Деректер орын басару жйелеріні ке тараан архитектуралары

Орталы архитектура Орталы архитектура ДБЖ технологиясыны алашы пайда болан трі болып табылады. Оны басты ерекшелігі – деректер орын райтын файлдар, ДБЖ жне орды пайдаланатын бадарламаларды барлыы бір компьютерде орналасады. Орталы архитектураны ке тараан кезеі IBM-370 сияты лкен компьютерлерді дуірі. Дегенмен, орталы архитектураа жататын ДБЖ жйелері бгінде де кездеседі. Оларды ке тараан мысалы – Microsoft Access.

олданушы бадарламаларды деректер орымен жмыс істеуі келесідей жзеге асады:

1. Компьютерде деректер орыны файлдары, ДБЖ жне бадарламалар орналасады;

2. Бадарламалар ДБЖ-а орды пайдалану сранысын жібереді;

3. ДБЖ олданушылара керекті операцияларды орындап, жауабын айтарады

Файл-сервер архитектурасы Компьютерлік желілеріні пайда болуы жне дербес компьютерлерді ке таралуы файл- сервер архитектурасыны пайда болуына себеп болды

Бл архитектура бойынша олданушы бадарламаларды деректер орымен жмыс істеуі келесідей жзеге асады:

1. Деректер орыны файлдары арнайы компьютерде, яни файл серверде орналасады, ал файлдарды басаратын ДБЖ жне олданушы бадарламалар баса компьютерлерде орналасады;

2. Бадарламалар ДБЖ-а орды пайдалану сранысын жібереді;

3. Деректер орыны рылымы бар ДБЖ файл серверінен сранысты орындау шін керекті файлдарды срайды;

4. Сраныста крсетілген файлдар ДБЖ орнатылан компьютерге кшіріліп деледі;

5. ДБЖ жмысын орындааннан кейін бадарламаа жауап айтарады жне файлдарда згерістер енгізілген болса серверде орналасан файлдар жаартылады

Файл архитектурасыны кемшіліктері:

· Файл сервері тек ана ойма ретінде пайдаланылады жне деректер деуге атыспайды; •

· Бір олданушы згерістер енгізген кезде басалар транзакция аяталуын кту керек, болмаса баса олданушылар енгізген згерістер жоалуы ммкін; •

· Деректерді деу шін файлдар тгелдей желі арылы кшіріледі. Яни, компьютерлік желі лсіз болса оан лкен ауырлы тседі;

· Деректер оры компьютерде орналасан файлдар жиыны болан со оларды жою жне бзу хакер шін оайа тседі; • Транзакция журналдары р ДБЖ-да згеше боландытан, згерістерді іздеп табу иына тседі.

Клиент-сервер архитектурасы Клиент-сервер архитектурасы да компьютерлік желілерді жмысына тікелей байланысты. Алайда оны басты ерекшелігі – ДБЖ деректер орыны файлдары орналасан серверде орналасады жне олар орналасан компьютер деректер орыны файл сервері емес «SQL-сервері» деп аталады

 

4. Деректер лгілеріні классификациясы. лгілерді сипаттамасы.

лгі – бл деректер рылымынан тратын жне оларды деу операциялары. Ол кестелер рістерінен крылады да, згерту тртібінде деректерді арап шыу ммкіндігін береді. Деректерді тарматы лгісі ата тртіппен байланысан элементтерден трады. Тарматы лгіні негізгі тсініктеріне дегей (уровень), элемент (тйін-узел), байланыс (связь) жатады.

Тйін — бл андай да бір объектіні сипаттайтын деректер атрибуттарыны жиыны. Иерархиялы лгіні схемасында тйіндер графтарды жоары нктесі ретінде крсетіледі. Желілік лгіде р элемент баса кез келген элементпен байланыса алады.

асиеттері:

· р тйін бір ана тйінмен байланысады, жоары тйінді ескермегенде;

· Бір ана тбеден трады, басалара баынбайды;

· р тйіннен тбеге бір ана жол бар;

· Дегейлері атар емес тйіндерде байланыс орнамайды;

· Алашы дегейді байланысы аныталмайды.

 

Артышылыы: арапайым, жадыны аз клемін алуы.

Кемшілігі: кез келген апаратты енгізе алмау, деректерге ата навигациялы ену, деректерге тек негізгі элемент арылы ену.

Желілік деректер оры иерархиялы лгі сияты, онда тек туысан деректерге байланыстыратын екі баыта да баыттауыштар болады. Желілік лгі иерархиялы сияты, топты атынасты иесі жне мшелері бола алатын жазбаларды жиынынан трады. Мшелер жне иесіні жазбаларыны арасындаы байланыс 1:N трінде болады. Бл модельдерді басты айырмашылыы, желілік модельде жазба бірден кбірек топты атынасты мшесі бола алады. Кемшілігі: иындыы, навигациялы жолмен ана ену.

 

 

 

Деректерді атынасты лгісі.лгіде деректерді негізгі рылымы атынас боландытан, лгі атынасты (аылш. relation — атынас) д. ат. деректерді кесте трінде крсетуді жолы. Артышылыы: арапайымдылыы, теориялы мнділігі, кестедегі деректерді нормалауды ата дістері бар, деректерді туелсіздігі; Д рылымын згерткенде тек олданбалы программаны минималды згерту. Кемшілігі: тмен жылдамды; байланыстыру операцияларын ажет етеді; жадыдан кп орын алуы. Анытама. атынаса кіретін доменді атрибут деп атайды. атынасты жолдарын кортеждер деп атайды. атынастаы атрибуттар саны оны дрежесі немесе рангісі деп аталады. Инвертірленген тізімні жйесі бл индекстер жйесі. Желілік лгіні бір трі болып табылады. Екі дегейден трады. Элементтері: негізгі файл, инвертірленген тізім (файл), байланыстар тізімі.