин м Низаметдин Мхммтсафин була.

Мчетне тз Тнтр авылы мулласы Ишмхммт Динмхммтовакчасына башкарыла. ыелыш ткн вакытта инде агач материалларыны бер лешене кайтартылган булуы да искртел.

ыенда, гр д мчет тздн Ишмхммт Динмхммтов баш тарткан очракта, ул авыл халкы исбеннн тзелеп бетчк - диел.

Авылда 400-г якын кеше булып, барысы да ислам динен тота.

1906 елны 28 апреленд Ашалча Буи авылыны мчет проекты Вятка Губерна Идарсене тзелеш блекчсе тарафыннан раслана м аны тзерг рхст бирел.

Яа мчет 1906 елда тзел.

 

1906 елда салынган мчетне тышкы кренеше.