Ашытытан білім беру технологияларыны бойынша оу процесін йымдастыруды ЕРЕЖЕСІ 1.Жалпы блім

Ашытытан оыту

Бгінде, информация деу мен халыаралы дегейде ебек трлерін блу лемдік кономиканы е негізгі ерекшеліктері болып отыран кезде, білім алу кез келген маманны жеке жне ксіби табысыны негізгі кзі болып ала береді. Білімні адамнын жмыса тру мен мір сру дегейіне тигізетін сері брыныа араанда анарлым кшейе бастады. рине, білімге ойылатын талаптар да згеріске шырады: рбір жанны негізгі білімі мен оны траты жаарып отыруымен атар азіргі маман информациялы орларды табысты пайдаланып, за жне кономика негіздерін де игеруі тиіс. азіргі мамандардан шыармашылы трыдан ойлай білуі, соны негізінде шешім абылдауы жне мір бойы оып йренуі талап етіледі.
Функциональды дайындау тжырымдамасынан жеке тланы дамыту тжырымдамасына ауысу. Бл ауысуды негізі тек приоритеттер ауысуы ана емес, мнда мамандарды мемлекетгік тапсырыс бойынша дайындаудан жеке тланы талаптарын анааттандыруа кшу жзеге асырылады. Жаа тжырымдама рбір наты адамны з ммкіндіктерін есепке ала отырып, соны іс жзінде крсету мен жетілдіру арылы білім беруді жекелеп жргізуді сипат аланын крсетеді. Бл оушыларды жне малімдерді здеріні ртрлі жеке ммкіндіктеріне сйкес алуан трлі білім беру бадарламаларын жасау арылы іске асырылады. Білім беруді жетілдіруді осы баытындаы маызды фактор болып оушыларды азіргі жне болашакта олданылатын информациялы коммуникациялы технологияларды (ИКТ) пайдалану арылы оуа деген з ынтасын (ммкіндігін), здеріні жеке басыны когнитивті іс-рекет жасауа икемділігін алыптастыру ісі саналады.
Бдан брыныра кркем етіп олмен жаза білуді зі артайанша ам жемей тыныш мір сруге кепілдік бере алатын еді. Соы онжылдыта р трлі ызмет салаларында технологиялар мен білім трлеріні жааруыны жылдам рдіс ала бастааны байалды. Мектептен, тіпті жоары оку орнынан алан білімні зі за уаыт мірге тірек бола алмайды.
здіксіз білім беру тжырымдамасы, оны іс жзінде пайдалануа мтылу оамдаы ересек адамдарды білім алу мселесін иындатып жіберді. Ересек жандарды білім алуына деген кзарас жне оны азіргі замандаы рлі тбегейлі згеріске шырады. Ол азіргі білім беру жйесі кризисін аттап туді жне жаа замана сйкес білім жйесін алыптастыруды тікелей жолы ретінде арастырылып отыр.
Білімді негізгі оамды капитала айналдыру жне білім алуа байланысты табысты суі осы тауарды пайдаланатын адамны, жалпы оамны жне накты бір мекемені пайда табуына байланысты болып отыр. Осыдан барып білім беру саласын аралас трде аржыландыруа, осы саладаы нарыты атынастарды дамытуа негіз болатын ммкіндіктер пайда бола бастайды.
Мектептегі информациялы технологиялар жне информация курстарын бадарламалау тілдеріні лементтері бар компьютер ралы алашы білім трлері ретінде арастыру - кейіннен зиян тигізетін те арапайым кзарас Компьютерлік ылымдар пндерін инженерлік білім негіздерсіз (жоары оку орындарына емес) нашар техникалы жабдыталан ортада стірт оып йренуге талпыну - мектеп тлегіні кзі алдында ИКТ ммкіндіктеріні рлін тмен тсіру деген сз. Балаларды мндайда Компьютерге байланысты теріс кзарасы алыптасып, кейіннен оларды кптеген иындытара душар етуі ммкін.
Орта мектеп мірге білікті программалаушылар беруі тиісті емес (оларды университеттер дайындауы керек), оны атаратын ызметі де ондай емес. Балаларды олара ызыкты, рі мірде керек болатын нрселерге йрету ажет. Оны стіне дл осы сттегі мселелер жалпы жеке адамны жан-жаты жне гармониялы трде дамуымен айшы келмеуі тиіс. Менделеев атап ткендей "орта білімні негізгі масаты оушыларды жеке жетілдіру, оларды оршаан ортаа деген дрыс кзарасын алыптастыру жне жеке асиеттерін (байампазды, ой таластыра білу, ебек сйгіштік, т.б.) дамыту".
Компьютер балаларды шыармашылы белсенділігін дамытуа кмектеседі, сіресе егер оан йренуді емес, оны рал ретінде пайдалануды игерсе, яни ИКТ-ны техникалы жаына ана арастырмай, оны танымды жаына кіл блу керек. Мндайда оны дрыс пайдаланса, компьютер білімді жетілдіру ралы рлін жасы атара алады.
Компьютер мен оушыны зара рекеттесуі ызылыты процесс, ол педагогикалы новацияларда есепке алынып отыруы ажет.
Педагогиканы негізгі козаушы кші ретінде барлы трбиелік рекеттер негізі ынта болып саналатынын айтан арты болмас. ндірісте де ынталандыруа байланысты менеджмент е баалы ресурсты - кадрларды жетілдіруді негізгі рамды блігі болып табылады емес пе? Балалар
ересек адамдар трізді егер оу нтижесі ертегі кні пайдалы болатынына кзі жетсе, оан зор ыыласпен арап, тез йренуге тырысады. Егер оу процесі дрыс растырылып, компьютер оны жылдам игерілуіне кмектесетін болса, оушылар масаттарына жыддам ол жеткізе бастайды.
Мектептерде аппаратты, телекоммуникациялы жне программалы жабдытар аймаында тжірибелік (немесе арнаулы) емес, индустриялы, яни рекеттік шешімі бар жмыстарды енгізуге тырысу керек - олар практикалы ажетгілік пен ол істі жаластыруды тиімділігіне кепілдік бере алады. Информациялы технологияларды екпінді трде жылдам дамуы аппаратты жне программалы жабдытар ндірісі зіндік нынын арзандауына, оан оса ИКТ-ны негізгі даму баытында программалар мен рылыларды бір-бірімен сйкес келіп йлесуіне келіп отыр.
ИКТ-ны практикаа енгізу жолында туындайтын мселелерге салын андылыпен карап, оларды шешу кезінде мектептегі информациялы жйелерді мынадай негізгі лементтеріне сер ететінін айту керек:
• дістемелік жабдытау жаына;
• малімдер мен кімшілік органдарын дайындауа;
• олданбалы программалы жабдыта-малара (нциклопедиялар, меди-ресурстар, моделъдеу, кімшшк-шаруашылы кешенін баскаруа)
• базалык программалы платформаа (Windows операциялы жйесі + Office);
• аппараттык кешенге (компьютерлер, жергілікті желі, Интернетке крсылу).
Интеллектуальды лтты орларды дамытуды басыы баыттарына баытталан бадарламалар мен білім технологияларын жетілдіру - саяси маызды стратегия.
Мндай процесті маыздылыы кономикалы ынтыматасу жне жетілдіру йымына кіретін кптеген елдерді осындай жоспарларды тиянаты трде растыруынан крінеді. Мысал ретінде "Те National Сгіd fог Lеаrning" (лыбритания) жне "Schulen und Netz" (Германия) жоспарларын крсетуге болады, осындай жоспарларды АШ, ытай, Индия, Индонезия, Отстік Корея, Тайлан мемлекеттері де жзеге асыруда. 2000 ж. аяында АШ Білім министрлігі жасап шыан Білім технологияларыны лтты приоритет ретінде кдрастырылуы тиіс. Олар білім беру процесінін шет жаында алмай, оны негізгі ядросы болып алыптасуы керек".
Жаа жоспар негізінде лектронды оыту (е-Lеаrning) тжырымдамасы жатыр, оны стратегиялы рлі бан дейін ке тараан лектронды бизнес ымынан грі маызды болып саналады.
Осындай жадайда біз не істеуіміз керек? Бізді білімге деген кзкарасымызды айта арайтын кез келді. Алдыы атардаы дамыан елдерді білім саласындаы АКТ-ны мірге енгізу тжірибесін з жадайымыза сай икемдеу ажет.
2 . ашытытытан оыту технологиясын йымдастыруды дидактикалы негіздері

2.1. ашытытытан оыту технологиясын жетілдіру негізінде оу матералдарына ойылатын дидактикалы шарттар мен оыту тсілдері

азіргі кезде адамзат дамуыны ерекше артышылыы-апаратты ркениетке кшу, адамдарды интеллектуалды ммкіндіктерін арттыратын есептеуіш техника мен апаратты технологияларды жедел дамуы болып табылады.
оамды апараттандыру азастан дамуыны маызды баыттарыны бірі болып саналады. Бізді еліміздегі здіксіз білім беруді арастыратын болса (орта мектеп-жоары оку орны-білім жетілдіру институты-мамандарды айта даярлау), осы сатыларды барлыында апараттандыруды серін круге болады. Оны масаты -ффективтілікті радикалды жне мамандарды даярлау сапасын дамыан елдерді дегейіне ктеру. Осы рдісте келесі лементтер ерекше маызды болып саналады:
• Техникалы ралдармен оытуды педагогикалы дістеріні приоритеттілігі.
• Алгоритмдік білім мен ойлау стиліні суі;
• Студенттерді информатика мен есептеуіш техника ралдарын мегеру жне ажеттеріне арай жаа апаратты технологияларды олдану абілеттіліктерін алыптастыру.
Осыны барлыы жеке тланы апаратты мдениет дегейіні жоарылауы мен дамуына сер етуі керек. Осы трыда ш дегейді ерекшелеп крсетуге болады: жалпы, ксіби жне жоары логикалы. Адамдарды апаратты мдениеті оларды ебек ызметін анытаушы факторы болып табылады. Акпараттык коама, озалыса арай оны рлі арта тседі. Апарат баалылыы да арта тседі. Адамны апаратты мдениетіні алыптасуы - оны кнделікті тіршілігіндегі білім, біліктерімен з білімІн жетілдіру кезінде жзеге асады. Бл - басарылмайтын рдіс. йтсе де, оны рылымын анытап, оыту жне трбие жйесімен жеке тланы апаратты мдениетін баытталан трде дамыту кезінде кшейтуге, йымдастыруа болады. Тжірибе крсеткендей, оытуды компьютерлік технологиясын келесі дістерді олдану аркылы жзеге асыруа сер етеді:
• Апаратты діс, йренушіні танымды ызметін;
• Компьютерлік модельдеу дісі, мліметтер базасы мен білімді, гипермтіндерді олдану арылы білім алушыны танымды ызметін жзеге асыру;
• Автоматты оыту жне білімді баылау дісі, математикалы жне логика-лингвистикалы модельдерді олдануа негізделген, танымды кызметті дамытады;
• Авгоматтандырылан оыту жне білімді баалау дісі, автоматтандырылан оыту жйелерін. тестілеу жйелері мен мультимедианы олдануа негізделген, танымды ызметті дамытады;
• Ойынды діс, компьютерлік, іскерлік ойындарды, ксперттік жйелерді олдануа негізделген танымдык ызметті дамытады.
• Білім беруде апаратты технолоияларды стті тарату, сауатты олдану жне интенсивті дамыту бірнеше факторлара байланысты екендігі аныкталды:
• Техникалы (компьютерлік) база жадайы;
• Апараттык жоне компьютерлік аймаындаы маман-оытушыларды ксіби дайынды дегейі;
• Баса пн окытушыларыны компьютерлік сауаттылыы жне апаратты мдениет дрежесі;
• Наты айматаы апаратты технологияны дамыту тенденцияларьгна оу жоспары мен бадарламалар мазмндарыны сйкес келуі.
азіргі ойылатын талапка сай жаа технологиялар - берілетін білім дегейіні кенейтілуіні жне студенттерді білім дрежесіні артуын талап етін отыр.
сіресе ашытытан оыту технологиясы білім беруді ортасында тратын оыту жйесін ру ммкіндігін береді. Бл жйеде оытушы студентті жмыстарын, жеке ызыушылытары мен сраныстарын ескереді. Білім беру жйесіні ортасында студент тратынын ескерсек, оыту жйесі ттасымен згереді. Оытушы студентке арналан зіндік жмыстарды йымдастырумен шылданады. ашытытан оыту технологиясын олдануда оытушыны рлі арта тседі жне згереді.
Осымен байланысты ашытытан оыту технологиясын олданып жргізілетін білім беру сапасын баылауды дрыс жргізу жне жзеге асыру мселесі туындайды.

2.2. Білім беру мекемелері ызметкерлеріні білімін ашытытытан арттыруды айматы моделі

Білім беру мекемелері ызметкерлеріні білімін ашытытытан арттыруды айматы жйесі бір-біріне тыыз байланысты ш мселені амтиды:
1. ашытытытан оыту курстары тріндегі лектронды библиотекаа материалдар базасын жасау жне жинатау;
2. Білім беруге баытталан сырты апаратты ресурстарды пайдалану (ашытытыты курстар, лектронды кітапханалар);
3. оу процесін йымдастыру;

Білім беру мекемелері ызметкерлеріні білімін ашытытытан арттыруды йымдастыруда оу процесіні екі трлі моделі болуы ммкін.

Бір дегейлі модель
ашытытытан оытуды іске асыратын білім мекемесі ашытытытан оытуды іске асыратын коммуникация ралдары ашытытытан оытуды тыдаушылары
ажет алы шарттары:
- оытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер, оргтехникалар, Интернетке шыу ралдары;
- лектронды тасымалдаушыларда жазылан ашытытытан оыту курстары. ажет алы шарттары:
-кейс-технологиясын олдануда CD жеткізу каналы; телефон байланысы; Интернетке шыуды ммкіндігі;
ажет алы шарттары:
- компьютерлер;
- кейс-технологиясын олдануа байланыс каналы;
- лектронды почта;
- телекоммуникациялы технологияларда цифрлы байланыс каналы (ISDN);
Бір дегейлі модельді мына жадайларда олдануа болады:
- тыдаушылар тратын аудандарда ашытытытан оытуды блімін орналастыруа ммкіндік жо;
- белгілі бір курс бойынша бір топты тыдаушылары облысты р трлі аудандарында трады;
- белгілі бір аудан бойынша тыдаушылар саны те аз.
Бл модельде тыдаушыа оу мерзімін зі анытауа ммкіндік беріледі.
Бл модельді кемшіліктері:
- оу процесінде тьютормен тірідей арым-атынас жо;
- оытушыны кеесі телефон арылы алынады;
- тыдаушыны техникалы ммкіндіктері болмаса, оу ммкін емес.
Екі дегейлі модель
ашытытытан оытуды іске асыратын білім мекемесі ашытытытан оытуды іске асыратын коммуникация ралдары Жергілікті жер-лердегі ашыты-тытан оытуды олдайтын орталытар ашытытытан оытуды тыдаушылары
ажет алы шарттары:
- оытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер, оргтехникалар, Интернетке шы-у ралдары;
- электронды тасымалдаушы-ларда жазылан ашытыты-тан оыту курстары. ажет алы шарттары:
-кейс-техноло-гиясын олда-нуда CD жет-кізу каналы-ны, телефон байланысыны, Интернетке шыуды болуы;
ажет алы шарттары:
- оытушылар, тьюторлар, координаторлар;
- компьютерлер;
- кейс-технологи-ясына-электрон-ды пошта, желі-лік технологияа- Интернет байла-нысы,
-телекоммуника-циялы техноло-гияа- цифрлы байланыс каналы (ISDN);
ажет алы шарттары:
- компьютерлер;
- байланыс каналдары: кейс-технологияа - электронды почта;
желілік техноло-гияа- Интернет байланысы,
-телекоммуника-циялы техноло-гияа- цифрлы байланыс каналы (ISDN);
Екі дегейлі модельде білімді ктеру мекемелеріні жергілікті жерлерде филиалдары болу ажет. Мысалы, ауданды дістемелік кабинеттерде ашуа болады.
Бл модельді йымдастыруды р трлі нсалары бар: Тьютор негізгі білім мекемесінде немесе филиалда болуы ммкін. Оушы з компьютерін немесе филиалды компьютерін пайдалануына болады. Курс кезінде оуды бір малім немесе бірнеше тьютор амтамасыз етеді.
Екі дегейлі модельді артышылытары:
- оушы оу бойынша кеесті жергілікті жерде ала алады;
- барлы оу процесінде тьютормен тірідей арым-атынас жасайды;
- оушы филиалдаы техникалы ралдарды пайдалана алады;
- бір уаытта лкен аума пен кп тыдаушыларды амтуа болады, «бір малім-тьюторлар филиалда» схемасы бойынша.

 

2.3.COMPEТЕNTUM.MAGISTER ашытытытан оыту жйесіне ысаша сипаттама
Бл жйені 2005 жылы «ФИЗИКОН» компаниясы сынды. Оу жйесіні артышылытары:
1. Программалы жабды орталы серверге орнатылады. Оан мектептердегі сервер арылы да, оушыларды йіндегі компьютерден де атынасуа болады. Оушы ауырып саба босатан кезінде оу материалдарына ол жеткізе алады. Ата-аналарды баланы саба лгерімін баылауына ммкіндігі бар.
2. Біріктірілген курстар жабы модульдер трінде емес, р трлі форматтаы материалдарды жиынтыы трінде беріледі: текст, иллюстрация, интерактивті модельдер, бейне роликтер. Оларды курса туелсіз пайдалануа да болады.
3. Оу процесін жоспарлау жне баылау ралдары, крсеткіштерді талдау ралдары бір мектепте ана емес, ауданда, алада оу процестерін йымдастыруа ммкіндік береді. ашытытыты олимпиада, БТ жмыстары мен оларды мониторын дайындауа болады.
4. Малім оу процесін саба кезінде, сонымен бірге сабатан со жйе арылы баылай алады.
5. Малімдер з оу материалдары арылы жйені толытыра алады.

ашытытан білім беру технологияларыны бойынша оу процесін йымдастыруды ЕРЕЖЕСІ 1.Жалпы блім

1. Осы ереже "Білім туралы" азастан Республикасы Заы 5-бабыны 25) тармашасына сйкес зірленген жне ашытытан білім беру технологиялары бойынша оу процесін йымдастыруды тртібін анытайды жне жзеге асырады.

2. ашытытан білім беру технологиялары мынадай ш негізгі технологиялар бойынша жзеге асырылуы ммкін:
1) желілік технология (автономды желілік курстар немесе виртуалды кафедралар, Интернетті пайдаланатын университеттер);
2) кейс-технологиялар негізінде ашытытан оыту;
3) ТВ-технологиялар негізінде ашытытан оыту.

3. ашытытан білім беру технологиясыны субъектілері білім алушылар мен білім беру йымдарыны ызметкерлері болып табылады.