Сыныптар оушылар арасында скери – спортты ойындарды негіздері

Оыту дістемесі

Ойына 10-12 оушы атысады.

Тегіс жерге тзу сызы сызып, бір атар бойына балаларды трызады. Басарушыны «Тарадар» деген командасын естісімен ойыншылар жан-жаа жгіреді, содан кейін «Блім ,бір атара трыдар!» -деген команданы естісімен барлыы тез бір атара трады. атара кеш тран немесе сапта гімелескен бала, арта адам басып, ойыннан шыарылады. атара транда дейі жолдастарына кедергі жасаан оушыларды да ойыннан шыарады.Ойынды(5-6)рет айталайды. Ойынны аяына дейін атарда алан балалар жеіске жетеді.

Бл ойынды згертуге болады. Бір блімні орнына, екі немесе ш блім з командаларымен жарысуына болады. Жеіске ойын аяында сапта балалары кп алан блім жеіске жетеді.

Блім тек бір атарда ана емес, екі атара да трады. Бл жадайда команда згереді:»Блім, екі атара тр!»

Ойынны нтижелі болуы, басарушыны ойын алдында гіме ткізуі, жауынгерлерді сапта труына мн беруі, Р арулы Кштеріні сапты жарлыымен таныстыруына байланысты.

Бір адым арта басу

Ойына 10-12 адам атысады. Жерге ара-ашытыы бір адам екі параллель сызы сызады. Бірінші сызыа бір атардан бойлары бойынша трызады. «Тарадар!»деген команданы естісімен ойыншылар алаа жгіреді, содан кейін «атара трыдар!»деген

команда беріледі. Сапа артынан тран бала, арта адам жасап, екінші сызыа трады.

Содан кейін ойынды айталайды. алып ойандары екінші сызыа тра береді. Ойынды 5-6 рет айталаанда бірінші сызыта аландарыжеіске жетеді.

Солтстік, отстік, шыыс, батыс.

Бл ойынды 10-20 адам ойнайды. Ойыншылар екі атара трызылады жне аралытары бір адым болады. Компаса немесе кнге арап ойыншылара: солтстік, отстік, шыыс, батыс горизонтарын крсету керек. Мысалы: басарушы атты дауыстап

«солтстік» десе,балалар тез жне дрыс брылып, солтстікке бетерімен труы керек.

Кімде-кім ателесіп, баса жаа брылса штраф пайын алады. Басарушы баса горизонттарды айтады, ойыншылар сол айтан горизонта брылады. Аз штраф пайын алан адам жеіске жетеді.

Жалауа жгіру

Ойыншылар з командаларымен екі блімге блінеді. р блімге р трлі жалаулар беріледі. р ойыншы ай блімнен, туыны тсі андай екенін есте сатауы тиіс. Сосын блімше алаа тарайды. Басарушы туды жоары, жанына ктергенде, блім тез жалаумен крсеткен жаа сапа труы керек, райсы з орнын табуы тиіс.Сапа тру блім командиріні»Блім, бір атара(екі атара)-трыдар!» командасы берілгенде орындалады. Тез сапа тран блімше жеіске жетеді.

Ептілікпен ту

Тере емес шырды бетіне ммен озалмайтын брене бекітіледі. атысушылар шырды екі жаынан арама-арсы трады. Бренені стімен бір-біріне арсы жреді, ортасында кездесіп,р трлі тсілдер олданып тіп кетуге тырысады. Кедергісіз тіп, алдына ойан масатына жеткен жеке парлар жеіске жеткен болып саналады.

Туды іліп алу

Ойына атысушылар 10-15 адам. Туды дайындайды. Жерге диаметрі 8-10 шебер сызады.

Беттерін ортаа аратып балалар шебер бойына трызады. олына туды стап басарушы центрге ирады. Тез ойыншыны біріні атын атап туды сабын тсіреді.Басарушы атын атаан ойыншы тез жгіріп барып туды жерге тсірмей іліп алу керек. Егерде ол іліп алса, ол туды стап, басарушыны орнына трады жне келесі жолдасын шаыруа ы алады. Егерде ту ласа, туды стап лгермеген ойыншы бір штраф алып , тран орнына келеді. Ойыны затыы барлы ойыншыларды бір немесе екі рет шаырылып, лап бара жатан туды іліп аланына байланысты .

Штраф пайын алмаан бала жеіске жетеді.

Жоалан зат

Бл ойынды тоай ішінде ойнаан дрыс. Ойына атысушы 400-600м алдыа кетіп, андай да бір затты тыады: аруды макеті, жоры жол клік сумкасы, конверт, компас т.б. Жолдарына р трлі белгілер алдырады: Жерге сызы, сынан шыбы, аашты алдыы, ааш абыы. Бл белгілер тыан затты табуа кмектеседі.

Басарушы ойыншылара белгілер, ойын ауданын крсетіп, белгі сигналын береді. Ойыншылар затты іздеуге беттейді, кім бірінші тапса сол жеіске жетеді.

Орнында тырп етпеу

1-вариант. Басарушыны белгісі бойынша барлы ойына атысушылар,ешандай озалыс жасамай 30-60 сек тырп етпей (маса шаып жатса да)труы керек. Осы талаптарды орындаандар жеіске жетеді.

2-вариант. Отряд басарушыны соынан шашырап, жгіріп немесе ебектеп отырады.

Басарушыуаыт сайын тотап, брылып олын ктеріп немесе дыбыстап белгі береді.

Барлыы орнында 30-60 сек тырп етпей алуы керек. Егерде кімде-кім ыайсыз жадайда немесе аяын суа тыып алса да тырп етпеуі керек.

Туды іздеу

Ойынды ар жауаннан кейін ойнаан дрыс. Ескі шаыныіздеріжойыланнан кейін. Ойынды тоайды шетінде бастаан жн. Ойыншылар екі блімге блінеді. Треші ала кетіп, ізін жасырып, орманны ішіне туды жасырады. Біра арды азып жасырмайды. Ааша іліп, арды стіне10-20 адамннан крінетіндей адап жасырады. Туды жасырып треші орман шетіне айтып келеді. Трешіні ізімен ойыншылар туды іздеуге кіріседі. Туды бірінші тапандар жеіске жетеді.

араушыны алу

Бл ойында балаларды жасы естуі, дыбыссыз озалуы жасы дамиды. Ойын аашты айналасында ойналады. Жан –жаына жаа, жерге тскенжапыратар, ааздар латырады. Ойына атысушылар саны 15 болуы ммкін. Ойына атысушыларды біріні кзін байлап, оны аашты жанына арауылшы ылып ояды. аландары диаметрі 20-30 м шебер жасайды.

арауылшы шеберді ортасында болады. Ойыншылар жекелеп постыа жаындайды. Кімде-кімні олы ааша немесе арауылшыа олы жетсе, сол арауылшыны ауыстырады. Егерде арауылшы дыбыс естісе , ол «Тота»деген команда беріп дыбыс шыан жаа олымен крсетеді. арауылшы дрыс тапса, зін дыбыспен білдіруші ойыннан шыады. Басарушы ойынды жасы крінетін жерден баылап трады.

Бркемелей білу.

Ойынды шбі, алы ойлы – ырлы жерде ткізеді.

Вариант 1. Ойын басарушы ойыншылар арасынан баылаушы сайлайды. Оан кзін байла деп бйры береді. Белгі берген кезде, балалар жан-жаа жгіріп, тыылады. 40-60 сек ткеннен со басарушы белгі беріп, кзін байлаан орамалды шешуге рсат береді. Баылаушы жан-жаына арап тыылан ойыншыларды іздейді. Артынан табылан ойыншы жеіске жетеді.

Вариант 2.Барлаушылар екі командаа блінеді. р команданы з командирлері болады. Бірінші команда з басарушыларымен ойын ауданынан баса жерде болады. Екінші команда белгісін алысымен, здерін бркемелеуге кіріседі. Бл ойында жолдастары бір-біріне бркемелеуге кмектеседі. Ойын барысында білдіртпей орындарын ауыстырып жасырынуларына болады. 10-15 сек кейін басарушы бірінші командаа, екінші команданы іздеуге бйры береді. Содан кейін екінші команда орын ауыстырады. ай команда барлаушыларды кп стаса, сол жеіске жетеді.

Басарушы жасырынып жатан команданы екінші команда кріп оймауын баылайды. Ойынны нтижелі болуы басарушыны балалара алай жасырыну, бркемелене білу трлерін ойын алдында жасы тсіндіруіне байланысты.

Мен сені кріп трмын

Ойын шбі сіп тран алада ойналады. Ойыншылар екі отряда блінеді. Бір команда 150-200 м ашытыа кетіп, тастар, ааштар, бталар, орларды пайдаланып жасырынады.Бл уаытта екінші команда олара артымен трады. Белгі берген со ойыншылар брылып 3-5 мин алады баылайды. р табылан жасырынушыларды тапан сайын бір пай алады. Сосын отряд бір-бірімен орын ауыстырады. Кп пай алан отряд жеіске жетеді.

Орнында білінбей алу

Ойнаушылар саны 20 адам. Ойыншы группа тран жерден 100-150 м ашытыта алы шпті, бталы жерге жалау орнатылады. Оны асында басарушы болады. Ойыншылар басарушыа білдіртпей туа арай ебектейді. Кімде-кім сталып алса ойыннан шыады. Біраз уаыттан со басарушы ысырыпен белгі береді. аландары орнынан ктеріледі. Туа жаын бараны жеімпаз болады.

Жасырын озал

Басарушы орманда, шбі алы скен бталы жерде баылаушыа білдіртпей ізінен 50-60 м ашытыта жріп отыруды міндеттейді. р уаыт сайын баылаушы тотап, артына брылып, жан-жаына арайды. Ойыншыларды бірін кріп алса,ол басарушыны жанына барады. Баылаушы з ажетіне арай аялдайды. Басарушыа кмекші балаларды ойын ережесін бзбауына баылауа кмектеседі.

Ізімен

Ойына 2-3 звена атысады. Басарушы блім командиріне жеке маршрут, старт, жиналатын пункт жне міндеттер береді. Блім командирлеріне жрген жолдарына, шпке ,ааша, ара андай із алдыру керек екендігін тсіндіреді(аашты гіндісі, ааз алдыы, шыбытар шашу.)

Командирлерді белгісі бойынша з маршруттары мен кетеді. 15минуттан кейін командирлерді ізімен бір уаытта барлы блім кетеді. Басарушы мен кмекші артарынан жріп отыран ойыншыларды ережені бзбауын адаалаиды .Жолдан адаспай, басаларынан брын белгіленген пункіттара командирлеріне жеткен блім жеіске жетеді. ыста ойында шаымен ткізуге болады.

Жалау шін крес

Ойына атысушылар 20-30 адам. Олар те екі командаа блінеді. р команданы з командирлері болады. Ойын тал-шбі сирек тоайда ткізіледі. Егерде жасы болар еді, ойын шін тадалан жер аашты кесіп салынан тоай жолы, срлеу, ауыл арасы жолы,орлы, жалыз аяты болса.

р команданы олында, не арасында з белгілері жне жалаулары болады. Оларды 20-30м крінетіндей етіп таады . Ойын басарусышысы міндетерін бледі: бірі барлаушы, басалары- кзетушілер. Оларды алдына міндетер ояды:

-барлаушылар жауларыны участігіне тіп, жалауды тауып алып,з территориясына келу.

-кзетшілер барлаушыларды стап алып, жалауды рлатып алмау.

Барлаушы ойынан шыады, егер дшпанны олы тисе. Жау жатан з территориясына жалауды келген отряд жеімпаз аттанады.

От нктесіндегі жарылыс.

Ойына 10-15 адам атысады. Ойына атысушыларды жартысы тбешікті басына немесе стіртті стінде, шыуы иын жне ораушылара жасы крінетін жерге орналасады. Бл от нктесі. Оны айналасына 10 адам ашытыта жалаушалар жерге адалан. Баса ойыншылар от нктесінен алыс орналасады . Жару керек деген бйры алысымен жалау тран жерге танкіге арсы 5граната латырады.( граната пакет не ап трінде іші ааш сріндісі, шишка, басада ауыр заттар толтырылан трінде болады)

Жоспарды талылап, р трлі амалдар жасап от нктесіне жаындайды. Кзетшілер кріп алып, жаындап алан шабуылшыны фамилиясын атты айтып, айда транын айтады немесе крсетеді. Танылып алан ойыншы ойыннан шыады. 10-30 мин ішінде басарушыны берген міндеттемесін ойында алып, орындаан шабуылшы жеіске жетеді.

«Тіл » алу

Ойын желсіз, араы тскенде ойналады. Жй дыбысты, шырпыны аырын сынаныда барлаушыны білдіріп оятындай болуы керек.

Ойнаушылар ару макетерімен аруланады, аырын озалып, немесе екейіп, не ебектеп, ешандай сыбыс білдірмей озалады. Трегеп жруге болмайды. Тез крініп алуы ммкін.

Ойында барлы жерде жргізуге болады. Басарушы ойына атысушы 3 баланы таайындап, оларды учаткіге жібереді . Ойын ткізілетін жер болуы ммкін жне р жерде жасырынады, олара бір орнынан екінші орына озалуа болмайды. 15 минуттен со алан ойыншылар ойын ауданына беттейді, Тілді іздеп, білдіртпей стап алу шін бл масатты орындалу шін 30 минут уаыт беріледі. «Тілді» болып жасырынан бкіл баланы стап аланнан кейін барып, ойын аяталан болып саналады.

Тнгі іздеу.

Ойын ас арайан кезде ткізіледі : ойыншылар екі те отряда блінеді. 15-20 адам атысады. р отрядта 5адам кзетші, аландары барлаушылар.

Тоайды ішінен 2 ала тадалады, бір-біріні ара ашытаы 200-300м орналасан.Алаа орналасан отряд басыншыларынан 10 кішкентай а ааздан жасалан жалауша алады. Бір отряда – квадратты, екіншісі – шбрышты жалауша алады. Жерден онша емес аладаы бталара іледі. Дауыстап белгі берілісімен ойынбасталады. Барлаушылар білдіртпей арсыластарыны алаына кіріп, шамалары келгенше арсыластарыны жалаушаларын алып, з лагерлеріне келеді. Алады орап тран кзетшілер барлаушылара арсы шыып кріп аландарын ойынан шыарады, Кзетшілерге жалаушаны сатап алу оай емес: р кзетші ойынны басынан 2 жалаушаны кзетеді. Екі жалаушаны араашытыы алыс болады. Шабушыларды барлаушылары р трлі тсілдермен кзетшіні аладатып, жалаушаны алып кетуге тырысады.

Жалауды кп алан отряд жеіске жетеді

Бірата барлаушыларды міндеті оай емес, кзетшіні кзінше жалаушаны алып кетуге, оны з алаына алып бару оайа тспейді. Жаындап аланда арсыластарыны барлаушыларына сотыысып алып ойыннан шыып алуы ммкін.